مهم ترین ـ اگر نگوییم تنها ـ منبع معرفتی عرفان نظری، به عنوان نظامی هستی شناختی مکاشفات عرفانی است، که از نظر عرفا دریچه ای به سوی حقیقت هستی می گشاید و ما را مستقیماً با آن مواجه و یا یکی می سازد. یکی از دستاویزهای مهم مخالفان عرفان در نفی واقع نمایی معرفتی مکاشفات عرفانی، وجود اختلاف و ناسازگاری میان مضمون معرفتی این مکاشفات است که منجر به طرح دعاوی گوناگون و متعارض از سوی عرفا شده است (چالش د...

حسین ابوالحسن تنهایی استاد برجستۀ جامعه‫شناسی ایران دارای تألیفات متعددی در زمینۀ نظریه‫های جامعه‫شناسی است. به‫لحاظ نظری او شاگرد و میراث‫دار هربرت بلومر (بنیان‫گذار مکتب کنش متقابل نمادی) است. گرایش‫های ذوقی او در مطالعات عرفانی، تتبعات او در جامعه‫شناسی و شناخت او از تاریخ ایران، از او شخصیتی چندمنبعی، چندوجهی و خاص ساخته است. او از عصر سنت و جهان‫بینی ایرانی، گوهر عرفان را برگزیده و از دورۀ...

چکیده مفهوم خدا در شعر سبک خراسانی و بینابین از مفاهیمی بوده که تحت تأثیر بسیاری از جریانات فکری همچون نحله های کلامی و فرقه های مختلف عرفانی در طی قرون چهارم تا ششم هجری، دستخوش دگرگونی های مختلفی شده است، بطوری که این تغییر و دگردیسی ها در آثار شاعران این دوره ها به روشنی مشهود است، از این رو برآنیم، در این تحقیق چهار گرایش کلامی، عرفانی، دینی- قرآنی و تأثیرات الهیات پیش از اسلام در باب مفه...

سبک معماری هر دوره، بازتابی از طیف اندیشه‌گان و گفتمان آن دوره است و به تبع دیگرگونی اوضاع اجتماعی و فرهنگی، دیگراندیشی و دیگربینی در تمامی سطوح آگاهی آدمی رخ می‌دهد. گفتمان مسلط هر دوره، بینش و خوانشی دیگرگون را می‌طلبد. یکی از مواردی که در عصر حافظ نیازمند دیگرخوانی است،عماری در دفتر حافظ است. واژگان معماری در دیوان حافظ دامنه‌ی گسترده‌ای دارد و جالب‌تر این که این واژگان، در زیرساخت و روساخت ...

سبک زندگی اسلامی یک نوع روش خاص زندگی است که نتیجه تربیت بر بنیاد آموزه‌های مکتب اسلام است. معادل این واژه در فرهنگ اسلامی «سیره» است که مجموعه‌ای از طرز تلقی‌ها، ارزش‌ها، شیوه‌های رفتار و حالات و سلیقه‌ها را در بر می‌گیرد. تعالیم اسلام دستورالعمل کلی به منظور وصول به سبک زندگی اسلامی ارائه کرده است. کتاب «کشف‌الاسرار و عده الابرار» نوشتۀ ابوالفضل رشیدالدین میبدی، از تفاسیر کهن پارسی است که بیش...

قصّه و حکایت، موضوع اصلی تحلیل نظریۀ روایت شناسی است. در حوزۀ روایت شناسی با تلفیق نظریات مختلف، ابعاد گوناگون قصّه را مورد بررسی قرار می دهیم. در پژوهش حاضر، تلاش شده است، با توجه به نظریات و شیوه های روایت شناسان معروفی چون تودروف، پراپ، گریماس، برمون، ژنت ،بارت و ... سبک روایی داستان را از منظر عاشق و جایگاه آن مورد بررسی قرار دهیم.در متون عرفانی اولین و مهمترین عنصر معرفت عشق است. به همین دلی...

تفسیر بحرالمحبه منسوب به احمد غزالی، فقیه، واعظ و عارف قرن ششم از تفاسیر عرفانی بر سوره یوسف می باشد. وی صاحب نظر و منشأ آثار بسیاری در تاریخ تصوف اسلامی بوده است. بحرالمحبه علاوه بر پایه ریزی بر مبانی مشترک تفاسیر، بر مبانی روش تفسیری عرفانی -تا عصر زندگی مفسر- و مبانی مختص وی بناگردیده است که برجسته ترین آن ها ذوبطون بودن و رمزپذیری متن قرآنی، تکیه بر مکاشفات و معاینات و منشأ و علت بودن پدید...

در مغرب زمین، شبهات حس‎گرایانی چون هیوم و در پی آن نقدهای کانت نسبت به توانایی عقل نظری در ادراک امور ماورای طبیعی ایجاد تردید نمود. لذا برخی از متکلمان درصدد برآمدند تا راهی غیر از الهیات عقلی، برای اثبات وجود خداوند پیدا کنند. از جمله این راه‎ها، اثبات وجود خدا از طریق تجربه دینی یا مواجهه مستقیم با خداست که توسط افرادی چون شلایر ماخر و آلستون مطرح شده است. از دیگر سو، در تفکر اسلامی نیز، نس...

آثار منظوم و منثور ادبیات عرفانی بخش عمده ای از گنجین? غنی ادبیات فارسی را شامل می شود و باوجود پژوهش های فراوانی که تاکنون در این حوزه انجام گرفته است هنوز ظرفیت های قابل توجهی برای تحقیق دارد. یکی از این حوزه ها مکاشفات و واقعه های روایت شده در متون منثور عرفانی است. هرچند عرفا، بیان و انتقال تجربیات شهودی خود را از طریق زبان به دیگران دشوار می دانستند امّا می توان نمونه های فراوانی از مکاشفات...

جلوه های نمادین رنگ در ادب عرفانی     لیلا امینی لاری [1]   سید مهدی خیراندیش [2]     تاریخ دریافت:17/6/92   تاریخ تصویب:23/4/93     چکیده   معـرفت عــرفانی و تجــارب شهودی عرفا در دایرۀ محدود الفاظ و واژگان نمی گنجد و نیازمند زبانی استعاری و رمزی است. یکی از راه های حسی کردن تصاویر، کمک گرفتن از عنصر رنگ است. در ادب عرفانی بسیاری از امور ذهنی و انتزاعی با نمادواژه های رنگ نشان داده می­شود. در ...