شناخت چگونگی بنیان شهر کوفه و روند تحول ساختار جمعیتی آن, از تإسیس در سال هفده هجری قمری تا ایام حکومت امام علی(ع), نقش بنیادی در تبیین و معرفی جناح های سیاسی در نیمه سده هفتم میلادی/قرن اول هجری دارد. این جناح ها در حوادث منجر به قتل خلیفه سوم, و موضع گیریهای ایام حکومت امام علی(ع) نقش اساسی ایفا کردند. به گمان نویسنده, خاستگاه اجتماعی ـ اعتقادی هسته مرکزی نیروهایی که قیام سال 35 هجری را رهبری...

تجربۀ دو خیزش انقلابی روسیه در قرن بیستم که از یک‌سو نظم اقتصادی- اجتماعی نوینی را ایجاد کرده است و از سوی دیگر، بسترهای چرخش نظام سیاسی از پادشاهی به یک جمهوری مردم‌سالار و سپس دولت شورویایی و سرانجام جمهوری برپایۀ ریاست جمهوری را در آخرین دهۀ قرن بیستم آماده کرده است، جنبش‌های مردم‌سالارخواه شناخته می‌شود. در این پیوند، فروپاشی اتحاد شوروی و بروز نظم نوین، به‌‌عنوان جهشی به‌سوی مردم‌سالاری شن...

روضة الکتّاب مجموعه­ای از اخوانیات به جای مانده از قرن هفتم به قلم صدر قونیوی است. نثر این کتاب از خصوصیات کلّی نثر مکاتیب قرن هفتم پیروی می­کند. اخوانیات این کتاب موضوعات متفاوتی دارند، ولی در آن میان دو دستۀ تحیّات (نامه­هایی که صرفاً به قصد احوال­پرسی و بیان دوستی نوشته شده­اند) و دعوت­نامه­ها (خواندن دوستی به مهمانی) قابل­توجّه هستند. در این مقاله، به بررسی خصوصیات سبکی این دو پرداخته­ایم و نشان...

حمله مغولان به سرزمینهای اسلامی و پایان بخشیدن به خلافت دراز مدت عباسیان ، تحولاتی چشمگیر و عمیق در پی داشت. شیعیان پس از سقوط بغداد خود را در شرایطی ویژه یافتند ، که می بایست گونه ای نواز زندگی علمی ، فرهنگی و سیاسی را در آن تجربه کنند، به همین دلیل ، شیعیان برای استوار و پایدار ساختن پایه های نفوذ اجتماعی خود از چهار طریق اقدام کردند : 1- فعالیت علمی گسترده برای شناساندن مذهب تشیع ، 2- ایجاد ...

هرچند «تموچین» به‌عنوان نام اصلی و اوّلیه چنگیزخان، بسیار مشهور است اما در منابع ایرانی قرن هفتم هجری/ سیزدهم میلادی، این نام به‌صورت‌های دیگری مانند تمرچی هم نوشته‌شده است. همچنین بعضی از منابع، این نام را برای قبیله‌ای که چنگیزخان از آن برخاسته، دانسته‌اند. در قدم اوّل ممکن است چنین به‌نظر آید که تفاوت ضبط نسخ از این نام به‌دلیل تصحیف یا کم‌اطّلاعی بوده امّا به‌نظر نگارنده، ضبط اسامی و نیز جمع آن...

Misbah al-Ashari‛at is a book with mystical and ethical themes which has been attributed to Imam Ja‛far Sadiq. Although all chapters of the book begin with the phrase “(as) Imam Sadiq said” which primarily indicates that the book has been written by him, the correctness of such an attribution is criticized on various grounds including the content of the book and the available certif...

عرفان اسلامی سرشار از تعالیم اخلاقی و الهی است که جدای از سیر و سلوک و رسیدن به هدف متعالی کمال، نوعی آیین نامة اخلاقی و رفتاری به شمار می رود که برنامة جامع و مؤثری در جهت اصلاح روابط اجتماعی و بهبود و تعالی روابط دوستانه ارائه می دهد و مصاحبت و هم نشینی را به فرصتی برای رسیدن به کمالات اخلاقی و انسانی تبدیل می کند. این مقاله با بررسی متون منثور عرفانی قرن پنجم تا قرن هفتم هجری، به تبیین جایگ...

چکیده سعدی یکی از سرآمدان نظم و نثر در قرن هفتم هجری است که تأثیری شگرف بر شاعران و نویسندگان بعد از خود گذاشته است. وی در همه‏ی قالب‎های شعری قلم زده و در نثر فارسی شیوه‎اش بر مبنای مقامه‎گویی است . تلفیق نظم و نثر در گلستان و تقسیم آن به ابواب مختلف و به کارگیری واژه‎ها و اصطلاحات عامیانه و ضرب‏المثل‎ها، ویژگی و تشخّصی خاص به نثر او بخشیده است که قبل از او سابقه چندانی نداشته است. به همین دل...

سعدی یکی از سرآمدان نظم و نثر در قرن هفتم هجری است که تأثیری شگرف بر شاعران و نویسندگان بعد از خود گذاشته است. وی در هم? قالب‎های شعری قلم زده و در نثر فارسی شیوه‎اش بر مبنای مقامه‎گویی است . تلفیق نظم و نثر در گلستان و تقسیم آن به ابواب مختلف و به کارگیری واژه‎ها و اصطلاحات عامیانه و ضرب‏المثل‎ها، ویژگی و تشخّصی خاص به نثر او بخشیده است که قبل از او سابق? چندانی نداشته است. به همین دلیل نویسندگ...

انسان در جهان بینی اسلامی موجودی شگفت است او تنها این قالب ظاهری که در نگاه اول به نظر می آید نیست. موجودی مرموز تر از آن است که بتوان او را با الفاظ و کلماتی چند شناساند، شناخت راز هستی و حقیقت انسان جزو اساس تزین و اصلی ترین تعالیم بسیاری از ادیان و مکاتب فلسفی و عرفانی بشمار می آید. بنابراین وظیف? اصلی و مهم هر انسانی خود شناسی و آگاهی از ابعاد وجودی او است که می تواند او را به هدف اصلی خلق...