این مقاله به بررسی فرایند درج واکه در خوشه­های همخوانی پایانی در زبان ترکی آذربایجانی در چارچوب نظریه بهینگی می­پردازد. این پژوهش درصدد پاسخگویی به این سؤالات است که چرا علیرغم مجاز بودن خوشه دوهمخوانی پایانی در زبان ترکی آذربایجانی، در برخی موارد این ساختار هجایی مجاز نبوده و فرایند درج واکه صورت می­گیرد و دیگر اینکه کیفیت واکه درج­شده چگونه تعیین می­شود. برای انجام این تحقیق داده­های زبانی به...

در این مقاله غزل 374 از غزلیات سعدی (براساس نسخه فروغی) بررسی شده است. در بخش نخست، لغات و اصطلاحات شعر مورد بررسی قرار گرفته است، سپس برای شناخت همه‏جانبه غزل، ساختار آن از منظرهای گوناگون تحلیل شده است. این غزل دارای ردیف است. در آن از آرایه‏های بدیعی مانند ایهام، ایهام تناسب، تناسب، تضاد، تناقض، لفّ و نشر، جناس، حسن تعلیل و گفتگو استفاده شده است. هر کدام از این آرایه‏ها علاوه بر کارکرد آشنایی...

با توّجه به اهمیّت افکار، اندیشه ها و آثار مرحوم دهخدا در بین طبقات مختلف اجتماعی از جمله آزادی خواهان، سیاسیون، ادیبان، فرهنگ نویسان، طنز پردازان، مصححین و ... در این اثر ظرایف و دقایق اندیشه های این مرد بزرگ در قالب صور خیال به کار رفته در اشعارش مورد بررسی قرار گرفته است. در مورد هر یک از صور خیال مقدمه ای نسبتاً جامع از آراء و افکار اندیشمندان به همراه شاهد مثالهای گوناگون از دیوان مرحوم دهخدا...

برخی از بلاغیون کنایه را جزء مجاز و برخی دیگر آن را تعریض می دانند و هیچ تفاوتی بین آن دو قائل نیستند. و اما در خصوص انواع کنایه می توان گفت سکاکی نسبت به بلاغیون دیگر اقسام دقیقتر و جامعتری را ارائه کرده است و به تعریف و اختلافات بین آنها پرداخته است و اکثر بلاغیون بعد از او از وی تقلید نموده اند. ابن رشیق در کتاب خود العمده به صراحت تعریفی ار کنایه ارائه نداده است بلکه در جایی آن را نوعی از ...

چکیده رساله ی حاضر با عنوان (بررسی صور خیال در غزلیّات اهلی شیرازی) به بررسی شیوه های تصویرپردازی دراشعـار این شاعر پرداخته است . بدین منظور صورخیالی که بسامد بیشتری دارند ، یعنی مجاز ، تشبیه ، استعاره و کنایه ازبین سیصد غزل از این شاعر استخراج شده و در فصول جداگانه بررسی شده اند. فصل اوّل شامل بررسی سبک دوره ی تیموری و فصل دوّم مختصری از شرح حال اهلی شیرازی و شیوهی شعرپردازی اوست . در فصل ها...

چکیده : یکی از رازهای ماندگاری سخن به کارگیری انواع ایجاز است. ایجاز زیر مجموعه ی علم معانی است وکسی که ازایجاز در سخنش استفاده می کند به خوبی علم معانی، بیان و فصاحت و بلاغت را می شناسد چون لازمه ی سخن موجز این است که انسان فصیح و بلیغ باشد و نیز عیوب فصاحت و بلاغت را بشناسد و از آن عیوب که شامل تنافر حروف، کراهت در سمع، مخالفت با قیاس، غرابت استعمال، ضعف تألیف، تعقید لفظی و تعقید معنوی است؛ ...

م بررسی مجاز در زبان فارسی بر مبنای نظریة مفاهیم واژگانی و الگوهای شناختی   راحله گندمکار[1] امید طبیب زاده[2]     تاریخ دریافت: 6/10/93 تاریخ تصویب: 26/12/93 چکیده مجاز به عنوان یکی از مهم‏‏ترین فرایندهای تغییر معنی، نه‌تنها از اهمیت زیادی نزد متخصصان فن بلاغت و معنی‏شناسان تاریخی برخوردار بوده، بلکه دست‌کم به مدت سه دهه، از سوی معنی‏شناسان شناختی به‌مثابة فرایندی در زبان خودکار سخن...

فخرالدین عراقی یکی از عارفان بزرگ فرهنگ ما است که در قالب تعبیرهایی شاعرانه، اندیشه‌ها و تجربه‌های ناب عرفانی خود را ترسیم نموده است. شگردهای بلاغی از جملۀ ابزارهایی است که در صورت بندی زبان، ذهنیت، تجارب و درونمایه‌های عرفانی شاعران کارکردی برجسته به خود گرفته است. عراقی عارفی نواندیش می‌باشد که از این رهگذر توانسته است افکار تازۀ خود را در ساختی هنرمندانه و متفاوت از زبان رسمی صوفیان به مخاطب...