نوشتار حاضر سه هدف کلی را دنبال می کند. نخست، ارائۀ توصیفی مختصر از پدیدار مدرنیته؛ دوم، تحلیل نقادانه و اجمالیِ پاره ای از جلوه های این پدیدار در ظرف و زمینۀ خاص ایران؛ و سوم، تجویزهایی در خصوص مدلی برای پیشبرد پروژۀ مدرنیته در ایران. از آنجا که این مقاله نوشتاری است مختصر، به این اعتبار پیشاپیش می باید میزان انتظار از آن را در حد واقع بینانه ای محدود ساخت: ریختن بحری به عظمت پدیدار مدرنیته در ...

در باب چیستی عرفان برخی معتقدند عرفان چیزی نیست جز نگاهی هنری به الهیات و دین. در این مقاله با روشی توصیفی، تحلیلی و انتقادی در پی پاسخ‎گفتن به این پرسش‎ایم که آیا این دیدگاه در نشان‏دادن ارکان و ویژگی­های اساسی عرفان موفق بوده ­است. ابتدا گزارشی فشرده از این دیدگاه ارائه شده است. بر اساس این تعریف از عرفان که تحت‌ تأثیر نظریات هنری مکتب فرمالیسم روسی است، عرفان از سنخ هنر است و تخیّل، رمز، عاطف...

پژوهش حاضر به دنبال آن است تا با تأملی در فلسفۀ هنر والتر بنیامین، مبانی رویکرد غایت­شناسانۀ وی را مورد مطالعه و واکاوی قرار دهد. زیبایی­شناسی انتقادی بنیامین که خود مبنای زیبایی­شناسی منفی آدورنویی است، بر پایۀ عنصر تمثیل شکل گرفته است؛ عنصری که محصول تصور خاص وی از زبان است. مفاهیم تجربه، مکاشفه و مسیانیسم که در فلسفۀ هنر بنیامین جایگاهی ویژه دارند، به گونه­ای خاص با مفهوم تمثیل و نیز با یکدی...

هدف این مقاله مطالعۀ تجربۀ تعاملات و روابط اجتماعی زنان مبتلا به ویروس اچ آی وی است. روش تحقیق استفاده شده در این مقاله کیفی است و از تکنیک مصاحبه برای گردآوری داده ها استفاده شده است. جامعۀ بررسی شده زنان مبتلا به ویروس اچ آی وی در شهر تهران است. بر اساس نمونه گیری هدفمند،30 نفر از زنان مبتلا به ویروس اچ آی وی مراجعه کننده به کلینیک‏های بیماری‏های رفتاری شهر تهران در این مطالعه شرکت کردند و تج...

با مخدوش‌ شناخته‌شدن براهین اثبات وجود خداوند در عصر روشنگری، برخی از الهی­دانان مسیحی بر آن شدند تا برهانی از طریق تجربه‌ی دینی بر وجود خداوند اقامه کنند. ویلیام. پی. آلستون طرحی درباب اعتبار معرفت‌شناختی تجربه‌ی دینی پیشنهاد کرد که می‌توان دو رکن اساسی آن را چنین بیان کرد: اصل توجیه در بادی نظر و مشابهت ادراکات حسی و ادراکات عرفانی در کاستی­ها و قوت‌ها. هدف این نوشتار بررسی و نقد این رویکرد، ...

تخیّل یکی از بنیادی ترین عناصر زیبایی شناسی است که در هنرهای تصویری و کلامی بسیاری به آن پرداخته اند. مفهوم پیچیدۀ تخیّل در عرصۀ علوم انسانی هم معنایی ویژه یافته است؛ چنان که در حوزۀ شناخت شناسی عرفان، نقش تخیّل به عنوان یک «تجربۀ انسانی ـ فراعقلانی»، در حوزۀ شناخت ادیان به عنوان «تجربۀ دینی»، در روانشناسی شناختی به عنوان اصلی ترین کارکرد در تشکیل «خود فردی» انسان و در مطالعاتِ اسطوره شناختی به عنو...

مقاله کنونی متکفل بحثی نقادانه از مفهوم تکنولوژی دینی است. کوشش شده است ظرفیت متنوع معنایی این مفهوم، در ارتباط با شماری از پرسش های بنیادین هر چه بیشتر آشکار شود. استدلال اصلی مقاله این است که تکنولوژی دینی اولاً، امکان پذیر است و ثانیآ، به شرط کاربرد صحیح، واجد مطلوبیت ابزاری در جهت تقویت رویکرد های اخلاقی و دین مدارانه افراد است. جایگاه تکنولوژی دینی در نظام دینی، رابطه میان تکنولوژی های دینی...

در نگاه اول فرهنگ متعلق به بینش، گرایش و رفتار مردم یک جامعه بوده و در مقابل حقوق متعلق به بایدها و نبایدهایی است که در حکومت دینی از دین گرفته می شود. مقاله حاضر با بیان تأثیر فرهنگ بر حقوق در پی نشان دادن حضور فرهنگ حتی در حقوق دینی است. تأثیر فرهنگ بر حقوق را می توان از زوایای مختلفی بررسی کرد. در بررسی اول با توجه به پیوست حقوق به دین، رابطه فرهنگ با دین بحث می شود. سه رویکرد «سنتی»، «ترجمه...

بیانمسئله:شاید بتوان یکی از وجوه تمایز انسان مدرن با انسان به‌سربرده در دنیای سنت را کثرت تجربه‌های فضا-مکان برشمرد. زیست انسان در پهنۀ طبیعی و اجتماعی، نه تنها دارای تاریخی معرفتی و نظری است، که دارای ادراک‌های متمایز و گوناگون در تجربۀ مکان‌های طبیعی و اجتماعی است. این تجربۀ متمایز در طول تاریخ، دارای روحی منحصربه‌فرد از یک سو و روحی مشترک در کالبد بشری از سو...

مسئله علم دینی در دهه‌های اخیر در میان محققان و پژوهشگران داخلی موافقان و مخالفانی داشته است. در میان موافقان نیز نظر یکسانی وجود ندارد. در این بین می‌توان به دو رهیافت علم دینی در متن فرهنگ، سنت و تمدن اسلامی و علم دینی شمول‌گرای عقل و نقل‌محور اشاره کرد. اگرچه بین این دو دیدگاه اشتراکاتی وجود دارد؛ اما مبانی و مؤلفه‌ها و نتایج هریک متفاوت از دیگری است. دیدگاه اول علم دینی را بازگشت به سنت و ت...