کواین روش معرفت­شناسی را از روش علوم تجربی جدا نمی­داند و توصیه می­کند با استفاده از روان شناسی، عصب­شناسی و روان­شناسی زبان به معرفت­شناسی بپردازیم. انکار تمایز روش معرفت­شناسی و علم به دلیل انکار مرز بین قضایای تحلیلی و ترکیبی است که از نظریه کل­­گرایی او ریشه می­گیرد. این یکسانی روش، طبیعت­گرایی نامیده شده است و دو دلیل دارد: اول، شکست روش تجربه­گرایی سنتی، که می­خواست به روش تحلیلی ساختمان ...

یکی از جریان ها و مکاتب روش شناسی که دربرابر مکتب اثبات گرایی قرار دارد و دانشمندان علوم اجتماعی از رویکرد و روش آن مکتب درمقابل روش اثبات گرایی استفاده می کنند، روش هرمنوتیک است. در طول اعصار، دربارۀ قواعد و روش های درست فهمیدن، مطالب متفاوتی نگاشته شده است.به عبارتی، قدمت فهم و تفسیر، از هنگام پیدایش انسان، در وجود او سرشته شده است؛ لیکن تأمل بر نحوۀ فهم و پرسش از فهم و تفسیر، دارای تاریخ خاص...

«نقد روش» یکی از مهم ترین نقدهای فایرابند بر عقلانیت علمی است. فایرابند برای این ادعایش که هیچ یک از روش شناسی هایی که تا کنون برای علم مطرح شده موفق نبوده اند، با استمداد از مطالعات تاریخی برهان های توانمندی ارائه می کند. اما تأمل در براهین او علیه روش شناسی های معاصر نشانگر آن است که خود او از نوع ویژه ای از روش های برهانی، یعنی برهان خلف، استفاده می کند. ما در بخش نخست این مقاله سعی می کنیم ...

با توجه به اشکال متنوع پژوهش های اجتماعی و گوناگونی روندها و رویکردهای مختلف آن ها در طول پژوهش، برای فهم بهتر هر کدام شان، معمولاً آن ها را در چهار جنبه هستی شناسی، معرفت شناسی، روش شناسی و روش بررسی می کنند. در این مقاله هم سعی شده است با وجود رویکردهای مختلف بررسی فرهنگ سیاسی، دو رویکرد انسان شناسی (با روندی کیفی) و مطالعات نوسازی (با روندی کمی) را از لحاظ این چهار جنبه معرفی و مقایسه کنیم تا...

پارادوکس های آموزش روش شناسی علم سیاست در ایران؛ برخی راهکارهای عمل گرایانه دکتر کاووس سیدامامی تاریخ دریافت: 01/12/86 تاریخ پذیرش: 19/03/87 چکیده مدرسان دروس روش شناسی در رشته های علوم سیاسی و روابط بین الملل در فضای خاص فرهنگی و آموزشی جامعه ایران با چند معضل روبه رو هستند و بر اساس برداشتی که خود از اولویت های انتقال دانش روش شناختی به دانشجویان دارند، معمولاً به نفع این یا آن جنبه از دوگانه...

افکار بیرونی مجموعه ای از دانش ها و رویکردهای متفاوت است. از این رو مسأله اساسی در مطالعات «بیرونی شناسی» شناخت ماهیت آرا و مبانی معرفت شناسی، هستی شناسی و انسان شناسی اوست. اگر چه نگاه بیرونی به غایت عالم طبیعی است و نقطه عزیمت اندیشه وی توصیف الگوها و قوانین طبیعی است، اما همو با تعلیل ذهنی و در نهایت به واسطه وحی و شهود به تعادل و انسجام می رسد؛ به عبارت دیگر مدل پژوهش وی «معرفت ترکیبی» است...

مبانی اندیشة فردریش نیچه و اقبال لاهوری با تأکید بر انسان شناسی و فلسفة سیاسی   شجاع احمدوند* - محسن سلگی**   (تاریخ دریافت:8/2/93 – تاریخ پذیرش: 5/8/93 )   چکیده در این نوشتار، مقایسة اندیشة نیچه و اقبال لاهوری در چهار بُعد معرفت شناسی، هستی شناسی ، روش شناسی و انسان شناسی مقصود قرار گرفته است. درحالی که نیچه با هر سه مؤلفة نخست، سر ستیز دارد، اما لاجرم می توان از وجود هر چهار محور شناخت در اند...

مجموعه ای از مباحث کلّی مرتبط با قرآن که وجهی از وجوه مطالعات قرآنی را تبیین می کند یا به پرسشی از پرسش ها دربارة قرآن می پردازد، با عنوان کلی «علوم قرآن» نامیده می شوند. به دلیل نقش مهمی که مطالعات روشمند در علوم قرآن در توسعه و رشد این علوم دارد، باید روش شناسی این علوم ساماندهی شود، تا معلوم شود روش پژوهش در علوم قرآن از روش های درون دینی به دست می آید یا روش های برون دینی؟ یا اینکه از هر دو ...