در باور مولوی فکر نه تنها مهم­ترین بخش وجودی انسان بلکه موجد عالم معنا و صورت است. انسان اندیشه­ور و آگاه با به کارگیری فکر حقیقی و رویکرد­های گوناگون آن سبب خلق و آفرینش در جهات مختلف زندگی (هنری،رفتاری، روحی و روانی) می­شود. افکار ( لطیفه­های غیبی ) مسبّب خیر و شرّ در عالم هستی­اند و مادام مشغول جذب، دفع، اکل و صورت­سازی هستند. مولانا فکر را در زمرة کمترین آکلان می­داند و بر آن است که این نیرو ...

ریشه ایرانی باستانِ واژه wāxš، wak- به معنای «سخن‌گفتن» و ریشه اوستایی آن vak-، دربردارنده معنای «گفتن» است و vāxš در یسنا، 17: 44 به معنای «سخن» در حالت فاعلی مفرد مؤنّث به کار رفته است؛ امّا در دوره میانه، این واژه در معنای «روح/نفس» بروز یافته و لغت‌نویسان این معنا از واژه را مطرح کرده‌اند. می‌توان از این واژه به «نفس سخن‌گو» تعبیر کرد. در متونِ پهلوی زردشتی نیز واژه waxšūr (پیامبر) را ...

عقلانیت مدرن، با گذار از سنت و نقد مبانی و مبادی آن و برپایة علل و عوامل ذهنی و عینی که حاصل چندین قرن تحولات عمیق در عرصه‌های گوناگون بشری بود، سبک زندگی متفاوتی را رقم زد که یکی از مهمترین شاخص‌های آن تجلیات تکنیکی بشر در بستر تسلط وی بر طبیعت بود؛ برخی چون مارتین هایدگر(1976-1889) تکنولوژی را زادة دنیای غرب و متأثر از مبانی آن قلمداد می‌نمایند؛ با توجه به بافت فلسفی تکنولوژی، در بستر ذات‌گرا...

حقیقت معنا چیست؟ جایگاه آن کدام است؟ چه تفاوتی با مفهوم و مصداق و واقع دارد؟ آیا امری ذهنی است یا خارجی و یا نه ذهنی و نه خارجی؟ تفکیکش از مفهوم و غیر آن چه آثاری دارد؟ این همه پرسش هایی بنیادین را در باب ماهیت و هستی شناسی معنا رقم می زنند. برخی معنا را با مفهوم یکی دانسته و بعضی معنا را با مصداق خلط نموده اند. گروهی معنا را از مصداق و واقع متمایز ندیده اند و دسته ای نیز آن را رابطه ای میان ل...

تعمیم مفاهیم قرآنی و انطباق آنها درطول زمان بر شرایط و مصادیق جدید یکی از قواعد مهم تفسیری است که به جری و تطبیق شهرت دارد. اختصاص بخش مهمی از روایات تفسیری شیعه به این موضوع از یک طرف و نقدها و طعن‌های برخی مخالفان بر این گونه روایات از طرف دیگر و نیز ارتباط وثیق این مسئله با خاتمیت و جاودانگی قرآن، مبناشناسی و تحلیل درست این قاعده ضروری به نظر می رسد. در این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی، مبانی...

این مقاله می‌کوشد تا به این پرسش پاسخ دهد که اگر معنویت به‌مثابۀ استعلای وجودی است، چگونه می‌توان بر مبنای فلسفۀ یاسپرس نگرش انسان‌شناسانه‌‌ای تبیین کرد که آن نگرش به‌منزلۀ بنیاد معنویت قلمداد شود؟ نگارنده با ارائه تقریر وجودی از معنویت، نشان می‌دهد که ساحت‌های چهارگانه دازاین، آگاهی کلی، روح و اگزیستانز که در انسان‌شناسی یاسپرس مبنا و امکان جهش فرارونده آدمی را مهیا می‌سازد؛ به‌گونۀ تطبیقی امک...

بدون­شک معنای هر واژه­ای در بستر واقعیت و فرهنگ زمان خود مشخص می­شود و پویایی آن با گذر زمان پیش می­رود. این قاعده ی سیر و تحول در واژه­­ی فتوت نیز صدق می­کند؛ در واقع، فتوت و جوانمردی نمودی از خصوصیات اخلاقی است که محیط سوزان و خشک عرب در وجود بادیه نشینان نهادینه کرده است. نمود اولیه­ی این واژه در شجاعت جلوه­گر می­شود و عربها، فرد شجاع و دلیر را می­ستودند و بزرگ می­شمردند و این امر همانطور که...

هگل به عنوان یکی از بزرگترین فلاسفه همواره محل بحث بوده است و پیچیدگی اندیش? وی و زبان دشواری که برای بیان این اندیشه ها به کار برده است، نه تنها فهم فلسف? وی را دشوار ساخته بلکه امکان تفسیرهای مختلف و گاه کاملاً متفاوت را به هگل شناسان و منتقدان وی می دهد. کوئینتین لاوئر تفسیری ویژه از هگل در آثار متعدد خود ارائه داده است. یکی از مهمترین آثار وی کتاب مفهوم خدا از دیدگاه هگل است که در آن تلقی ...

حقیقت روح یکی از مهمترین موضوعاتی است که از دیرباز ذهن دانشمندان را به خود معطوف داشته است. دانشمندان با رویکردهای متفاوتی به حقیقت و ماهیت روح پرداخته اند. مادی گرایان غیر از اعضای مادی و طبیعی که دارای قوانین مخصوص به خود است، در وجود آدمی، به واقعیت دیگری اعتقاد نداشته و همه ی و رفتار و فعالیت های انسان را ناشی از همین اعضا می دانند. امّا اندیشمندان الهی به حقیقتی غیر مادی در انسان معتقدند که...

پایان نامه ی حاضر تحقیقی است درباره ی سازوکارهایی که امام بیضاوی در راستای درک معانی متون قرآن در تفسیرش به کار گرفته است. در لابلای این تحقیق ثابت شده که بیضاوی در تفسیرش نگاه وسیعی به معنا در راستای فهم متون قرآنی داشته، به گونه ای که از کلیه ی علوم، اعم از علوم لغوی و غیر لغوی، در تبیین معانی گنجانده شده در زوایای متن قرآن بهره گرفته است. در علم آوا شناسی به نقش جانشین سازی واجی در معنای متن...