عبدالرحمن­منیف (1933 ـ 2004م)، نویسندۀ متعهد معاصر سعودی، در رمان­های خویش با ترسیم واقعیت­های سیاسی و اجتماعی عربستان و سایر کشورهای عربی نسبت به اوضاع استبدادی و بی­عدالتی موجود در این کشور­ها اعتراض می­کند. رمان «شرق المتوسط» (1975م) یکی از داستان­های اوست که در آن تصویری واضح از نظام اطلاعاتی و وضع اسفبار زندانیان سیاسی در کشورش عرضه کرده است. این نوشتار با تکیه ‌بر روش توصیفی- تحلیلی، بر آ...

احمد محمود، از نویسندگان واقعگرای نسل دوم ایران است که شاخصه‌هایی همچون بومی‌نویسی و لحن عامیانه، زبان ساده و پرتحرک، مطابقت زبان با جهان داستانی، تحول و بسط زبان روایی، ایجاز بر محور زیبایی‌شناسی، کاربرد عناصر و مفاهیم نمادین، مهارت در شخصیت‌پردازی، تصویرسازی هنرمندانة فضای داستان، پرداختن به مسائل اجتماعی و سیاسی در طرح داستان، طنزپردازی و... از وجوه برجستة نویسندگی او به شمار می‌آید. طنزپردا...

در مباحث نقد ادبی، اصطلاح «رئالیسم»به مفهومی خاص برای اشاره به جنبشی ادبی در قرن نوزدهم به کار می‌رود و به مفهومی عام، نام سبکی ادبی است که هنوز در ادبیات داستانیِ معاصر استمرار دارد. مدیر مدرسه ‌ آل‌احمد نمونه‌ای خصیصه‌نما از آثار رئالیستی به مفهوم عام کلمه است که نویسنده در آن کوشیده است انسان‌ها و اوضاع اجتماعی را آن‌گونه که در زندگیِ واقعی (ایران دهة 1330) به نظر می‌رسیدند بازنمایی کند. سبک ...

بررسی تصویر هنرمند در داستان­نویسی معاصر از منظر مطالعات میان­رشته­ای ادبیّات تطبیقی، نشان می­دهد که برخی از رمان­های فارسی و عربی از جلوه­هاینقّاشی شکل گرفته است. دو رمان چشم­هایشبه قلم بزرگ علوی و ذاکرة الجسداثر احلام مستغانمی که دربارة زندگی نقّاش و ارتباط او با مدل­های نقّاشی نوشته شده­اند، گویای این الهام هنری­اند. در این تحقیق به روش تحلیل سبک­شناسی متن، ساختار هر دو رمان در سه حوزة زبانی، اد...

رمان ازجمله انواع ادبی بسیارموثر در بیان پایداری یک ملت در برابر ظلم و ستم داخلی و خارجی محسوب می­شود. ادب فارسی و عربی معاصر به سبب وجود مشترکات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی در این نوع ادبی نیز از شباهت­های فرم و محتوای یکسانی سود می­جویند. شخصیت از عناصر مهم در رمان و تجلی گاه احساسات و اعتقادات نویسنده است. مقاله پیش رو به بررسی انواع شخصیت در رمان­های «دا» اثر «سیده زهرا حسینی» و «أم سعد» نوشته ...

زمان در روایت رمان، عنصری مهم و کلیدی به شمار می‌رود. ژرار ژنت، نظریه­پرداز ساختارگرای فرانسوی، نظریه زمان در روایت خود را در راستای تکامل نظریات سایر نظریه­پردازان در حوزه روایت عرضه داشته و تا کنون کامل­ترین نظریه در این حوزه بوده­است. عامل زمان، یکی از مهم‌ترین عناصر در ساختِ رمان است؛ زیرا هر رویدادی در زمان رخ می­دهد. برای بررسی بهتر عامل زمان، رمان همسایه­ها نوشته احمد محمود، به عنوانِ یکی ...

یکی از مهمترین حوزه‌هایی که موضوعات مربوط به تاریخ اجتماعی در آن تجلی یافته، رمان تاریخی است. در واقع «رمان تاریخی» یکی از مهمترین حلقه‌های پیونددهنده تاریخ و ادبیات است. اما آنچه بیش از همه این پیوند را نمایان میسازد پرداختن رمان تاریخی به موضوعات تاریخیِ کمتر سیاسی و بیشتر اجتماعی است. یعنی موضوعاتی از قبیل زندگی روزانه مردم عادی، زنان، طبقات روستایی و دهقانان، فلکلور، موسیقی و ... است. از سوی...

این پژوهش دارای سه فصل است که فصل اول جریان متنوع زندگی عبدالرحمن منیف را با توجه به دوره های مهم و سرنوشت ساز زندگی او بطور خلاصه مورد مطالعه قرار می دهد.سپس اینکه او چگونه در وادی رمان نویسی افتاد و عوامل تأثیر گذار در حیات ادبی او چه بوده است؟ این پژوهش همچنین درباره دیدگاه و نظرات منیف پیرامون رمان عربی و جایگاه رمان نویسی وی و نقش او در تحول رمان معاصر عربی همراه با نظرات و اقوال نویسندگان...

در مباحث نقد ادبی، اصطلاح «رئالیسم»به مفهومی خاص برای اشاره به جنبشی ادبی در قرن نوزدهم به کار می رود و به مفهومی عام، نام سبکی ادبی است که هنوز در ادبیات داستانیِ معاصر استمرار دارد. مدیر مدرسه آل احمد نمونه ای خصیصه نما از آثار رئالیستی به مفهوم عام کلمه است که نویسنده در آن کوشیده است انسان ها و اوضاع اجتماعی را آن گونه که در زندگیِ واقعی (ایران دهة 1330) به نظر می رسیدند بازنمایی کند. سبک رئا...

تحلیل گفتمان از اندیشه¬های زبان شناسان، نشانه شناسان، محققان هرمنوتیک و آرای میشل فوکو1 (1926- 1992م) سرچشمه گرفته است. با اینکه این شیوه از تحلیل در رویکردهای نقد ادبی با ساختارگرایی، فرمالیسم و هرمنوتیک بیشتر پیوند دارد، برخلاف رویکردهای یادشده بر هر دو جنبه صورت و معنای متن توجه می¬کند؛ از این رو، رویکردی جامع در تحلیل متن است. صاحب نظرانی چون نورمن فرکلاف2، روث وداک3، تئون ون دایک4، راجر فا...