پیدایش رمان با تجدد پیوند دارد. هر مرحله ی تازه ی تاریخی، شکل های بیانی جدید و مورد نیاز خود را می طلبد. تحت تأثیر انگیزه های اجتماعی و فرهنگی، شکل های قدیم طی فرایندی پیچیده زیر و زبر می شوند و نمونه های تازه ی ادبی پدید می آیند. رمان ها نوع ادبی برای بیان معضلات اجتماعی نیز بوده اند اما مسأله ی اساسی در این تحقیق، بررسی عوامل موثر در پیدایش و رشد رمان اجتماعی معاصر ایران از یک سو، و پرداختن ب...

در میان عناصر روایت، پیرنگ و پیوند آن با زمان نقشی محوری دارد؛ زیرا نه تنها کنش شخصیت ها و زاویۀ دید راوی ـ از دیگر اجزای مهم روایت ـ در زنجیرة پی رفت های آن ظهور و بروز می یابند، بلکه کیفیت پیوستگاری آن دو در بازنمایی سبک شخصی و تکنیک های داستانی اهمیتی ویژه دارد، اما باید توجه داشت که ماهیت و زمینة موضوعی روایت نقشی اساسی در کیفیت پردازش زمانی حوادث دارد. از این رو، این جستار به شیوة توصیفی ـ...

رمان نو همچنان از جریان های تأثیرگذار ادبیات مدرن به شمار می رود. در ادبیات داستانی معاصر ایران نیز می توان بارقه هایی از به کار گیری عناصر و شیوه های روایی رمان نویی را مشاهده کرد.این گرایش نزد داستان نویسی نظیر بهرام صادقی تشخص ویژه ای یافته است، تا آنجا که بسیاری او را نمایند? رمان نو در ایران دانسته اند. این البته در حالی است که خود بهرام صادقی هرگونه تأثیرپذیریِ آگاهانه از رمان نو را انکار ...

آثار ادبی از اساسی ترین ابزارهایی است که می تواند به مطالعات جامعه شناسانه کمک کند. گاه شرایط اجتماعی و فرهنگی جامعه به گونه ای است که نوع خاصی از ادبیات مورد توجّه مخاطبان و مردم قرار می گیرد. از این رو، شناخت و بررسی ادبیات مورد توجّه مردم به شناخت خواسته های آنها، و در نتیجه ساختار کلّی جامعه و گه گاه نقاط ضعف و نقص های فرهنگی آن کمک می کند. اخیراً با پدیدۀ رمان های عامه پسند مواجهیم. رشد و رواج...

«رمان» بهترین قالب ادبی برای بیان دیدگاه­ها و انتقال و ترویج نامحسوس ایدئولوژی مورد نظر است و در این میان، ادیبان دغدغه­مندی چون «نجیب کیلانی» از این فرصت ادبی بهره جسته و احساس خویش را که درون مایه­ای اسلامی و هم راستا با تعالی روح و علو فضائل انسانی دارد، به رشتۀ تحریر درآورده­اند. پژوهش حاضر با رویکردی «متن گرا» و با تکیه بر روش «توصیفی – تحلیلی» به نقد و بررسی عناصر سازندۀ رمان «الذین یحترق...

در این مقاله برآنیم با معرفی سیر مباحث فلسفی کاربردی در حوزه رئالیسم و نظریه رمان به مؤلفه های طرح شده در ساختار روایی رمان های رئالیستی دست یابیم، سپس با تکیه بر آن ها رمان کوتاه «مدیر مدرسه» اثر جلال آل احمد را تحلیل و جنبه های رئالیستی این اثر را نمایان سازیم. در میان آثار آل احمد این رمان به دلیل رئالیسم انتقادی و قدرتش در ارایه مسائل ویژه ای از جامعه در ادبیات داستانی ایران جایگاه و هویت م...

نقش ادبیات و هنر در انتقال فرهنگ ملل مختلف به نسل های بعد بر کسی پوشیده نیست . تاریخ اکثر ملل جهان مشحون از مقاومت در برابر نیروهای متجاوز است . ادبیات مقاومت آینه انعکاس فرهنگ ملت هایی است که در مقابل دشمن به مقاومت برخاسته اند و دراین میان نقش رمان و مشخصأ ((رمان مقاومت)) وخاصیت ترجمه پذیری آن به زبانهای مهم دنیا غیر قابل انکار است . حتی کشورهای متجاوز برای انتقال فرهنگ ضد بشری خویش و ثبت وقا...

«حیاط خلوت» نوشتۀ فرهاد حسن زاده، یکی از رمان­های برگزیدۀ جشنوارۀ ادب پایداری است. این رمان از جمله آثار متفاوت در حوزۀ ادبیّات پایداری به شمار می رود. نگرش انتقادی به تبعات جنگ و حذف ارزش های برآمده از این واقعه سیاسی، اجتماعی، رمان مذکور را به اثری قابل تأمّل از منظر حوزۀ انسان­شناسی و جامعه شناسی ادبیّات بدل می­کند. از سوی دیگر، تجربۀ مبتنی بر زیست جهان نویسنده در زبان و اجتماع پس از جنگ، موجب ...