این مقاله تلاشی در مطالعه ساختار ذهنیت اجتماعی جامعه ایران در شرایط تثبیت گفتمان اسلام سیاسی است. با وقوع انقلاب اسلامی در ایران، اسلام سیاسی به مثابه ایدئولوژی مرکزی نظام سیاسی جدید از موقعیتی مسلط و تقریباً بلامنازعه برخوردار گردید. اما نزاع های سیاسی شکل گرفته در سال های بعد موجب شکل گیری تفاسیر دینی گوناگون به خصوص از اسلام سیاسی شد. از این رو، در این سال ها ما همواره با برداشت های مختلفی از...

یکی از مصادیق حکومت اسلامی، مردم سالاری دینی، با تکیه بر عناصر کلیدی دین اسلام و مردم است. مردم سالاری دینی با قرار گرفتن در مظروف اندیشه های متصور شیعه و سنی، قابلیت شکل پذیری های مختلفی دارد. در ایران، بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، یکی از اشکال آن طرح و محقق شده است و می تواند الهام بخش همگرایی امت مسلمان در راستای زمینه سازی تشکیل «امت واحدة اسلام» باشد. چنانچه مؤلفه های اصلی تحقق مردم سالاری...

ورود آموزه­های مدرن در حوزه­ی سیاست و جامعه به کشورهای اسلامی، در دوران معاصر،   عکس العمل­های مختلفی را به دنبال داشته است و بحث چگونگی تطابق و یا عدم تطابق آموزه­های دینی و سنتی با مفاهیم مدرن سیاسی و اجتماعی یکی از مهمترین دغدغه­های جامعة دینی و روشنفکران دین­اندیش، به خصوص در دوره مشروطه، محسوب می­شده است. بر همین اساس، سؤال اصلی که این پژوهش به دنبال پاسخ آن می­باشد، بر این محور متمرکز شده...

موضوع مورد بررسی این پایان نامه، بنیاد گرایی اسلامی و دلایل شکل گیری و رشد آن در منطقه آسیای مرکزی است. خیزش بنیاد گرایی اسلامی در این منطقه پس از فروپاشی اتحاد شوروی و بویژه پس از حادثه 11 سپتامبر2001 توجه جهان را به خود مشغول داشته است. از این پس ایدئولوژی بنیاد گرایی اسلامی و جنبش های بنیاد گرا به عنصر مهمی در زندگی سیاسی دولتهای آسیای مرکزی تبدیل شد. بسیاری از محققین و پژوهشگران تلاش کرده ا...

مقاله حاضر با اتخاذ رویکرد تحلیلی متکی بر تبیین ماهیت قدرت نرم از سوی نظریه‌پرداز اصلی آن، جوزف‌ نای به چیستی، اجزا و اهداف آن پرداخته و از سوی دیگر با برداشتی تفسیری- تحلیلی از قرآن کریمجریان نفاق را به عنوان شبکه‌ای پیشینی و مهیّا برای پیشبرد اهداف قدرت نرمِ دشمن علیه حکومت اسلامی معرفی می‌نماید. نتایج این بررسی دلالت بر آن دارد که قدرت سیاسی جریان نفاق، همپای قدرت حکومت دینی افزایش یافته و طبق...

مقاله حاضر با اتخاذ رویکرد تحلیلی متکی بر تبیین ماهیت قدرت نرم از سوی نظریه‌پرداز اصلی آن، جوزف‌ نای به چیستی، اجزا و اهداف آن پرداخته و از سوی دیگر با برداشتی تفسیری- تحلیلی از قرآن کریمجریان نفاق را به عنوان شبکه‌ای پیشینی و مهیّا برای پیشبرد اهداف قدرت نرمِ دشمن علیه حکومت اسلامی معرفی می‌نماید. نتایج این بررسی دلالت بر آن دارد که قدرت سیاسی جریان نفاق، همپای قدرت حکومت دینی افزایش یافته و طبق...

اهمیت مسأله «مشروعیت» از آن روست که ثبات و بقای نظام سیاسی، به تحقق مشروعیتِ آن وابسته است و لذا هر حکومتی می کوشد پایه¬های «مشروعیت» خویش را مستحکم کند و حتی حکومت¬های جائر و غاصب نیز تلاش می¬کنند تا به شکلی، حاکمیت خود را با نوعی از «مشروعیت» و لو کاذب بیآرایند. بدین¬رو، مبنای «مشروعیت» حکومت دینی، همواره از مباحث محوری و پر چالش میان متفکران دینی و سیاسی بوده است. نوشتار حاضر، با استفاده از ب...

جریان تساهل همواره بر فضای فکری و فرهنگی جوامع موثر بوده است به گونه ای که می توان رابطه ای معنادار بین تساهل و پیشرفت علوم و مذاهب برقرار کرد و با توجه به اینکه عصر سلجوقی به تعصب مذهبی و علمی شناخته شده است، این رساله در پی آن است که وجود تساهل فکری را در ساختار نهاد قدرت در دوره ی سلجوقیان و نیز در اصول و عقاید مذاهب اسلامی بررسی و تحلیل نماید؛ تا بتواند به رابطه ی این تساهل با پیشرفت های عل...

گفتمان اصلاح دینی در صدد ارائه و بازتفسیراسلام متناسب با شرایط و مقتضیات زمان است تا بر این اساس آن را از گزند انحراف و جزم اندیشی رهایی بخشد. این­ گفتمان در سطح جهان اسلام علاوه بر اثرپذیری از تغییرات ناشی از فرآیندهای جدید فکری و عملی، شدیدا متاثر از ساخت قدرت سیاسی محل زایش و تکامل خود می­باشد، به این معنا که اندیشه اصلاح­گران دینی یک دوره زمانی با در نظرگرفتن محل زایش و تکامل آن­ها، متمایز ...