واژه سوشیا نت گاهان مفهوم بسیار گسترده ای دارد و منظور دارد از آن بزرگانی است که با گام برداشتن در راه راستی و پیروی از آموزشهای زردشت رهبری جامعه مزداپرست را به دست می گیرند و با خود صلح و آشتی را به ارمغان می اورند. معنای این واژه در اوستای متأخر به تدریج محدود می شود، به گونه ای که در نهایت به لقبی برای منجی آخر زمان – " استوت رته " پیروز – بدل می شود که بنابر باورهای زردشتی سه هزارساله پس...

همان­طور که می­دانیم پادشاهان ساسانی القابی همچون «čihr az yazdān»، «چهر از یزدان»، «rē»، «آزاده، نجیب»، «rān ud AnērānĒ»، «ایران و انیران» را در کتیبه­ها، سکه­ها و مُهرها به کار برده اند. لقب ایران و انیران توسط اردشیر اول، شاهپور اول، شاهپور دوم، نرسی، و کردیر موبدان موبد دوره ساسانی به کار برده شده است که در کتیبه­های آن­ها آمده است. بدیهی است که مفهوم واژه ایران در عرصه مذهبی نیز کاربرد داشت...

یکی از آیین های باستانی که ظاهراً در اواخر دورة هخامنشی از بطن دین زردشتی منشعب شده، آیین زروانی است. در این عصر، گروهی از زردشتیان با تأمل در دو مینوی نخستین؛ یعنی اهورامزدا و اهریمن به این باور دست یافتند که باید این دو را پدری باشد؛ بنابراین به ایزد زروان به عنوانِ پدر دو مینو نگریستند و زروان را زایندة آن دو پنداشتند که این اسطوره می تواند گذارِ جامعة ایران از زن سروری به مردسالاری را در ذهن ت...

سمرقند ازلحاظ جغرافی در جنوب سغد قرار داشته است. این شهر که همواره مرکز آباد این اقلیم به‌شمار می‌رفته، تدریجاً به ترقی و تعالی رسیده و باعث پیدایش اصطلاح «سغد سمرقند» شده است. در ابتدای عصرهای میانه، مقام این شهر ازلحاظ سیاسی و اقتصادی خیلی بالا رفت. تاریخ بیانگر آن است که سمرقند نیز همچون دیگر شهر‌های نیمه‌مستقل، مورد حملة عرب‌ها واقع شد و طبری از داستان چگونگی ضبط شهر و تدبیراندیشی‌های قتیبه ...

هانری کوربن دین پژوه، شیعه شناس و فیلسوف برجستۀ فرانسوی در مطالعات تطبیقی متعددش توانست ارتباط فلسفی و عرفانی بین فلسفۀ خسروانی ایران باستان با روایات اسلام شیعی و فلسفۀ اشراق مطرح کند. وی با بررسی بر روی آثار سهروردی و ابن سینا نه تنها به بن مایه های فلسفۀ خسروانی دست پیدا کرد، بلکه به سرچشمه های اصلی فلسفۀ خسروانی، حکمت مزدایی، روایات اساطیری و متون مربوط یه آیین زردشتی نیز توجه داشت، و  همچن...

طومارهای بحرالمیت به مجموعه دست نوشته هایی اطلاق می شود که از مجموعه غارهایی درمنطقه ای میان مرز اسرائیل و اردن در سال 1947 میلادی در کرانه های بحرالمیت به طور اتفاقیکشف شده است. طومارها به اسنی ها تعلق دارد، که جامع های را تشکیل داده بودند که به قمرانمعروف است. بسیاری از مفاهیم ایران باستان به طومارها راه یافته است و به همین دلیل نظربسیاری از پژوهش گران را به خود جلب کرده است. تقابل میان اهورا...

در میان مؤلفه‌های چندلایه و ترکیبی هویتی ایران دوره ساسانی، آگاهی و تعلق تاریخی یکی از مهم‌ترین آنهاست که کمتر در پژوهش‌های مربوط به این عصر بدان توجه شده است. این عنصر هویتی در دوران پیشا ساسانی نیز وجود داشت، اما در این دوره با توجه به نگرش و ایدئولوژی سیاسی ـ دینی ساسانیان و دادن رنگ و لعاب عامدانه به آن و حرکت در جهت مشخص و تعریف شده، اهمیت بیشتری یافت؛ زیرا از نظر مؤسسین سلسله، با اهتمام ب...

اردیبهشت یشت، سومین یشت اوستا که در ستایش اردیبهشت امشاسپند (و نیز دو دعای مهم زردشتی اَشم وُهو و اَئیریِما ایشیو) است، با 19 بند از یشت های کوچک به شمار می رود. این یشت را به این جهت که از نظر زبانی آشفته بوده و بعضی حالات صرفی کلمات با معنی آنها مطابقت ندارد، از یشت های متأخر به حساب می آورند. اردیبهشت به معنی بهترین اشه (راستی)، از زیباترین امشاسپندان و نمادی است از نظم جهانی و قانون ایزدی. او د...

بی شک ، ادیان مانوی ومسیحی از آیینها و مذاهب دیگر تاثیرات قابل توجهی پذیرفته اند. دین عیسی از دل جهان یهودی به وجود آمده و بخش زیادی از متون مقدس مسیحی را متون یهودی تشکیل می دهند . از طرفی با نفوذ میترائسیم از شرق به اروپا و سپس ورود مسیحیت به این منطقه ، باعث شد که آیین مهرپرستی اثر زیادی در آیین مسیح بگذارد. از آنجایی که مسیحیت چند قرن بیشتر از مانویت به وجود آمده بود بالطبع این آیین مسیح ...