امروزه، اندیشۀ میشل‏فوکو به دلیل تازگی روش و نگاه واژگونه به مسائل اجتماعی، با استقبال چشم‏گیری روبه‌رو شده؛ به‌نحوی‌که پژوهشگران علوم انسانی ایران و سایر کشورهای جهان، در مطالعات و بررسی‌های خود تحت تأثیر مبانی و اندیشۀ فوکو قرار گرفته‌اند. امّا مسئلۀ عمده‌ای در بهره‌گیری متفکران مسلمان وجود دارد، بی‏توجهی به اقتضائات و فضاهای فکری- فرهنگی جامعۀ اسلامی ایران است که این امر انحراف از مسیر مناسبِ ...

«مخالف‏پوشی»‌‌ـ به معنای پوشیدن لباس مردانه از سوی زنان، یا لباس زنانه از سوی مردان‌ـ از سال‏های ابتدایی اختراع سینما وارد روایت‏های سینمایی شد و همچنان نیز ادامه دارد. بر‌اساس آنچه تاکنون در مخالف‌پوشی مشاهده شده است، این کار با هدف دستیابی به امتیازات جنسیت دیگر و خدمت به پیشبرد درام، طبق خواست فرد مخالف‌پوش، انجام می‏پذیرد. در پژوهش حاضر، کارکرد مخالف‏پوشی در 18 فیلم سینمای ایران، از دهۀ 133...

این مقاله به بحث از تاریخِ ایده «دانشگاه اسلامی» می پردازد و نشان می دهد که برخلاف تصور اولیه، پیش از انقلاب اسلامی 1357 نیر مباحث مهمی در مورد «دانشگاه اسلامی» مطرح بوده و نخستین بار این پیشنهاد در اواخر دهه سی شمسی مطرح شده است. دست کم سه روند اصلی زمینه ساز ظهور اندیشه «دانشگاه اسلامی» در این دوره بوده است: اولاً تداوم سیاست های دین ستیزانه پهلوی اول در دوره حکومت پهلوی دوم، به خصوص نیاز به رخ...

بنیاد دوئالیسم فلسفه غرب، که در مدرنیته به تجلی نهایی خویش رسید مبتنی بر تضاد عقل/ غریزه، آسمان/ زمین، روح/ تن، و لذت/ اخلاق بود. فوکو نقد این دوئالیسم را که با نیچه، هایدگر، مارکس، و فروید آغاز شده بود به سرمنزل نهایی خویش، به نفع غریزه/ زمین، رساند. این مقاله به بررسی اندیشه های میشل فوکو، گسست وی از گفتمان فلسفی/ سیاسی مدرنیته، و تداوم های وی بر آن ها می پردازد. مدرنیته با اومانیسم، ادعای نف...

چکیده ندارد.

در این پژوهش از عبارات فنی تئوری جامعه شناسی و روان شناختی استفاده میشود. تئوری جامعه شناسی روان شناختی به رفتار شخص در اجتماع می پردازد. موضوع اساسی در این تئوری این است که چگونه رفتار شخص و حالات درونی او تحت تاثیر مسائل اجتماعی قرار می گیرد. در اثر "مادر کوراژ و فرزندانش" کاپیتالیسم یا نظام سرمایه داری حاکم است. از دست رفتن فرزندان مادرکورادر این پژوهش از عبارات فنی تئوری جامعه شناسی و روان ...

این مقاله قصد دارد میان پزشکیِ مبتنی بر رده‌بندی که میشل فوکو آن را مطرح می‌کند و پزشکی اسلامی-ایرانی تحلیلی تطبیقی انجام دهد. پزشکی مبتنی بر رده‌بندی همان پزشکی است که به لحاظ زمانی با فاصله‌ای اندک پیش از پزشکی بالینی و پزشکی تشریحی-بالینی (پزشکی مدرن) در غرب رواج داشت. موضوعیت طرح تطبیق این دو پزشکی هم به تبادلات تاریخی فراوان میان آنها برمی‌گردد. مقاله نشان می‌دهد آنچه فوکو دربارۀ  فضای پیکر...

تحلیل گفتمان تا جایی که به پژوهش‌ها و آثار میشل فوکو بازمی‌گردد، به‌هیچ‌روی منحصر به تحلیل متن نبوده است. اما ساماندهی به روش‌های پژوهش گفتمانی که عموماً بعد از مرگ فوکو انجام گرفت بیشتر بر تحلیل متن متمرکز بوده ‌است. به‌تدریج ساماندهی به روش‌های تحلیل گفتمانی به منزلة روشی پدیدارشناختی و تجربی از صرف پژوهش متن فاصله می‌گیرد. محصولات فرهنگی، کنش‌های اجتماعی و نهادها نیز می‌توانند موضوع تحلیل گفت...