نیما یوشیج و بدر شاکرالسیّاب، دو شاعر نوگرا و متجددند که در عین بُعد مکانی و زمانی، روحیات مشابه و زبان شعری یکسان دارند؛ هر دو در روستا و دامان طبیعت بزرگ شده اند و برای ادامه تحصیل، وطن و دیار خود را ترک کرده اند. بیان تنهایی و غربت  و طبیعت گرایی مشخصه بارز در اشعارشان است. همچنین نوعی رمزگرایی اجتماعی در اشعارشان به چشم م یخورد، چنان که با الفاظی نمادگونه، دردهای اجتماعی و سکوت و خفقان دوران ...

استاد صدرالدین عینی با هدف تحقیق و پژوهش آثار رودکی، برای نخستین بار سازمان دادن یک گروه باصلاحیت را به منظور بررسی های تازه در دیار رودکی در جمهوری تاجیکستان درخواست کرد. این گروه تحقیقی باستان شناسی به ریاست صدرالدین تشکیل شد و بنیاد آکادمی علوم اتحاد شوروی و انستیتو تحقیقاتی تاجیکستان نیز در آن مشارکت داشت. نگارنده در این مقاله برآن است تا از معلوماتی که این گروه در دیهه های منسوب به رودکی د...

هجران بن مایه اصلی ادب غنایی است و توصیف لحظه های فراق و وداع؛ تصویرگری اشک و آه حاصل از این جدایی، از جلوه های پرجاذبه ادب فارسی شمرده می شود. به طور کلّی در ادبیات غنایی مضمون هجران به دو بخش وداعیه ها و فراق نامه ها - اعم از کوتاه و بلند - قابل تقسیم بندی است که اغلب به سه شکل عمده در اشعار، نمود پیدا می کند: گله از هجران، ستایش هجران و توصیف دوران محنت بار هجران که هر کدام مصداق های متفاوتی ...

اصفهان نامی آشنا در تاریخ و فرهنگ و ادبیات عربی است زیرا بزرگان و نام آوران بسیاری که از آنان، کتابها و آثار پر بها و ارزشمند باقی مانده منسوب به این شهر می باشند. زبان و ادبیات عربی در این خطه از قرن چهارم هجری شکل می گیرد و و در سده های پنجم و ششم به اوج خود می رسد به طوری که در سده چهارم هجری، اصفهان، بعداد ثانی لقب یافت. اصفهان سرزمین طبیعت زیبا و سر سبز و حاصلخیزی است که خداوند انواع مواهب...

خاقانی-همچنان که خود می گوید- در سخن پروری، طریق غریبی دارد. او از نخستین شاعران پارسی است که رفتار هنری ویژه و سازمانمندی را در پیش گرفته و سخنش از بوطیقای مشخصی پیروی می کند. برجسته ترین شاخصِ سطح فکری طریق غریب او، استفاده ی گسترده از یک پشتوانه ی فرهنگی سترگ است. خاقانی با بهره گیری از این پشتوانه به عنوان ماده ی خام، دست به خلق مضامین، تصاویر و تعابیر دیگرگون و بدیعی می زند تا سخن را از دام...

در این پژوهش سخن از غربتی است که دل آگاهان و آزادگان را در همه ی اعصار و قرون آزرده است و این نه دور افتادن از باب و مام است ونه فراق از زادبوم. غربتی است که در هر زمان ودر هر دیار با آنهاست، رهایی از آن نه در سفر است ونه در حضر . درمانش نه در خاموشی است و نه در فریاد. غربت جانی است که روشن است و می داند و می بیند. در این تحقیق سعی شده با مطالعه شش دفتر مثنوی ، دیدگاههای مولوی در باره ی روح و...

تاریخ تشیع همواره در طول دوران پر فراز و نشیب خود شاهد رنج ها ، مشقت ها و گرفتاری های فراوان بوده است . و انسان ها و مردمان جوامعی که در بسط و توسعه ی آن چه رنجها که برجان خویشتن تحمل نکردند . تا آنکه آن را به دست ما رسانده و از میوه شیرین آن کام ما را شیرین تر نموده اند . منطقه ی پشتکوه یکی از نواحی است که نقشی بی بدیل در توسعه ، بسط و گسترش فرهنگ تشیع داشته است . منطقه ای که حتی از قلم و نگاه...

با تطبیق فراقیه های فارسی و عربی می توان به وجوه مشترک آن ها، از لحاظ لفظ و مضمون، پی برد. شاعران فارسی زبان برخی مضامین شعری خود را از اشعار عربی قبل و بعد از اسلام، از جمله معلقات سبعه، قصاید متنبی و ... گرفته اند. در این مقاله ابتدا دو قصیده عربی، یکی معلقه امرؤالقیس، مربوط به قبل از اسلام و دیگری قصیده برده بوصیری، از اشعار دوره بعد از اسلام، تحلیل شده است؛ سپس با تحلیل معنایی چند قصیده و غ...

مولانا جلال الدین محمد بلخی اندیش مند بزرگ ایرانی و تاب ناک ترین چهره زبان و ادب و فرهنگ ایرانی در عصر ایلخانان در دیار روم است. در این مقاله، ضمن نقد ارتباط سلطان کی قباد اول با پدر مولانا و خود او و دیگر افسانه هایی که مریدی چون افلاکی در مناقب العارفین خود برای بالا بردن شأن و منزلت مراد خویش پرداخته است، کوشش شده است تا تأثیر عظیم اندیشه و آثار مولانا را در ادامه رواج زبان و شعر فارسی و فره...

تاجیکستان، پاره ای از تن خراسان بزرگ است، همان خراسانی که روزگاری زادگاه بزرگان علم و ادب ایران زمین بوده است، بزرگانی چون رودکی، ناصرخسرو، مولوی، و... اکنون مدت هاست که از اصل خود جدا افتاده است. با وجود همه ی سختی هایی که در قرون معاصر تحمل کرده است، هنوز در شعر مردم این سامان، آثار تعلیم به سبک شاعران گذشته وجود دارد، همچنین آثار غنایی بی شماری نیز زینت بخش کتاب خانه های این دیار است. در این...