طرح بحث جامعه مدنی در ادوار مختلف الهام‏گرفته از تأملات نظری و رخدادهای تاریخی گوناگونی بوده است. آن‏چه در عصر حاضر به موضوع فوق اهمیتی مضاعف می‏بخشد، مربوط به فضایی است که جامعه مدنی با دولت پدید می‏آورد، فضایی که برای تسهیل روابط شهروندان با نظام سیاسی به کار می‏آید. از این زاویه جامعه مدنی هم به فضای حاکم بر اجتماعات آزاد و مستقل انسانها اطلاق می‏شود و هم ناظر به رشته روابط و شبکه‏های ارتباط...

بررسی آمارهای بانک جهانی نشان می دهد که اغلب قریب به اتفاق کشورهای دارنده منابع معدنی، رشد کمتری نسبت به کشورهای فاقد این منابع دارند. دولت در این مجموعه از کشورها از درآمدهای مستقل از تولید در جامعه برخوردار است و بعلت وجود این در آمدها، فساد و رانتجویی در این کشورها به مراتب بیشتر دیده می شود. در این کشورها جامعه مدنی ضعیف است و توسعه اجتماعی نادیده گرفته می شود. برخی از صاحب نظران علت ضعف در...

پس از فروپاشی شوروی کشورهای آسیای مرکزی با چالش‌های فراوانی برای تشکیل یک دولت مدرن روبه رو شدند؛ شور و شوق تشکیل دولت و جنگ بر سر کسب قدرت از یک سو و اختلافات مرزی، قومی و بحران‌های پیش آمده باعث شد که تامین امنیت با موانعی اساسی روبرو شود. برخی بر این اعتقادند که الزامات لازم برای تشکیل دولت- ملت در این منطقه به وجود نداشته و این امر مستلزم گذشت حتی چندین دهه می‌باشد. این مقاله با رویکردی تحل...

یکی از اصول مسلم فقهی و حقوقی، لزوم جبران خساراتی است که به واسطه اعمال اشخاص حقیقی و حقوقی به دیگران وارد می شود و دولت در مفهوم عام خود که شامل تمام ارکان حکومتی (قوای سه گانه و موسسات عمومی غیردولتی) است، از این قاعده مستثنی نیست. در قوانین فعلی از جمله ماده 11 قانون مسوولیت مدنی مصوب 1339 دولت در مفهوم مضیق خود مورد توجه واقع شده و شامل تمام ارکان حاکمیت و از جمله موسسات عمومی غیردولتی نمی ...

یکی از اتهامات منجر به محکومیت سقراط، بی دینی بود. از آنجا که آتن نیز مانند دیگر دولت شهرهای یونان عصر سقراط، مذهبی مدنی داشت یا به عبارتی مذهب و سیاست درهم تنیده بودند، بی دینی به منزله عامل تهدید دولت شهر و جرمی مدنی محسوب میشد. بنابراین اتهامات مذهبی میتوانست همچون یک اقدام سیاسی خرابکارانه، سقراط را به مرگ محکوم کند. از طرفی در آپولوژی شواهدی دال بر دینداری سقراط وجود دارد که به صورت سوگند ...

در این مقاله کوشش خواهد شد با کاوش در اندیشه‌های 6 اندیشمند، رابطه چند مفهوم پایه‌ای در عرصه اندیشه سیاسی و نظریه بین‌المللی مورد بررسی قرار گیرد. کوشش ما بر این است دریابیم آیا برداشت خاص اندیشمندان از جامعه مدنی و دولت، به‌گونه خاصی از نظریه بین‌المللی می انجامد؟ آنچه به‌عنوان فرضیه در این بحث مورد نظر قرار گرفته این است که کل‌گرایی در تعریف از جامعه مدنی و دولت و اصالت بخشیدن به کلیت جامعه د...

از زمانی که هابز لویتان را نوشت تا زمانی که هگل نشان داد که لویتان چیزی جز اراده مشترک شهروندان نمی تواند باشد اندیشه سیاسی راه درازی را طی کرد که موضوع چونی و چرایی دولت نیروی محرک اصلی آن بود. در تمام طول این تحول تاریخی در قلمرو اندیشه پرسش اصلی فلسفه سیاسی این بود که دولت چیست چرا وجود دارد به چه صورت آمده است ، چرا باید از آن اطاعت کرد و چگونه باید آن را سامان داد؟ مسئله قدرت دولت و حقوق م...

دغدغه این نوشتار، توصیف و تحلیل رابطه دین و سیاست در اندیشه مدرن است. گرچه متفکران زیادی در عصر مدرنیته به نسبت یابی دین و سیاست پرداخته اند، تمرکز بر سه متفکر بزرگ این دوره؛ یعنی هابز، لاک و کانت، کمک خواهد کرد تا برخی از ریشه های مجادلات کنونی ایران درباره نسبت دین و سیاست را کشف کنیم. تفکیک دین طبیعی از مذهب مدنی و ابزار نگاری دین در نظریه هابز، تفکیک نهاد دولت از نهاد دین و بنیان گذاری نظر...

حاکمیت تعبیر دیگری است از برترین قدرتها در یک محدوده سرزمینی که نهاد بیرونی آن یعنی دولت -حکومت بواسطه کارگزاران خود به اجرای حق حاکمیت می پردازد. اندیشه امروزبرآنست که حق حاکمیت نه صرفا برای حکام بلکه از آن دارندگان اصلی آن یعنی کثیری از افراد در محدوده ای سرزمین است. از این نظر ، اندیشه حق اجرای حاکمیت به عنوان تکلیف و نه دارندگی حق حاکمیت برای دولت -حکومت ها شکل می گیرد. نیز بارزترین مفهوم د...