مخاطب ساختن خویشتن، غیرانسان‌ها، خدا، پیامبر، معشوق، مخالف، خواننده و جز ایشان و نیز مخاطب ساختن انسان‌ها از قول آفریدگار، آغازگر بیش از نیمی از رباعی‌های منسوب به بابا افضل کاشانی است که در رباعی‌سرایی در میان شعرای فارسی‌زبان، مقامی والایی دارد. گاهی نیز در اثنای سروده به مخاطب التفات می‌شود. از این‌ها گذشته، شاعر برای بیان مقصود خویش از امر، نهی و خبر دادن به مخاطب همراه با تحریض، تحذیر، ملا...

بررسی تحلیلی نقش و کارکرد نظام سیاسی اسلام در مراحل اولیه تاریخ آن از اهمیت بسیاری برخوردار است. خاصه اگر با نگاه به عملکرد بحث برانگیز یکی از مدیران برجسته نهاد خلافت باشد. دومین جایگزین پیامبر اسلام(ص) بر مسند خلافت، عمر بن خطاب (13-21 ق) بود. کسی که دوران زمامداریش ، از ویژگی خاصی برخوردار بود. از یک سو به خاطر گسترش فتوحات نظامی، تاسیس نهاد اداری، تحکیم پایه های خلافت و تثبیت ارزش های دینی،...

چکیده از بین ضمایر سه گانه (متکلّم، مخاطب و غایب) ضمیر غایب نیاز به مرجع و مفسّری دارد که قبل از آن ذکر شود و با آن مطابقت کند، ولی گاهی اوقات مشاهده شده است که در زبان عربی و در قرآن کریم، مرجع ضمیر در کلام حضور ندارد و یا اینکه ضمیر با مرجع مذکور مطابقت ندارد. این کتاب آسمانی سرشار از صور بلاغی و بیانی گوناگون است که آن را از سایر متون متمایز ساخته است. یکی از این صور بلاغی استفاده مبتکرانه ...

اصطلاحات خویشاوندی اصطلاحاتی هستند که مردم در خطاب یا در غیاب خویشاوندان در ضمن صحبت و در اشاره به آنها به کار می برند. این اصطلاحات علاوه بر اینکه شاخص مناسبی در مطالعات جامعه شناختی به حساب می آیند، به لحاظ ساختار واژگانی و معنایی نیز مورد توجه زبان شناسان می باشند. در این پژوهش اصطلاحات و واژگان خویشاوندی بیش از پنجاه گویش از سراسر ایران مورد بررسی قرار گرفته اند. اکثر گویش های مورد مطالعه ا...

میزان موفقیت پیامبران الهی در جذب مردم و پذیرش دعوت ایشان متفاوت است . نوح (ع) پس از نهصد و پنجاه سال تبلیغ فقط موفق می شود هشتاد نفر را جذب نماید ، در حالیکه پیامبر گرامی اسلام پس از مدت زمان کوتاهی شریعتش قسمت اعظم دنیای زمان خود را فرا می گیرد . علت تفاوت موفقیت پیامبران الهی چیست ؟ عوامل مختلفی در آن دخیل می باشد . از جمله شخصیت پیامبران و شخصیت دهی ایشان ، مخاطبین پیامبران ، شرایط اجت...

هدف اصلی این رساله در آغاز بررسی تحول معنایی صورت های خطابی زبان فارسی است و ثانیا بررسی رابطه این گونه تحولات با رویدادها و ساختار اجتماعی ایران در دوره قاجار است. بدین منظور ابتدا داده هایی از متون مربوط به دوره قاجار بررسی شده و صورت های خطابی که در این متون مورد استفاده بوده است استخراج شده است. با بررسی این گونه صورت ها در واژه نامه های مختلف معنای ضمنی هر یک از صورت های خطابی مورد بررسی ق...

خداوند در آثار ابن سینا به مثابه وجودی کاملاً متفاوت و دیگر حضور می یابد و وی در مباحث فلسفی خویش، از واجب الوجود به عنوان خدا، تصویری ارائه می کند که نه تنها به لحاظ وجودی، متعالی صرف و متباین نسبت به ماسواست؛ بلکه حتی دامنۀ این تعالی تا حوزۀ ذهن و معرفت انسان نیز ادامه می یابد. از سوی دیگر، مباحث وی دربارۀ نیایش در آثار گوناگون او، در نگاه نخست ممکن است بیانگر ناسازگاری یا دست کم چندگانگی دربا...

در مباحث علم روانشناسی در خصوص مبحث متقاعد سازی و اقناع، تحقیقات مختلفی صورت پذیرفته است ولیکن این راهبردها در خطاب های قرآن و پیشوایان دینی ـ علیرغم این که راهبرد های موثّری بوده اند ـ کمتر مورد بحث و بررسی قرارگرفته است. هدف این پژوهش آن است که راهبرد های اقناعی را با استفاده از روش استقرایی ـ استنتاجی و موضوعی، در خطاب های نهج البلاغه مورد بررسی روانشناختی قرار دهد و با راهبردهای مشابه در عل...

یمکن دراسه کل أثر أدبی وتقییم أسلوبه من جهات مختلفه. لذا فقد قام هذا البحث بدراسه المواضیع الفکریّه للأدیب المصریّ عباس محمود العقاد فی کتابه «ساره»، حیث إنّ هذا الکتاب وإنْ تمتّع باشتراکاتٍ مع مسرحیات وروایات أخری إلاّ أنّه یتمیّز بمیزات، منها: دور البلاغه فی تحلیل النص، وشکل الخطاب ووجوه تحلیل الخطاب ومتانه أسلوب العقاد فی استعمال الأسالیب البیانیّه بشکل ملموس ومتعدّد. إنّ هذا البحث یدرس نظره الکاتب فی م...

یکی از جنبه‌های اعجاز قرآن کریم، اعجاز بیانی و وجه زبان شناختی آن است. بدان گونه که از اسلوب‌های گوناگون ادبی برای تعلیم و تربیت مخاطبان استفاده کرده، در خلال این اسلوب‌ها بر قلب، فکر و رفتار آن‌ها تأثیر گذاشته است. مقاله حاضر به بررسی اسلوب خطاب وتاثیر این شیوه ادبی- به عنوان یکی ازمقدمات تفسیر- بر تبیین معارف قرآنی می پردازد. معارف قرآنی، مباحث اعتقادی، اخلاقی و احکام شرعی را در بر می گیرد. ت...