بررسی نحوة مواجهة ناگارجونه با مسئلة خدا و شناخت او نشان می دهد که توسل به دیدگاه های الاهیاتی ای چون خداباوری، الحاد، لاادری گرایی، و وحدت وجود نمی تواند برداشت درستی از دیدگاه مکتب مادهیمیکه در باب وجود خداوند را فراروی ما نهد. ناگارجونه در پی آن است با تحلیلی نقادانه به سراغ تصوری برود که عامة مردم از مفهوم خدای شخصی دارند. این مقاله می کوشد براهین ناگارجونه را به شیوة فلسفة دین نظام مند کند...

جرج بارکلی (1685-1753) فیلسوف قرن هفدهم به عنوان کشیش مسیحی با نظر و بهره گیری و اصلاح تجربه گرایی لاک پایه گذار فلسفه ای شد که به ایدئالیسم موسوم گردید.پرسش اساسی که این پژوهش می خواهد به آن پاسخ دهد این است که مبنای دینی بارکلی و بویژه عقیده ی او نسبت به خداچه نقشی در ساماندهی فلسفه ی ایدئالیستی وی دارد.به بیان دیگر در این پژوهش برآنیم که ببینیم خدا به عنوان یکی از اصول اساسی دین چه نقش و جای...

رنج و شادی، دو حالت درونی است که تقریباً بیشترِ انسان ها به نوعی با آن ارتباط دارند. انسان در سختی و کَبد آفریده شده و در طول زندگی نیز با مشکلات مختلفی روبه رو است. مدیریت آنها می تواند او را از اَلم و رنج برهاند و در دلِ بلایا مسیری شادی آفرین به وی بنمایاند. از سوی دیگر، عدم مدیریت مشکلات موجب اختلالات عصبی و گاه نارضایتیِ او از زندگی می گردد. برخی از ادیان برای مدیریت مشکلات و رسیدن به شادی، بر...

هر کدام از مکاتب فلسفی- تربیتی، فلسفه تربیتی خاص خود را دارند. مکتب اسلام نیز از این قاعده مستثنی نمی­باشد. عالی­ترین مراتب تبلور و تجسم چنین فلسفه­ای را می­توان در قرآن کریم که مبین بنیان اساسی اسلام است جستجو نمود. هدف از انجام این تحقیق، بررسی تربیت بعد عقلانی شخصیت انسان در مکتب فلسفی- تربیتی اسلام با توجه به آیات جزء بیست و هفتم قرآن می­باشد. به منظور وصول به این هدف در قالب تحقیقی کیفی، ن...

مبحث فطرت، به عنوان یک مسئله مستقل فلسفی و کلامی در آثار کندی، فارابی، ابن-سینا و شیخ اشراق مطرح نبوده است. در اخوان الصفا برای نخستین بار در تاریخ فلسفه اسلامی، مسئله فطری بودن شناخت خداوند در یک منبع فلسفی مطرح می شود. این پدیده در پرتو رویکرد کثرت-گرایانه آنان در انتخاب منابع شان قابل تبیین است. ابن عربی چون برای نخستین بار چیستی فطرت را موضوع مطالعه مستقل قرار داده است، نقطه عطفی در سیر تطو...

سنایی شاعر دوران ساز تاریخ ادبیات فارسی، در نقطۀ عطف شعر عرفانی ایرانی قرار دارد. جان دان شاعر انگلیسی زبان آمریکایی قرن هفدهم از ویژگی های شخصیتی و فکری مشابه سنایی برخوردار است. احوال متغیّر و روح ناآرام، شخصیت دوگانه و تراژیک، نبوغ تحول آفرین در عرصة اندیشة عرفانی، نوآوری و برجستگی در غزلسرایی و شریعت مداری در عرفان، از صفات بارز و همسان این دو گویندة بزرگ است. بر این اساس، موضوعات مهم عرفانی...

ذکر و یاد خدا با همه مراتبش حلقه اتصال بین انسان و خداوند است.این مساله در زندگی انسان از چنان ضرورتی برخوردار است که می تواند سعادت و شقاوت انسان را رقم بزند ، بر همین اساس مورد تاکید قران کریم و ائمه اطهار(ع) قرار گرفته است. هدف از این بررسی شناخت هر چه بیشتر این مساله مهم و تبیین کارکرد های ان جهت ترغیب مشتاقان سلوک به سوی خداست . روش ما در این پژوهش روش کتابخانه ای است که با رویکرد روایی و...

انسان شناسی یکی از مهمترین مباحث در مکاتب فلسفی ـ تربیتی است. هدف از انجام این پژوهش شناسایی وجوه تفاوت و همانندی جسم و روح و نفس از دیدگاه غزالی و آکویناس است. روش پژوهش، تجزیه و تحلیل نظری ـ مروری و کتابخانه ای بوده است. این دو اندیشور دارای وجوه تفاوت و همانندی در زمینه ی جسم و روح و نفسند که وجوه همانندی بیش از وجوه تفاوت بوده است. از نظر هر دو، وجود انسان صرفاً مادی نبوده و ترکیبی از جسم و ...

مایه بنیادین ادراک - روان انسان - از زاویه ای خاص و با شیوه ای فلسفی قرآنی مورد بحث قرار گرفته است.  قرآن ابزار درونی ادراک را تنها قلب می داند.  نویسنده با تقسیم علم به سه قسم حسّی، عقلی و قلبی و طرح این پرسش که آیا علوم عقلی و قلبی با دو ابزار متفاوت به دست می آید یا با یک ابزار، در آغاز به تعریف عقل از نگاه فیلسوفان و قلب از نگاه عارفان می پردازد و به این نتیجه می رسدکه عقل و نفس از نگاه فیلس...

در این گفتار ضمن بیان انواع مجاز، تعریفی جامع و مانع از مجاز عقلی ارائه و به علت نامگذاری، قرینه و علاقه های آن، اشاره شده است. سپس به جایگاه مجاز عقلی در علوم مختلفی چون معانی، بیان، کلام، زبان شناسی، تفسیر، فلسفه و نیز اینکه منظور از عقل، کدام عقل است، پرداخته و در این میان نظرات بزرگانی چون سکاکی، خطیب قزوینی، جرجانی، زمخشری، فخررازی، دکتر بدوی طبانه، دکتر شفیعی و دکتر کزازی مطرح شده است. در...