در تاریخ ادبیات ایران، شعر گاهی همانند ‌ابزاری انتفاعی در خدمت شوکت‌زایی و مشروعیت‌زایی حکومت‌ها وارد شده و گاهی نیز در تعارض و تقابل با ساختار قدرت، علیۀ آن عمل نموده است. چرایی و نحوۀ تعامل و تقابل شعر حافظ با ساحت سیاسی قدرت، موضوع قابل‌درنگی است که چندان مورد توجه قرار نگرفته و شناخت ابعاد و زوایای آن می‌تواند؛ افزون بر شناخت بهتر شعر حافظ، علل تعامل و تقابل وی با طیف‌های قدرت را تبیین نمای...

ملکوت از واژگانی است که فهم صحیح و عمیق آن نقشی چشمگیر در تقویت نگرش توحیدی و عرفانی دارد. به سبب همین نقش محوری است که این کلمه در ادبیات غنی پارسی، به ویژه أشعار حافظ نیز بازتاب داشته است. ملکوت مفهومی تشکیکی است که معنای ساده و قابل درک آن برای همه، همان مالکیت مطلق خدای متعال و استناد همه اشیاء به اراده الهی و وصف خالقیت اوست؛ اما معنای عمیق و أعلای آن باطن عالم خلقت و عین ربط بودن همه اشیا...

رومن یاکوبسن، ادیب و زبان شناس ساختارگرا در نظریه ی ارتباط خود شش نقش برای زبان قایل شده : 1.عاطفی 2.ترغیبی 3. ارجاعی 4. فرازبان 5. همدلی 6. ادبی. به اعتقاد او هر هنرمندی با انتقال پیام از مجراهای این شش نقش با دیگران ارتباط برقرار می کند. جهت گیری پیام درنقش ترغیبی به سوی مخاطب است و گوینده می کوشد تا با کاربرد جمله های امر و نهی و منادا با مخاطب ارتباط برقرار کند. از این رو، نقش اصلی جمله های...

اغلب پژوهندگان در مطالعه و بررسی شهرت حضرت احمدبن موسی(ع)  و تاریخ کشف مرقد ایشان، صرفاً به اسناد تاریخی اکتفا کرده اند؛ در این مقاله با تأکید بر اشعار سده های هشتم تا دهم، سیر توجه به مرقد و شهرت آن حضرت بررسی و همچنین نخستین مناقب احمدبن موسی در شعر فارسی استخراج و تحلیل شده است. از یافته های این پژوهش این است که تا اواخر سده هشتم، اشاره ای مشخص به مرقد آن بزرگوار در دیوان شاعران وجود ندارد. د...

تردیدی نیست در این‌که شاعران بزرگ ایرانی چون فردوسی، سعدی، حافظ، نظامی و... معمار، معیار، محک و حافظ زبان و هویت زبان و بلاغت فارسی هستند. یکی از این استونه های زبان و بلاغت فارسی، حافظ شیرازی است. شعر حافظ تاکنون از رویکردهای مختلف بررسی و تحلیل‌شده است. در این مکتوب سعی شده با بررسی ساختار زبانی حصر ایجادشده در کلام حافظ دریابیم که در زبان فارسی چه روش­هایی برای ایجاد حصر در کلام وجود دارد که...

در این تحقیق، نگارنده با بررسی اشعار محمدحسین شهریار و اشعار امیر هوشنگ ابتهاج ، سعی کرده است تا با پیدا کردن اشتراکات بین این دو شاعر از لحاظ مضامین به کار رفته، صور خیال و تأثیر پذیری آنها از یکدیگر با توجه به روابط دوستانه ای که داشته اند، نقاط مشترک فکری و شعری آنها را بیابد و تأثیر پذیری ابتهاج از شهریار و شهریار از ابتهاج را نشان دهد. نگارنده با توجه به مضامین هر دو شاعر، سبک شعری، تأثی...

موضوع این پایان نامه، به تحقیق و پژوهش در شعر اهلی شیرازی اختصاص دارد که در قرن نهم هجری پا به عرص? شعر و شاعری گذاشت و در بیشتر قوالب شعری، شعر سرود؛ امّا به دلائلی از سوی پژوهشگران، مورد بی مهری و کم توجّهی واقع شد و غبار فراموشی بر آثارش نشست. با ظهور شاعران غزلسرا در قرن هفتم و هشتم،هم مضامین و هم زبان و شیو? بیان غزل به اوج کمال خود رسید و فراتر از آنچه مولوی و سعدی و حافظ گفته بودند؛ امکان...

چکیده : شمس الدین محمد حافظ شیرازی بحق از بزرگان ادب فارسی است که دربار? او و اثر جاودانش تا به حال اندیشمندان و صاحب نظران ایرانی و خارجی بسیار سخن گفته اند. اینجانب در رسال? حاضر که تحت عنوان « تساهل و مدارا در دیوان حافظ » تهیه شده است به یکی از مسائل و موضوعات ارجمند دیوان حافظ - که اتفاقاً امروز از مباحث مهم علوم انسانی در جهان است - پرداخته ام. حافظ در زمانه اش با توجه به سخت گیری ها، ...

در این پایان¬نامه سعی شده است که انتقادهای سه شاعر حوز? شیراز (سعدی، خواجو، حافظ) در باب عرفان و تصوف روزگارشان مورد بررسی قرار گیرد. در این میان حافظ در مقایسه با سعدی و خواجو نسبت به تصوف روزگارش انتقاد بیشتری کرده و این حاکی از توجه بیش از حد حافظ به مقوله¬ی عرفان و تصوف روزگارش در مقایسه با سعدی و خواجو است. در دوره¬ای که گروهی مطابق با دستورات اسلامی خواهان در پیش گرفتن تزکیه¬ی نفس می¬باش...