کاربرد کنایه به عنوان یک محور بیانی سابقه ای طولانی در تاریخ زبان شناسی اقوام وملل مختلف دارد . کنایه یکی از برجسته ترین ترفند های هنری در زبان و نشانگر قدرت تعبیر و تأثیر سخن و نفوذ و اثر بخشی کلام است. قرآن کریم نیز به دلایل بلاغی و رعایت عرف رایج  گفتمانی مخاطبان خویش، مشحون از تعابیر کنایی است و درک معانی گسترده آن که فراتر از محدوده ظاهری الفاظ است، جز با دریافت ظرائف و نکات ادبی و بلاغی آ...

از دیرباز دانشهایی چون بدیع، معانی و بیان، عروض و قافیه و... به عنوان معیارهایی برای زیبایی‌شناسی عناصر ادبی و ارزشیابی شعر و نثر فارسی و عربی به کار می‌رفته و زمینه‌ساز نوعی نقد روشمند بوده است. از این رو، امروزه ما نیز ناگزیریم که این گونه آثار علمی را به سبب اشتمال بر ابزارهای نقد ادبی با دقّت تمام بررسی کنیم. نفوذ عمیق و حضور بلامنازع زبان و ادب فارسی در شبه قاره هند منجر به پیدایش آثار گران...

این رساله می کوشد شباهت های میان بلاغت دوران هلنیستی (330 ق. م.- 400 م.) و بلاغت اسلامی تا پیش از قرن پنجم را به تفصیل بررسی کند. کوشش های پراکنده ای که تاکنون در این زمینه انجام گرفته، عمدتاً بر آثار بلاغی ارسطو (فن شعر و فن خطابه) متمرکز بوده و محققان، از دیگر بلاغیان یونانی – رومیایی غرب باستان غفلت ورزیده اند. نگارنده کوشیده است با بررسی مهم ترین آثار بلاغی در غرب باستان و جهان اسلام درون ما...

این پژوهش گامی در جهت بازبینی، نقد و تبیین جایگاه حصرو قصر به عنوان یکی از فصول مهم فنّ معانی و از ابزارهای بلاغی کارآمد در تحلیل متون است. این مبحث که مربوط به سطوح درونی کلام و لایه‌های پنهان اندیشة گوینده است، از نخستین کتابهای معانی تا دورة معاصر مورد توجّه اهل بلاغت بوده و بخشی مفصّل و مجزّا را به خود اختصاص داده است. از سوی دیگر این ابزار بلاغی، مورد استفادة متنوع و مکرّر شعرا، نویسندگان و عرف...

در مباحث بیانی «تشبیه» به عنوان اولین عامل تصویرآفرین مورد توجه قرار گرفته است، تشبیه یکی از ارکان بلاغی است که سایر صورت‏های بلاغی نظیر: استعاره، مجاز، تشخیص و کنایه از آن نشأت می­گیرند و می‏توان آن را ابتدایی‏ترین و ساده‏ترین نوع صور خیال شمرد. زیرا فهم آن برای ذهن از دیگر صور خیال راحت‏تر انجام می‏گیرد. نادرپور در مجموعه اشعارش به نحو مؤثر و کارآمدی از ابزارهای بلاغی بهره برده است. او به شیو...

در قرآن کریم، آیات بسیاری در قالب قصر بیان شده که اسلوب قصر و حصر از باب‌های مهم علم معانی در میان اقسام علم بلاغت است. قرآن کریم این آرایة ادبی را با روش‌های گوناگون به‌کار گرفته‌است. این پژوهش با روش بلاغی به بررسی شیوه‌های مهم قصر و راه‌های آن و تقسیم‌های مختلف آن، اعمّ از قصر موصوف، صفت بر حقیقتی و اضافی و بالعکس و نیز تقسیم آن بر اساس مقتضای حال مخاطب، یعنی افراد، تعیین و قلب به استناد کتب ...

از جنبه های اعجاز قرآن که از دیرباز اذهان بسیاری را به خود مشغول کرده و در نتیجه آن کتاب های بسیاری تألیف شده است، اعجاز ادبی قرآن است. بعدی که با تکیه بر آن می توان بر تحریف ناپذیری قرآن تأکید کرد. چنانچه مفسر بزرگ، علامه بلاغی روایات تحریف را با استناد به همین بعد ادبی قرآن مردود دانسته است. این مقاله بر آن است تا استدلالات و دیدگاه های ادبی علامه بلاغی را در رد آنچه که به قرآن نسبت داده اند ...

ظرافت­های بلاغی آیات قرآن کریم که از جنبه­های اعجاز این کتاب جاودانه به شمار می­آید، از دیرباز مورد بررسی دانشمندان علوم قرآنی بوده است. یکی از مباحث بلاغی قرآن کریم، سبک‌شناسی (Stylistics) است که به عنوان یک حوزۀ نوین، ضمن بهره­گیری از دست‌آوردهای علم بلاغت، با معیارهای جدید به بررسی جلوه­های سبکی قرآن می­پردازد. مقاله حاضر با روش توصیفی­ ـ ­تحلیلی و بر اساس معیارهای سبک‌شناسی، به بررسی زیبای...

  مقالة حاضر با بررسی مقولة «استفهام» و معانی ثانوی آن در بلاغت عربی و فارسی به این حقیقت دست­ یافته ­است که نتایج بررسی و حتّی گاهی شاهد مثال­های بسیاری از این آثار تکراری می­باشد؛ به­گونه­ای که پس از جمع­بندی و حذف موارد تکراری به این نتیجه می­رسیم که معانی ثانوی استفهام در کتب بلاغی عربی در 35 عنوان مشترک و در کتب بلاغی فارسی در 32 عنوان مشترک مطرح شده­اند...

هدف این تحقیق بررسی تفاوت های ساختاری و کیفیت نوشته های توصیفی ـ توضیحی دانشجویان ایرانی رشته زبان انگلیسی است که برای مخاطبان فرضی بومی و غیربومی این زبان با به کارگیری فرایند بلند فکر کردن مقالاتی را نوشته اند. 80 دانشجوی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم که در رشته ادبیات زبان انگلیسی مشغول به تحصیل می باشند، مقالاتی با موضوعات توصیفی ـ توضیحی یکسان به دو زبان فارسی و انگلیسی نگاشته اند. آن ها ابت...