حجاب در لغت به معنای ستر است؛ از این رو، به هر چیزی که شیئی از شیء دیگر پوشیده و پنهان کند، حجاب و پرده می گویند. در اصطلاح عرفانی به معنی هر چیزی است که آدمی را از قرب الهی دور بسازد. بنابراین هر چیزی که مانعی بین خدا و بنده اش باشد حجاب محسوب می شود. مقوله ی حجاب و شناخت آن همیشه ذهن عرفا را به خود مشغول کرده است و یکی از مهمّترین مسائل در شناخت خداوند و رسیدن به او بوده است. خاستگاه آن مربوط ...

ولدنامه، نخستین مثنوی است که سلطان ولد (623-712 ق./ 1226-1313 م./ 605- 691 ش.) فرزند و جانشین مولوی (متوفای 672 ق./ 1274 م./ 653 ش.) آن را به خواهش مریدان خود سرود. سرودن این مثنوی-که در حدود ده هزار بیت می باشد- در اول ماه ربیع الاول سال 690 ق./ یازدهم مارس 1291 م./ بیست و یکم اسفند 669 ش. شروع و ختم آن، در جمادی الآخر همین سال بوده است. این مثنوی، از آنجا که قدیمی ترین و صحیح ترین سند تاریخی ...

مقالۀ حاضر می کوشد برای بررسی چاپ های متفاوت از متون ادبی، با نگاهی مبتنی بر بلاغت، فرضیه ای پیشنهاد کند. پـرسش این است که علم معانی ضبط های مختار کدام چاپ را بیشتر تأیید می کند؟ فرضیۀ پیشنهادی این است که در مقایسۀ چاپ های متفاوت متون ادبی، می توان موازین علم معانی را به کار گرفت؛ هر چند می دانیم هر ضبطی را هم که نـسخه شناسی تأیید کند، لزوماً بلیغ تر نیست زیرا بسیاری از ابیات مشهور بر اساس براهی...

مولانا یکی از بزرگترین شاعران عارف ادب فارسی که توانسته است با بیان حقایق عرفانی در قالب حکایات جذاب و دلاویز، مثنوی را در زمره ی یکی از مهمترین متون نظم عرفانی درآورد. در این پژوهش نگارنده کوشیده است که عناصر اربعه را در این اثر بشکوه مورد نقد و بررسی قرار دهد تا روشن شود که مولانا تا چه حد عناصر اربعه را در معانی عرفانی به کار برده و بازتاب نمادین هر یک از عناصر اربعه در مثنوی، تا چه حد برجست...

جلال­الدین دوانی بنابر اکثر آثار به جای مانده از او دارای مشربی اشعری بوده است و گرایش به اصالت ماهیت در آثارش فراوان دیده می­شود. وی در رسائل و کتاب­های خویش با این دیدگاه به تبیین نظریۀ «ذوق التأله» خود پرداخته است و به وحدت وجود در حق و کثرت ماهیات منسوب به حق قائل شده است. او به نوعی سعی دارد، علاوه بر حفظ مواضع اشعری خویش، از دیدگاه عرفا در مسئلۀ «صدور کثیر از واحد» تفسیری اشعری بیان کند. ...

دیدگاه مولانا جلال الدین بلخی دربارة مسئله امکان و چگونگی شناخت خدا به دلیل برخورداری وی از میراث متنوع مشربهای کلامی، فلسفی و عرفانی پیشینیان اهمیت دارد. دو ایستار به ظاهر متخالف در آثار وی قابل رؤیت است: ناتوانی عقل در شناخت خدا و امکان شناخت خدا برای بشر. تحلیل آراء وی در هر دو ایستار نشان می دهد که عقل استدلال گر بشر از شناخت ذات و صفات خدا عاجز است اما آثار خداوند به ویژه اوامر و نواهی خدا...

یوسف نامه با نام اصلی کشف الارواح،منظومه ای عرفانی در تفسیر و تاویل سوره یوسف(ع) است.بخش اصلی درون مایه این داستان،عشق زلیخا به یوسف(ع( و پیامدهای آن است:و از آنجا که جمالی به قصه یوسف و زلیخا کاملا به دیده عرفانی نگریسته و تحول حال آن حضرت را با مقامات سلوک عرفانی پیوند داده،این منظومه را از حد یک داشتان غنایی فراتر برده و به آن رنگ عرفانی بخشیده است. با توجه به اعتقادی که پیر جمالی به مولوی ...

خصوصیات مشترک فراوانی را می توان میان شعر مولانا جلال الدین و شعر امروز ایران پیدا کرد که تا امروز برای منتقدان و شعرشناسان پنهان مانده و فرصتی برای بررسی آنها برای جامعه ادبی دست نداده است. یکی از این خصوصیات نهفته نو اندیشی و نوگفتاری شعر معاصر با پاره ای از اشعار شاعران گذشته و به ویژه با شعر مولانا است. توجه به این مقوله نه تنها به شناخت بیشتر شعر کمک می کند بل که باعث ایجاد نشاط و تازگی رو...

بیش از یک قرن از آشنایی ایرانیان با فلسفه‌های جدید غرب می‌گذرد.گونه‌شناسی روی­کرد اندیش‌وران ایرانی با این فلسفه، از موضوع‌هایی است که امروزه بایستی بررسی و تحلیل شود.  این نوشتار، روی کرد متفاوت مرحوم سید جلال الدین آشتیانی و استاد شهید مرتضی مطهری را به فلسفه غرب بررسی می کند و نوع رویارویی شهید مطهری را دفاع‌پذیرتر، مفیدتر و کارآمدتر می سنجد. در این مقاله، پس از برخی مباحث مقدماتی، دیدگاه‌ه...

b nazaninb nazaninهمسو با گسترش اسلام در کشمیر که هم زمان با پایان حکومت شاهان هندوی کشمیری بود ، هرج و مرج 200 ساله و سستی نظام کاستی صورت گرفت دعوت عارفان و صوفیان ایرانی از جمله میر سید علی همدانی ، میر سید محمد همدانی ، میرزا شمس الدین عراقی و روی کار آمدن حکومت های اسلامی در کشمیر توسط شاهمیران و چاک ها توانست دوره حکومت های اسلامی در کشمیر را ایجاد نماید . بررسی زمینه های گرایش مردم کشمیر...