شاهنامۀ فردوسی سند هویّت ملی و دینی ماست و تحلیل ابعاد ساختاری و محتوایی، به‌ویژه بررسی‌های تطبیقی آن با متون اساطیری و دینی دیگر به منظور شناخت هرچه بیشتر رمز و رازها و دستیابی به آموزه‌ها و پیام‌های اخلاقی و معنوی این اثر شگرف در هر عصری و برای هر نسلی ضرورت دارد. در این جستار، با تجزیه و تحلیل ابیات شاهنامه و با بهره جستن از منابع معتبرشاهنامه­شناسی، اسطوره­شناسی و تاریخی، ابتدا به بررسی و تح...

دریا یکی از پدیده‌هایی است که در اسطوره‏های ملل مختلف جایگاه ویژه‌ای دارد. دریاهای اساطیری گاه به‏لحاظ نام، با دریاهای امروزی قابل مقایسه هستند، اما به‏لحاظ جغرافیایی، موقعیتی کاملاً متفاوت دارند. بندهش ایرانی یکی از بزرگ‌ترین آثار به زبان فارسی میانه است که دربردارنده شمار فراوانی از نام‌های جغرافیایی اسطوره‌ای است. هدف ما در این پژوهش بررسی دریاهای اساطیری در این اثر است. بدین منظور، با روش تو...

عوامل مختلفی در شکل‌گیریِ واژه‌ها در جامعۀ زبانی دخیل‌اند. محیط پیرامون گویشوران، ارتباط با طبیعت و اقلیمِ منطقۀ زندگی ازجمله این عوامل‌اند. زبان‌شناسی زیست‌محیطی یکی از گرایش‌های کاربردی جدید است که به بررسی ارتباط میان زبان و محیط طبیعی-اجتماعیِ گویشوران آن زبان می‌پردازد. ایران تنوع فراوانی در زیست‌بوم‌های طبیعی دارد؛ با توجه به ارتباط تنگاتنگ مردم ایران، به‌ویژه در گذشته با زیست‌بوم‌های پیرامو...

اسماعیلیان در تاریخ مذهبی خود چندین بار دچار انشقاق شده اند. مهم­ترین این جدایی ها بر سر جانشینی المستنصر بالله(487-427ه.ق.) هشتمین خلیفه فاطمی در 487ه.ق. رخ داد، بدین ترتیب که گروهی از اسماعیلیان به امامت و خلافت احمد قایل شدند و به مستعلویه(مستعلیه) مشهور گردیدند و گروهی دیگر از امامت نزار پشتیبانی کردند و به نزاریه معروف شدند. اسماعیلیان مستعلوی که پس از این جدایی توسط خلافت فاطمی حمایت می ش...

اگرچه قهرمانان اساطیری در قالب ها و اشکال گوناگونی بروز می کنند، اما به جرأت می توان بیان کرد که سرگذشت مشابهی دارند و مراحل مشابهی را پشت سر می گذارند. هدف از نگارش این پایان نامه توجیه و کشف این مشابهت هاست. دو فرضیه ی این پژوهش عبارتند از اولاً همانندی هایی در ماجرای قهرمانان اساطیری ملل مختلف وجود دارد. ثانیاً این همانندی ها در قهرمانان دنیای معاصر نیز به چشم می خورد. بنابراین بررسی تحلیلی - ...

در این رساله، چارچوب انتخابی برای بررسی استعاره گیاهان و جانوران در مازندرانی (به عنوان یکی از زبان های محلی ایرانی)، چارچوب نظری لیکاف بوده است، که مشتمل بر مفاهیمی چون قلمرو مبدا ء، قلمرو مقصد و نگاشت بین قلمروهاست.

اسطوره ها محصول نظامی همبسته از اندیشه، باورمندی و نگرش انسان هایی است که جهان را محصور در تار و پود کنش نیروهای ماوراءالطبیعه دیده اند. به باور این مردمان، که نیاکان انسان امروزند، اسطوره توضیح دهنده و تفسیرکننده پیچیدگی و رازآمیزی جهان طبیعت اند. در همین راستا فرهنگ ایرانی در ساختار خود پرورش دهنده جهان اساطیری بوده است که در فرهنگ اسطوره شناسی جهان یگانه بوده و از اهمیت بسیاری برخوردار است. ...

انسان از ابتدای خلقت خود با سؤالات و کنجکاوی­ های فراوانی روبه رو بوده است و همه چیز زندگی برای او جزء ابهامات به شمار می­رفت. اطلاعات ناکافی که بشر از ابتدای آفرینش از دنیای پیرامون خود داشت، ناخودآگاه او را به سمتی می­ کشاند که به بسیاری از عناصر طبیعی و غیر طبیعی جنبه ­ی بزرگی و شکو ه می یخشید؛ یا آنها را به خدایی بر می ­گزید و از بیم اتفاقات پیرامون به آنها پناه می­برد؛ یا آنکه در حین ن...

بنابر باور «مکتب آمریکایی» ادبیات تطبیقی مقایسه ی یک ادبیات با ادبیات های دیگر و همچنین مقایسه ی ادبیات با سایر حوزه های اندیشه، ذوق و دانش بشری است و ادبیات پدیده¬ای جهانی و کلیّتی است که اجزای آن، یعنی: ادبیات¬های ملّی، از وحدتی اندام¬وار و انسجامی یگانه برخوردارند. بازتاب این اتحاد در حماسه¬¬های اساطیری، هم به دلیل همسانی در محتوای حماسی و هم به خاطر برخورداری از بن¬مایه¬ها و ژرف¬ساخت¬های اساط...

رمان یکی از گونه­های ادبی جهان معاصر یکی از قالب­های گنجایش اساطیر و اندیشه­های روزگار اساطیری است. "اسفارکاتبان" نمونه­ای از رمان با رویکرد اسطوره و عرفان شرقی است. اهم مضامین اساطیری کار بسته شده در این اثر عبارتند از؛ تناسخ کتابت کهن الگوهای ایزدان زن اثیری و دو وجهی اندیشه­های رادیکالی و نژادپرستانه­ی یهود کهن الگوی تقدیر اسطوره­ی مار آرمان مرگ اندیشی و بی­مرگی. خسروی در این اثر با استفاده...