فتوحات اسلامی در اندلس از سال 92ه/713 م با ورود دو سردار نامی اموی طارق بن زیاد و موسی بن نصیر آغاز شد. تحرکات نظامی مسلمانان در اندلس توام با مهاجرت و اسکان جماعت عظیمی از قبایل عرب و بربر بود، حضور فعال و پر شتاب این قبایل در سرزمین ناآشنای اندلس همواره با آرامش توأم نبود؛ در گزارش ضد و نقیض منابع و اطلاعات آشفته مطالعات، از حضور قبایل یمنی و مضری و شامی که به عربان مشهورند در کنار بربرها و ق...

چکیده دیوان محمّدتقی بهار، آکنده از مضمون های گوناگون سیاسی، اجتماعی، اخلاقی و ... است. بهار در سرایش این مضمون ها، سخت متأثّر از منابع اسلامی – عربی، از جمله؛ قرآن کریم، احادیث اسلامی و ادبیّات عرب است. وجود آیات قرآن کریم، احادیث اسلامی، اشعار، عبارت ها و واژه های عربی، ذکر نام ادیبان عرب و مدح و رثای آن ها در شعر او، گواه این ادّعاست. اقتباس از قرآن کریم در شعر بهار به شکل های مختلف و با دو هد...

مضمون مدح یکی¬از مهمترین مضامین شعری هم¬در عصر جاهلی وهم صدر¬اسلام و اموی و هم در عصر¬عباسی به حساب¬می¬آید، اما هر شاعری با توجه به موقعیت خویش و میزان بذل و بخشش حاکم و پادشاه جامعه، در مدح، زبان خاص و اسلوب ویژه¬ای دارد که او را از سایر شعراء متمایز می¬کند. در این تحقیق ما بر آنیم که اسلوب های مدح در دیوان ابوتمام را مورد بررسی قرار داده بدین معنی¬که مدحیات وی چگونه آغاز شده است، مهم ترین ...

شعریٰ در قرآن کریم، تنها یک بار یاد شده  و آن آیۀ 49 سورۀ نجم است: «وَأَنَّهُ هُوَ رَبُّ الشِّعْرَی»؛ آیه ای که در آن، پروردگارِ رسول اکرم (ص)  ـ رَبُّک ـ به عنوان پروردگار شعریٰ معرفی شده است. با مفروض گرفتن این که شعریٰ نام یک ستاره باشد ـ چنان که مفسران مسلمان گفته اند ـ این که چرا در میان ستارگان آسمان، اینچنین اهمیت یافته، و این که معرفی خداوند متعال به عنوان پروردگار شعریٰ چه پیامی را می تواند دربرداشته باشد، ...

پیوند ادبیات فارسی و عرب که هر دو از مواریث شکوهمندی برخوردارند، بر کسی پوشیده نیست. مشترکات دینی و آمیختگی های فرهنگی که زیر سایه تعالیم آسمانی اسلام و مضامین قرآنی به وجود آمده است، از مهم ترین عواملی است که زمینه های پیوند این دو حوزه زبانی را فراهم کرد. اما زمانی که ادبیات فارسی و عرب از شکوه گذشته¬اشان فاصله گرفتند و ایرانیان و اعراب هم¬چنان آثار ادبیات کلاسیک را مایه تفاخر خود می دانستند،...

چکیده سرنگونی چند دولت عربی در سال 2011 و تداوم اعتراضات در سوریه و یمن و احتمال گسترش آن به چند کشور دیگر، موجب به هم خوردن مرزبندی های قدرت و هویت در خاورمیانه شده است. پرسش این است که تحولات جهان عرب چه تأثیری بر گفتمان های جهان عرب دارد و چه نوع صورت بندی از هویت و قدرت در منطقه خاورمیانه در حال شکل گیری است؟ برای پاسخ، چالش های اساسی جهان عرب، بازیگران مؤثر بر آن و گفتمان های موجود در این ...

شعر معاصر عرب به تقلید از شعر غرب مراحل مختلفی را سپری کرده است و ادبای عرب سعی داشتند ادبیات خود را با جامعه هماهنگ کنند.این شاعران در دوره ای که زبان عربی دچار انحطاط شده بود و زبان و ادبیاتشان نیاز به محافظت داشت به دنبال مکتب کلاسیسم رفتند تا از نابودی و فراموشی ادبیاتشان جلوگیری کنند.و هنگامی که از کلاسیسم خسته شدند و می خواستند به عاطفه و خیّال و طبیعت بپردازند مکتب رومانتیسم را در شعر عرب...