«الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت» گفتمانی است متعلق به انقلاب اسلامی در دهه چهارم که درصدد جای گزینی با «گفتمان توسعه» است. اگر زیرساخت مهم گفتمان توسعه «جامعه شناسی سکولار» است، الگوی پیشرفت و نظام سازی اسلامی نیازمند دانشی اصیل ملهم از منابع و روش شیعی در موضوع شناسی اجتماعی است که البته، تأخیر و نیز موانعی جهت تحقق آن در شرایط فعلی به چشم می خورد. مقاله با این نگاه در سه بخش کلی، لوازم و مفردات و...

در این مقاله رویکردهای مختلف «رابطه علم و دین» مورد بررسی قرار گرفته‏اند. در این زمینه به سه رویکرد متداول اشاره شده است. در رویکرد اول دیدگاه پوزیتویستی نسبت به علم و دین، بخصوص مسیحیت، تجزیه و تحلیل شده و موضوعیت نتایج حاصل از آن در اسلام مورد نقد واقع شده است. در رویکرد دوم، ضمن بیان مفروضاتی نسبت به دین شناسی و معرفت شناسی، ارتباط این دو مجموعه و در نتیجه نسبت بین علم و دین تبیین شده و د...

هدف این مقاله آن است که تأثیر روحیة خداترسی به عنوان یکی از مهم ترین نشانه های معنویت دینی را در اصلاح جامعه به ویژه مناسبات جنسی و جنسیتی در خانواده و اجتماع نشان دهد و از این رهگذر، به ارائة راهکارهایی در جهت تقویت و گسترش این روحیه در سطح خانواده و اجتماع به منظور کاهش مشکلات و آسیب های مربوط به روابط زن و مرد بپردازد. از نظر رویکرد می توان نوعی روش سه جانبة مشتمل بر نگاه های درون دینی، جامع...

شناخت و تحلیل جریان های فکری، عامل مهمی در شناخت بهتر پدیده ها و مسائل محیطی در گذشته و حال و راهبری تحولات فرهنگی، اجتماعی و سیاسی در آینده است. بنابراین، یکی از اهداف جریان شناسی های فکری را می توان اعتلای حوزه سیاست گذاری، از جمله سیاستگذاری فرهنگی دانست. از این منظر، این گونه جریان شناسی را باید به شناخت آراء جریان های فکری در مسئله نسبت دین و زندگی معطوف ساخت. در این نوشتار، حوزه دین پژوهی...

بررسى تأثیر متقابل دین و جامعه از دیدگاه قرآن بر اساس نظرات استاد مطهرى است. دین تأثیر چند بعدى در جامعه دارد. نویسنده با بیان ویژگى‌هاى انسان از نگاه مطهرى از عناوینى چون: علم و آگاهى، گرایشها و تمایلات، استعدادها و توانایى‌ها، عقل و اراده و عصیانگرى به مثابه عناصر ویژه انسان نام مى‌برد سپس از تأثیر دین در سه بخش پیدایش جامعه، پایدارى جامعه و بالندگى جامعه سخن مى‌گوید و در هر سه قسمت به این نت...

بزرگترین مصیبت عصر حافظ که مردم گریبانگیر آن هستند ریاکاری و تزویـر در دیـن و عرفـان اسـت ونهادهای اجتماعی جامعه حافظ خود گرفتار این ریا و تزویر می باشند . نهادهایی مثل محتـسب، واعـظ، صـوفی،زاهد و شیخ و فقیه و مدرسه، پادشاه و قاضی . هر کدام به اندازه قدرتی که در جامعه از آن برخوردار هستند، ریا وتظاهر می ورزند و فسخ و فجور می کنند . حافظ با درایت و تیز بینی خاص خود همه اینان را در ترازوی نقد خـو...

چگونگی و میزان تأثیر دین در هر جامعه ای از یک سو به تعریف و نقش دین در زندگی افراد و از سوی دیگر به شرایط اجتماعی-فرهنگی آن جامعه بستگی دارد. در واقع می توان دین را هم امری فردی دانست که در باورهای افراد ریشه دوانیده و هم موضوعی اجتماعی قلمداد کرد که در هنجارها و ارزش های موجود در کنش های اجتماعی تبلور یافته است. لذا می توان استدلال کرد که تغییرات اجتماعی جوامع، نظیر نوسازی، بسط و گسترش تجدد، ج...

  یکی از دغدغه های نظری مهم در عرصه جامعه شناسی فرهنگ این است که چه عواملی نوع و میزان مصرف فرهنگی مردم را تعیین می کنند به میزانی که محصولات فرهنگی در جوامع افزایش می یابد و مصرف فرهنگی نقش  بیشتری  در خلق هویت ها و اقتصاد فرهنگ ایفاد می کنن، طرح این پرسش نیز اهمیت بیشتری میابد. به همین ترتیب  پاسخ به آن بخشی از تلاش ها برای روندنمایی تغییرات اجتماعی  و فرهنگی جامعه نیز هست. مقاله حاضر نیز به...

استفاده از مبانی و روش های روان سنجی برای اندازه گیری شناخت ها، رفتارها، هیجان ها، تجربه ها و پدیده های دینی، روندی است که در شاخه های علوم مرتبط با «مطالعه علمی دین» از قبیل روان شناسی و جامعه شناسی دین رایج است. پیش­فرض ناگفته و کمابیش بررسی ناشده این روند، همسان انگاشتن خصیصه های روانی و خصیصه های منحصر به حیات دینی –خصیصه های روحی- است. در این گزارش، ضمن اشاره به شواهدی دال بر ناهمسانی خصیص...