به دنبال آشنایی ایرانیان با مدرنیته و ظهور گفتمان نوخواهی و نوگرایی در بین نخبگان فکری- سیاسی جامعه ی ایران در عصر مشروطه، ادبیات نیز پا به عرصه ی تحوّلات سیاسی- اجتماعی جامعه گذاشت و ادبای این دوره نقشی بسزا در تحوّلات عصر مشروطه ایفا کردند، به طوری که تجدّد و نوگرایی تبدیل به مهم ترین مسأله ی ادبیات دوره ی مشروطه شد. موج نوگرایی در آثار ادبی این دوره بازتاب یافت و نویسندگان مشروطه با تجلیل از مف...

بروز پیامدهای مختلفی چون صنعتی شدن جوامع، جنگ جهانی اوّل، تضاد طبقاتی، مفاسد اجتماعی، نظام های سیاسی مستبد، حکومت­های استعماری و نظایر آن، سبب شد که شماری از نویسندگان و شاعران در فرانسه گرد هم آمده، ادبیّات پوپولیستی را بنیان نهند و توجّه قشر روشنفکر ادبی را به این مقوله جلب کنند؛ از آنجایی که گرایش به این مکتب در ایران و دولت عثمانی و در کشورهای تابعۀ این حکومت، نظیر مصر چشمگیر بوده است، از این ...

حث های مفصلی درباره وضعیت جامعه شناسی در ایران صورت گرفته، نقدهای گسترده ای بر جامعه شناسی ایران وارد شده و علت هایی در سطوح مختلف کلان، میانی و خرد برای کاستی های جامعه شناسی ایران مطرح شده است. گستره این مباحث دست کم روشن می کند که نمی توان برای کاستی های جامعه شناسی در ایران تبیینی تک علتی ارائه کرد و باید درباره هر دسته از علل به طرح مسئله و مطالعه دقیق ﭘرداخت. این مقاله ضمن ارائه تصویری کل...

چکیده   یکی از گونه های ادبی در ادب رسمی و فرهنگ مردم ایران چیستان است. چیستان نوعی تفنن ادبی است که جز کارکرد سرگرم کننده ، جنبه های آموزشی و فرهنگی دیگری نیز دارد. این گونة ادبی در ادبیات محلی مناطق مختلف ایران از تنوع فراوانی برخوردار است و با نام هایی مانند چیزچیزک، متّلوکه، واگوشک، تِشتانوک، چاچاک، چنچن، چوچه، چی چی کی، چاوچه، ماتال، مسئله، تاپماجالار و نظایر آن شناخته می شود. در این مقاله ب...

این پژوهش خط سیر موقعیت های سیمین دانشور، اولین رمان نویس زن در ادبیات ایران، را با تکیه بر جامعه شناسی تولیدکنندگان آثار ادبی پیر بوردیو ترسیم می نماید. در طرح بوردیو اثر هنری با ویژگی های تولیدکننده تبیین می شود. او در این راستا روش ساختارگرایی تکوینی را پیشنهاد می دهد. در ساختارگرایی تکوینی ساختار به لحاظ تاریخی مورد مطالعه قرار می گیرد. این روش تکوین ساخت اجتماعی میدان ادبی و شکل گیری منش ک...

جامعه شناسی ادبیات در فرانسه به یمن لوسین گلدمن شناخته شده است. او اعتقاد دارد که متن ادبی حاصل جامعه است وساختار متن ادبی همان ساختار جامعه است. طبق نظر گلدمن، منتقد باید رد پای جامعه را در اثر ادبی پیدا کند. اوهمچنین باید جهان بینی نویسنده را به منظور دستیابی به علت پدید آمدن یک اثر ادبی در جامعه پیدا کند. در این تحقیق میخواهیم نظریه های لوسین گلدمن را در مادام بواری فلوبر بررسی کنیم. او یک ن...

چکیده مسأله­محوری دانشجویان در بازخوانی متون کلاسیک و کشف جریان‌های فکری و ادبی دغدغه­ای است که در گرو سطوح آموزشی درس مرجع شناسی و روش تحقیق و تغییر نگرش سنتی به پژوهش در علوم ادبی و بازشناسی مسائل بنیادین آن است. از این رو، بازنگری در نگارش کتاب­های پژوهش بنیان با هدف رفع آسیب­های موجود، ضرورتی انکارناپذیر است؛ زیرا تقریبا اغلب منابع یا کتاب‌های موجود در زمینة یاد شده، یا تقلیل­گرایانه به بر...

هر اثر ادبی فارغ از نوع و قالب آن در یک محیط اجتماعی خلق می شود پیوند بین ساختار جامعه و اثر ادبی مقوله‏ی‏ «جامعه‏شناسی ادبیات»را مطرح می سازد. در این پژوهش به جامعه شناسی دو منظومه لیلی و مجنون و خسرو وشیرین از پنج گنج نظامی پرداخته شده است. بدین منظور در ابتدا مبانی تئوریک لازم برای بحث در دو حوزه ی جامعه شناسی ادبیات و رویکرد های نقد ادبی تبیین و تشریح شده است. در ادامه مهم ترین درون مایه ها...

-

چکیده: رمان به عنوان اصلی ترین ژانر ادبی حاکم بر عصر معاصر اهمیتی فوق العاده در بازنمایی و بازشناسی جریانهای فکری جامعه دارد. تناسب این نوع ادبی پویا با تحولات بنیادین عصر و انعطاف پذیری آن در مقابل تغییرات گسترده و سریع عصر حاضر آن را بهترین ظرف بازتاب گفتمانهای اجتماعی قرار داده است. نظر به اهمیت بازشناسی جریانهای فکری-ادبی در آشنایی با گفتمانهای غالب و یا حاشیه ای در جامعه ایرانی، این پایا...