‏بررسی تاریخ و اندیشه سیاسی معاصر ایران بدون توجه به مفهوم روشنفکری، به نظر؛ کاری عبث جلوه می­کند. شکست ایرانیان از روس­ها باعث شد تا روشنفکران ایران اندیشیدن پیرامون عقب ماندگی را آغاز کنند. بنابراین، مسئله انحطاط، زوال و عقب ماندگی تمدن ایرانی یا ایرانی- اسلامی مورد واکاوی قرار گرفت. پاسخ­ها به پرسش چرایی این وضعیت متفاوت و ‏گاه متعارض بود. در این پژوهش تأملات نظری سه روشنفکر(آخوندزاده، ملکم ...

بزرگان بسیاری در گستره ای زمانی به وسعت تاریخ ایران، به نقش آفرینی در عرصه های متفاوت از علوم، اقتصاد و سیاست پرداخته اند و این حضور،گاه چنان پررنگ بوده که پس از گذشت قرن ها، هنوز بر صفحات تاریخ ایران خودنمائی می کنند. از جمله این بزرگ مردان ایرانی، خواجه نصیرالدین طوسی و خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی هستند؛ که در دوران پرهیاهوی مغول پا به عرصه ی حیات نهادند. درسده ی هفتم هجری از قتل عام مردم...

دولت سامانی (261-389ق) در بالندگی و شکوفایی فرهنگ و تمدن ایرانی -اسلامی نقش مهم و ماندگاری ایفا کرده است. کلام و فلسفه نیز یکی از شکوفاترین وپررونق ترین دوره های خود را در خراسان و ماوراءالنهر، در این روزگار سپری نموده است.از این روی در این نوشتار کوشش شده زیرساخت ها و مبانی اجتماعی، تربیتی، فکری وفرهنگی حکمرانان سامانی و همچنین ساختار سیاسی، اقتصادی و اداری حکومت آنانبازبینی شود تا بر مبنای آن...

با ورود تمدن جدید غرب به ایران در دهه‌های اخیر فرهیختگان ایرانی رویکردهای متفاوتی نسبت به آن داشته‌اند. از جمله متفکران بزرگ معاصر که در خصوص تجدد موضع‌گیری نموده و اندیشۀ او مبنای انقلاب اسلامی قرار گرفته، امام خمینی (ره) است. به‌نظر می‌رسد امام خمینی تجدد را شامل ماده (ظواهر) و محتوا دانسته، اسلام و علما را مخالف ظواهر تجدد نمی‌داند؛. اما در برابر محتوای فرهنگ غرب ایستادگی کرده، پذیرش آن‌ را ...

تمدن جدید بر مبنای فلسفه پایه گذاری شده است از این رو ارائه دانش سیاسی در تمدن اسلامی به زبان عقلی - فلسفی ضرورتی غیرقابل انکار می باشد. شناساندن دانش سیاسی عقلی تمدن اسلامی امکان مطالعات تطبیقی از یک سو و مطالعات بین رشته ای از سوی دیگر را در است و با رویکرد « اسنادی » ، سطح بی نالمللی فراهم می کند. روش به کار رفته در این مقاله تفسیری به شناساندن دانش سیاسی م یپردازد. نوشته حاضر نحوه فهم و در...

هرچند تأمل درباره تمدن و تمدن اسلامی در سابقه نگاشته‌های اسلامی نیز وجود دارد، اما پرسش از تمدن اسلامی در دهه‌های اخیر، به‌تبع خودآگاهی دینی مسلمانان، به‌ویژه از طریق شکوفاشدن جنبش‌های اسلامی از جمله انقلاب اسلامی ایران، شدت و عمومیت بیشتری یافته است. یکی از پرسش‌های مهم در این زمینه، ناظر به امکان تحقق تمدن اسلامی در عصر غیبت است. این مقاله با اذعان به حداقلی‌بودن ظرفیت‌های عصر غیبت در مقایسه ...

پژوهش حاضر تلاشی است در جهت یافتن پاسخ به چیستی اندیشه های سیاسی حمید عنایت این که وی چگونه در بطن گفتمان گزینش گرایی قرار دارد. این گفتمان به کدام یک از جنبه های تمدن غربی و اندیشه اسلامی باور دارد. حمید عنایت جایگاه ویژه ای در گفتمان گزینش گرای دارد. این جریان رای به پذیرش تمدن جدید می دهد، اما تقلید وجوه به اصطلاح ناپسند آنرا به طور کلی رد می کند.بخشی از آنها هویت اندیش اند و بر حفظ دیده ی ن...

علی رغم وجودِ تکثری از متون در حوزۀ مفهوم «شهر اسلامی»، هنوز انسجام مشخصی بین یافته های رویکردهای آرمانشهری و تاریخی در این مطالعات دیده نمی شود. این مهم، به نادیده گرفتن نقشِ عوامل موثر چندگانه و متفاوت در شکل گیری «شهرهای پیچیده دورۀ اسلامی» انجامیده است. خوانشِ محتوایی شهر ایرانی اسلامی، نیازمند درکی واقع گرا و تاریخی در ابعاد مختلف آن است. رویکرد تحقیقِ این پژوهش، کیفی و راهبرد آن پژوهش تاریخی ...

ایران تاریخی طولانی دارد که تاریخ اجتماعی آن دارای پیچیدگی های بسیار است . از این رو مباحث مربوط به آن نیز با دشواری هایی روبرو است . از آن میان چگونگی دست کشیدن مغولان از کوچرویی و روی آوردن آنها به زندگی یکجانشینی در ایران است . مغولان در سرزمین اصلی خود به دلیل شرایط اقلیمی و جغرافیایی به زندگی خانه به دوشی روی آورده بودند . این شیوه زندگی طی سالیان دراز موجب عادت آنها شده بود و هر گونه اقدا...

واژه تمدن در علوم اجتماعی از واژه هایی است که در تحلیل های تاریخی- اجتماعی مورد استفاده قرار می گیرد. تمدن ها بر اساس نوع تکوین، اشکال مختلفی دارند و هر یک دارای ویژگی هایی هستند که می توان به وسیله آن، تمدن ها را از یکدیگر باز شناخت و تقسیم بندی نمود. یکی از این تمدن ها، تمدن اسلامی است که مبتنی بر جهان بینی اسلامی است. در این پژوهش در پی آن هستیم که نخست بارزترین شاخصه و ویژگی های این تمدن را...