احمد متین دفتری یکی از سیاستمداران تاریخ معاصر ایران است که دوران زندگی او (1350-1275) با بسیاری از رویدادها از جمله تشکیل گروه 53 نفر که بعدها حزب توده را تشکیل دادند، جنگ دوم جهانی، اشغال ایران توسط متفقین، ملی شدن صنعت نفت، شکایت انگلیس از ایران به شورای امنیت و... مصادف بود که این حوادث تأثیر مهمی در تاریخ معاصر کشور داشته اند. وی در طی سالهای 1332-1317ه. ش که اوج فعالیت های سیاسی وی می تو...

نفت به عنوان ماده حیاتی در کشورهای در حال توسعه و کمترتوسعه یافته جایگاهی استراتژیک یافته است و هیچگاه نتوانسته در جهت منافع یک طیف خاصی باقی بماند. تاریخچه صنعت نفت در سطح جهان بویژه در کشورهای تولیدکننده نفت خام منطقه خاورمیانه وخلیج فارس از این حکایت دارد که همیشه منافع کشورهای غربی و صنعتی در اولویت بوده است، لیکن سرنوشت جوامع مختلف با پراکندگی سیاسی آنها نتوانسته است با منافع کشورهای صنعتی...

این پژوهش عمل سیاسی روستاییان در تاریخ معاصر ایران- از مشروطیت تاکنون- را مورد مطالعه قرار داده است. مکتب تاریخ نگاری آنال به عنوان روش پژوهش، نه تنها بر تاریخ اجتماعی تاکید می نماید بلکه نگاه جامع، کل گرا و بین رشته ای به موضوعات دارد. با توجه به این بینش، ساختار شکلی پژوهش مبتنی بر چهار فصل و یک نتیجه گیری است که فصل اول کلیات پژوهش، فصل دوم مفاهیم و مبانی نظری، فصل سوم اجتماع روستایی و تحول ...

دست یابی به معرفتی دقیق در خصوص نسبت تاریخ و سیاست، و در پی آن نایل شدن به فهمی از ماهیت بینارشته ای این دو شاخه از علوم انسانی، هدف بنیادین پژوهش حاضر به شمار می رود. تحقق چنین هدفی با محوریت مسئله «عاملیت» امکان بیشتری می یابد. به عبارتی فاعلیت انسان نقطه عطفی است که تلاش این متن در راستای بازخوانی انواع روایت ها در این باب معطوف به آن است. پرسش از عاملیت در نسبت میان تاریخ و سیاست چنین صورت ...

مفاهیم مهمی هم­چون «حزب»، «سکولاریسم»، «اصلاح­طلبی»، «تجدیدنظرطلبی»، «انقلاب»، «ناسیونالیسم» و... در تاریخ­نگاری معاصر در ایران بسیار پرکاربرد و در مواردی با معضلات روش­شناختی همراه می­باشد. تحویلی­نگری به عنوان مهم­ترین معضل شناختی، نگرشی است که ارجاع هر پدیدار به امری فروتر از آن و اخذ وجهی از آن شیء به جای کنه آن را پیگیری می­نماید؛ به نظر می­رسد با توجه اهمیت تاریخ­نگاری تحولات سیاسی اجتماع...

This article has no abstract.

نظریه پردازی و نگرش فلسفی به تاریخ یکی از راههای تحلیل و فهم مسایل اجتماعی و سیاسی ایران در دوران معاصر بوده است. فردید یکی از مهمترین اندیشمندان چند دهه اخیر است که می کوشد با طرح حکمت معنوی و حوالت تاریخی نسبت اندیشه و تاریخ مدرن جامعه ایرانی را با اندیشه و تار...

تاریخ‏نگاری رنسانس، همانند سایر وجوه این نهضت فرهنگی و ادبی، در پی احیای فرهنگ و تمدن یونان و روم باستان بود. از زمان جنگ‌های ایران و یونان، بربرخواندن غیریونانی‌ها متوجه ایرانی‌ها شد و در هویت‏سازی تاریخی آنها، به ابداع مفهوم «دیگری» انجامید. این در حالی است که تفکر فلسفی یونانی‌ها، ایرانی‌ها را صاحبان خِرد و حکمت دانسته و شیوﮤ حکومت‏داری آنها را ستوده بود. تاریخ‏نگری و تاریخ‏نگاری رنسانس در وج...

محمد مصدق یکی از شناخته شده ترین سیاستمداران تاریخ معاصر ایران است. دوره ی زندگانی او (1261-1345) با بسیاری از رویدادهای مهم داخلی و خارجی همچون: انقلاب مشروطیت، کودتای 1299، جنگ جهانی اول و دوم، تغییر سلطنت از قاجار به پهلوی و... همراه بود که تأثیر بسیار مهمی بر تاریخ معاصر ایران داشتند. موقعیت خانوادگی و زندگی در میان اشراف و درباریان، پیش زمینه ی ورود وی به سیاست و حضور فعال وی در عرصه های ...

شفیعی کدکنی یکی از نمایندگان شعر اجتماعی و سیاسی معاصر است و در این پژوهش، با تکیه بر نظریه ایدئولوژی آلتوسر به بررسی لایه‌ اجتماعی-سیاسی شعر او در دهه 50 پرداخته شده است. آلتوسر ادبیات و هنر را بخشی از دستگاه‌ ایدئولوژیک دولت می‌داند که به‎طورکلی، در خدمت پیشبرد اهداف دولت قرار دارد ولی در شرایط خاص ممکن است در خدمت ایدئولوژی‌های برآمده از خاستگاه‌های متفاوت نیز قرار گیرد. در این پژوهش، با است...