آفرینش نخستین نمونة انسانی- انسان مثالی نخستین- از مهم‌ترین مراحل کهن‌الگوی آفرینش در فرهنگ‌های مختلف بشری است. نمونة بنیادین انسان نخستین، الگویی کهن است که در شکل انسان غول‌آسا یا خداگونه یا جفت اولیه پدیدار می‌شود. هدف این جستار، تشریح نمودها و کیفیت‌های اسطوره‌شناختی کهن‌الگوی انسان نخستین در فرهنگ‌های اساطیری و اساطیر ایران باستان، به ویژه در بخش پیشدادی شاهنامة فردوسی است. روش تحقیق کیفی ...

این نوشتار به نقد سه کتاب امیرحسین ذکرگو از مجموعۀ بزرگ «نمادشناسی شرق » منتشره توسط انتشارات فرهنگستان هنر م یپردازد، این سه کتاب عبار تاند از: فیل در شمایل های هندویی و بودایی، مار در هنرهای بودایی و هندویی و پرنده های اساطیری در هنرهای بودایی و هندویی. این کتاب ها درحالی که اطلاعات مناسبی را در اختیار مخاطبان و اسطوره پژوهان قرار م یدهد ولی اشکالاتی چون عدم شناسایی مخاطب، بررسی نمونه های محد...

همانگونه که از عنوان این پایان نامه بر می آید، قرار است کاری تطبیقی که محور اصلی آن را شخصیت اسطوره ای جمشید تشکیل می دهد، صورت گیرد. وی طبق روایات به جا مانده در اسطوره ها به نیروی یزدان واجد صفات و توانائیهای فراوان و مورد نیاز بشر فناپذیر و کنجکاو و روزگار خود گردیده، به تدریج و در طول سالیان متمادی علاوه بر اینکه پایگاهی استوار در اساطیر ایران بدست آورده، در اساطیر بسیاری از ملل دیگر نیز مو...

از میان شاعران عصر مشروطیّت کم‏تر شاعری را مانند ملک‏الشّعرای بهار می‏توان سراغ داشت که مضامین و درون‏مایه‏های شعر او، ترکیبی از دو جنبۀ کهنه و نو باشد. بهار از واپسین شاعران قصیده‏پرداز، سنّت‏گرا و نامدار ایران است که ابعاد شخصیّتش چندگانه است. او علاوه بر اینکه سیاست‏مداری مجرّب و نامی است، شاعری آزادی‏خواه و متجدّد نیز هست. وی به تاریخ و گذشتۀ ایران با مباهات می‏نگرد و همواره بدان می‏بالد. کم­تر ش...

چکیده زن در اجتماع و فرهنگ ملّت­های گوناگون، در تمامی ادوار، جایگاه و موقعیّت خاصّ خود را داشته است؛ او در تاریخ ایران باستان که با تمدّن و فرهنگ اعراب سامی­نژاد میان­رودان، هم­زمان بود و به تبع آن اعراب جاهلی بادیه نشین؛ از جمله اعراب شبه­جزیزۀ عربستان، عراق، سوریه و... حضوری چشم­گیر دارد و به صورت نسبی، این دو فرهنگ در زمینۀ جایگاه و موقعیّت اجتماعی و فرهنگی این نوع بشر، دارای تفاوت­ها و شباهت­های...

هدف این پژوهش بازشناسی مولفه های هویت فرهنگی و تبیین جایگاه آن ها در اهداف تعلیم و تربیت ایران است که از جمله طرح های تحقیق کیفی محسوب می شود. در این مطالعه، ضمن تبیین مفاهیم فرهنگ، هویت و هویت فرهنگی، مولفه های اساسی هویت فرهنگی، با مطالعه اسناد و کتب مرتبط، توسط محقق، بازشناسی و مورد تحلیل قرار گرفته است. برای اطمینان از صحت مولفه های گردآوری شده، با استفاده از فرم نظرسنجی دلفی، نظرات صاحب نظ...

داراب­نامه طرسوسی از جمله قصه­های عامیانه بلندی است که ظرفیت پژوهشی بالایی دارد؛ نقد نمادین و ظرفیت­های رمزی آن، نقد اسطوره­ای، نقد حماسی و نقد سوررئالیستی از جنبه­های پژوهشی این داستان است که اهمیت آن را نشان می­دهد. طرسوسی در این قصه با اقتباس از حماسه ملی ایران، نوعی حماسه تاریخی-دینیِ منثور به دست داده است. بی­تردید نقش حماسه­ها و شخصیت­های حماسی ملی در این قصه، بسیار تأثیرگذار بوده است. اسک...

موضوع بسیار مهمی است، بدان دلیل که، شناخت « شهر ایرانی » تاریخ آن باید در راستای کشف و شناخت چیستی و چگونگی پدیده شهر و شهرنشینی در تاریخ سرزمینی کهن باشد. اما تحقیق دراین موضوع قدمت چندانی ندارد، نخستین تحقیقاتی که، در نتیجه، مسائلی را در این زمینه مطرح کرد هاند، پژوه شهایی هستند که بر اثر اهدافی دیگر شکل گرفت هاند؛ در حدود نیم قرن پیش تحقیق در جستجوی علل عق بماندگی ایران منجر به پژوه شها و نظ...