در این باریکه سخن پس از اشارتی بس کوتاه به آن‌چه بر سر مکان‌های مقدس مکة مکرمه و مدینة منوره به دست قوم وهابی رفته است، از محتوای کتاب «الاماکن المأثورة المتواترة فی مکة المکرمة: عرض و تحلیل» نوشتة دکتر عبدالوهاب ابراهیم ابو سلیمان سخن می‌رود و سپس به معرفی رهیافت مؤلف محترم کتاب در این اثر گرانسنگ پرداخته می‌شود و در فرجام مقال از ترجمة این کتاب اندکی یاد می‌شود.

 روش فهم متون مقدس از دیدگاه هرمنوتیک و طرفداران آن و قرآن مورد بررسى و نقد قرار گرفته است.  هرمنوتیک چه به صورت فعل و چه به شکل اسم، بر یکى از سه معناى زیر خواهد بود: 1. تفسیر 2. ترجمه 3. شرح. عده‌اى نیز هرمنوتیک را به تأویل معنا مى‌کنند. در این نوشتار روش فهم متون مقدس به بحث گذاشته شده و سایر معانى هرمنوتیک که در فرایند رشد هرمنوتیک پدید آمده است مورد توجه نیست. تفسیر متن به متن، تفسیر عقلى...

صوفیان و اسماعیلیان، دو خیزش اجتماعی در تاریخ ایران و اسلام، ویژگی فکری مشترکی دارند و آن نگرش تأویلی و درک باطنی آن‌هاست. با نگاهی به تأویلات این دو گروه، می‌توان هم در عرصة نظر و هم در عرصة روش به تفاوت‌هایی دست یافت. در حوزة نظر، بنیان‌های اندیشة اسماعیلیه مبتنی‌بر درک عقلی است، درحالی‌که، بینش صوفیان و عارفان بر درک شهودی استوار است. همچنین، اسماعیلیه تأویلاتشان براساس تعلیم امام است، اما ت...

چکیده تقدس بیش از حد سنت شفاهی (تلمود) در برهه هایی از زمان در یهودیت ربانی، که موجب به حاشیه رانده شدن کتاب مقدس شده بود، گروهی را به مخالفت با آن سنت واداشت که فرقه قرائیم از این گروه بود. فرقه قرائیم در قرن دوم / هشتم، آن هم در زیر لوای فرهنگ و تمدن اسلامی شکل گرفت. قرائیان عقل گرا بودند و متکلمان این فرقه برای تفسیر کتاب مقدس، کلام معتزلی را به خدمت گرفتند و با مدد جستن از این کلام سعی در م...

بررسی زمینه ها و خاستگاه ظهور مجموعه ای از نوشته های کتاب مقدس، موسوم به «نوشته های پیش گویانه» یا «مکاشفه ای» و نقش آنها در تکوین هویت تاریخی، قومی و ملی دو سنت یهودی و مسیحی، گذشته از اهمیت علمی و تخصصی ویژه خود، در فهم روح و جوهره باورهای دینی و اسطوره ای غرب معاصر بسیار مدد می رساند. این نوشته ها نمایانگر هیاتی مرکب از عناصر اجتماعی، سیاسی و عینی عصر نگارش خود و همچنین عناصری از باورهای دین...

مسیحیت صهیونیستی به مثابة یک جریان افراطی مسیحی با تکیه بر تفاسیر تحت اللفظی از متون کتاب مقدس، خواهان تحقق پیشگویی های کتاب مقدس براساس عقاید تقدیرگرایانه خویش است تا از این طریق زمینه را برای ظهور مسیح(ع) در آخرالزمان فراهم آورد. به اعتقاد این گروه خداوند مقرر کرده است. بشر باید هفت مرحله یا مشیّت را از سر بگذراند تا به ظهور مسیح در آخرالزمان برسد. زمینه های پیدایش مسیحیت صهیونیستی به پروتستان...

نقد رتوریکی در چند دهه اخیر به عنوان روشی برای ارزیابی نامه‌های کتاب مقدس شناخته شده‌است و منتقدان بسیاری از این رویکرد انتقادی برای مطالعه نامه‌های مسیحی بهره گرفته‌اند. به‌غیر از ساختار ارتباطی نامه‌ها -که طبعاً برای تحلیل رتوریکی مناسب است- علت دیگر کاربست نقد رتوریکی برای بررسی نامه‌ها آن است که به نظر می‌رسد نامه‌های مسیحی در شیوه نگارش تحت تأثیر قوانین خطابه باستان بوده‌اند. امروزه برخی از...

بسیاری از آیات کتاب مقدس، اعم از عهد قدیم و عهد جدید، به یکتایی خداوند و منزّه بودن او از جسمیّت تصریح می‌کند و از سوی دیگر، در برخی از نوشته‌های عهد جدید به صراحت به تجسّم خدا در کالبد عیسی مسیح اشاره شده است. مسیحیان با استفاده از برخی مطالب عهد جدید، به «تجسّد خدا در مسیح» معتقد شده‌اند. بنابراین اگر کسی قائل به تحریف کتاب مقدس نبوده،  بخواهد آیات را با همین شرایط موجود بپذیرد و تفسیر صحیحی ارائ...

کار حاضر به تصحیح و ترجمه فصل فرقه اسماعیلیه از نسخه خطی کتاب الفرق تألیف ابومحمد یمنی، یکی از منابع قدیمی و ارزشمند در معرفی فرق اسلامی پرداخته است. نویسنده در این فصل از کتاب خود فرقه اسماعیلیه و مهمترین اصول اعتقادی آن ها را با استنادات فراوان به کتب نویسندگان اسماعیلی معرفی می کند. از نظر او اسماعیلیان از جمله فرق باطنیه محسوب می شوند که به دنبال بیان تأویلی برای ظاهر پدیده ها هستند و خود ر...

تفسیر القرآن و هو الهدی و الفرقان نوشتة سیّد احمدخان هندی، تفسیری است به شیوة عقلانی افراطی که در آن سعی شده است تا هر گزارش غیبی یا مسائل ماوراء طبیعی را با تأویلات غیر منطقی توجیه کند. به نظر می رسد تحوّلات سیاسی ـ اجتماعی عصر سیّد احمدخان و نادیده گرفتن ظاهر و سیاق آیات و در برخی مواقع، اثرپذیری از کُتُب عهدین سه عامل عمدة انحراف فکری وی در تفسیر آیاتی است که مشتمل بر امور خارق العاده و معجزه است...