هدف این پژوهش بررسی جایگاه سعدی و میزان تأثیرگذاری او بر افکار و آثار روشنفکران عصر مشروطه با تأکید بر اندیشه­های میرزا آقاخان کرمانی می­باشد. روشنفکری که به دلیل داشتن نگرشی واقع بینانه­تر در میان هم عصرانش، رویکردی متفاوت نسبت به سعدی اتخاذ می­نماید. اهمیت بررسی این موضوع در عصر مشروطه، به این دلیل است که دراین دوره، روشنفکران جامعه، علاوه بر ارائه نقدهای سیاسی و اجتماعی، برای نخستین بار با ر...

رمانتیسم، نهضتی فرهنگی، فکری و اجتماعی است که در اواخر قرن هجدهم و اوایل قرن نوزدهم میلادی در اروپا ظهور یافت و سپس فرهنگ و اندیشه شاعران ایرانی از جمله حسن هنرمندی را تحت تأثیر قرار داد. حسن هنرمندی یکی از شاعران مشهور معاصر درایران است که در دهه­ی سی با مجموعه اشعار خود "هراس" شهرت خاصی درایران پیدا کرد. بدون شک آشنایی او با ادبیات فرانسه و ترجمه برخی آثار ادبی فرانسوی به زبان فارسی بر اندیشه...

طنز و طنزپردازی نزد اهل ادب و به‌خصوص شاعران یکی از روش‌های بیانی می‌باشد که با توجه به قدرت تأثیرگذاری فراوان بر ذهن خواننده، از دیرباز تا به امروز مورد توجه ادیبان بوده است. در میان شاخه‌های متنوع طنز، طنز سیاسی از کاربرد بیش‌تری برخوردار است، به طوری که شاعران بزرگ بسیاری از این هنر در سروده‌های خود بهره جسته‌اند. از میان شاعران معاصر‌ ایرانی ملک الشعرای بهار و در شعر معاصر عربی، <e...

این پژوهش، قدرت بیان و بلاغت حلّاج را از دریچة استعارات و تشبیهات دیوان­حلّاج با تمرکز بر مرکّب­بودن مورد بررسی قرار می­دهد و کیفیّت تصاویر خیال­انگیزِ مستعمَل در اشعار وی را می­آزماید. با توجّه به پیشینة تاریخی سفرهای حلّاج در جهت تبلیغ آراء و عقایدش از یک سو، و اتّهام به سحر در نوشته و کلام از سوی دیگر، تحقیق مطرح می­سازد که برخی از اشعار حلّاج، به دلیل استفاده از صور خیال پیچیده و مرکّب، از جایگاه ادبی...

ماتمکده بیدل قزوینی از جمله مقتل های مهم (به اعتبار دقت در استنادات و تأثیرگذاری بر روی آثار پس از خود) و کم نظیر (از حیث ادبیّت و بلاغت) تاریخ ادب فارسی است. مولاقربان ‌ابن‌ رمضان ‌بادشتی ‌قزوینی رودباری متخلص به بیدل (شاعر و مرثیه‌پرداز سده سیزدهم هجری، زنده به سال 1267 ق) در حدود 1248 ق اقدام به تألیف مقتلی به نظم (در قوالب گوناگون) و نثر (مسجّع) نموده و طی آن، احوال و جریانات حماسه عاشورای سا...

طنز و طنزپردازی نزد اهل ادب و به‌خصوص شاعران یکی از روش‌های بیانی می‌باشد که با توجه به قدرت تأثیرگذاری فراوان بر ذهن خواننده، از دیرباز تا به امروز مورد توجه ادیبان بوده است. در میان شاخه‌های متنوع طنز، طنز سیاسی از کاربرد بیش‌تری برخوردار است، به طوری که شاعران بزرگ بسیاری از این هنر در سروده‌های خود بهره جسته‌اند. از میان شاعران معاصر‌ ایرانی ملک الشعرای بهار و در شعر معاصر عربی، <e...

مقالة ‌حاضر کوششی است در راستای پیشنهاد یک شیوة ‌نقد بر اساس معیارهای محسوس و سنجش پذیر. زبان ادبی از دیدگاه شکل‌گرایان، نشان دهندة ‌نقش‌ خاصی از زبان است که توسط عناصر شکلی برجسته شده است. بر این اساس به نظر می‌رسد تمام عناصر این‌گونه از زبان قابل شناخت و توصیف‌‌پذیر باشند. برای تعیین ادبیّت یک متن، نخست باید عناصر شکلی آن را مشخص کرد و برشمرد. سپس با توجّه به فاصلة ‌این عناصر از زبان خودکار، تر...

زبان، ادب، فرهنگ و تمدن ایرانی، طی سه هزار سال در گرجستان حضور و بروزی پررنگ داشته است و بازتاب این تأثیرگذاری به خوبی در فرهنگ، ادب و هنر گرجی نمایان است. در کنار روایت‌های حماسی و غنائی بخشی از متون تعلیمی ادبیات فارسی نیز به زبان گرجی ترجمه شده است. این تحقیق که به روش تحلیلی توصیفی صورت گرفته در پی آن است تا این بخش از حیات فرهنگی ادبی ایران را در گرجستان آشکار سازد. خدای­نامه­ها و اندرزنام...

سید اشرف الدین گیلانی معروف به نسیم شمال از شاعران برجسته عصر مشروطه است که شعر و ‏رسالت شاعری خود را در به تصویر کشیدن مشکلات اجتماعی و جریانهای سیاسی عصرخویش به کار ‏گرفت. با وجود خفقان و استبداد حکام خودکامه قاجار، وی توانست افکار انسانی و اندیشه های آزادی ‏خواهانه‌ی خود را با زبان طنز و با استفاده از فنون بلاغی به ویژه کنایه، به گوش بیداردلان جامعه برساند، ‏کنایه هایی که بیشتر به رنگ سیاست ...

در آغاز قرن بیستم و پس از طرح نظریّات فروید و یونگ، دانش روان‌شناسی به نقد ادبی معاصر وارد شد. این نظریّات، بیشتر از زاویۀ فرستندۀ متن (نویسنده یا شاعر) بررسی روان‌شناختی می‌شد، ولی بعدها مکتب روان‌شناسی دیگری مثل گشتالت، متن را از زاویۀ تأثیرگذاری بر مخاطب نقد کرد و برخی از ناقدان معاصر عرب نیز از آن­ها الگو گرفتند. نویسندۀ مقاله بر آن است تا بداند آیا این نوع نقد در کتاب‌های دانشمند بلاغی و ناق...