دربار سلجوقیان که تجربه‌های دیوانی ازجمله تشکیلات شاعر درباری را از غزنویان به ارث برده بود، در اوج قدرت این سلسله به محل مناسبی برای رشد و نیز استفاده از این روند برای تبلیغ مقاصد سیاسی حاکمیت تبدیل شد. پس از فروپاشی سلطنت سنجر در خراسان، حاکمیت مقتدراﻧﮥ خاندان ایلدگز در عراق عجم باعث مهاجرت شاعران این خطه، ازجمله فاریابی (ف۵۹۸ق/1201م)، به غرب ایران شد. این شاعر با پیوستن به دربار قزل‌ارسلان (...

اخلاق ابن‌سینا در «رسائل مشرقی»[1] به میزان کسب معرفت از عالم بالا بستگی دارد؛ یعنی هر قدر معرفت افراد به عالم فرشتگان و عقول بیش‌تر باشد، آن‌ها انسان‌های اخلاقی‌تری خواهند بود. وی در این رسائل، افراد را از لحاظ توانایی در کسب این نوع معرفت، به دو دستۀ برادران حقیقت و غیر آنان تقسیم می‌کند. در قسمت اول این مقاله، با تأکید بر این نکته، نشان می‌دهیم که عامل ممیز میان این افر...

پس از ترجمة آثار باختین در ایران و استقبال روزافزون از نظریة منطق مکالمه و چندآوایی او، دیده می‌شود که متون ادبی کلاسیک و معاصر با رویکرد باختینی بررسی می‌شوند. در مواردی، کلی‌گویی و ساده‌انگاری این نظریه در تحلیل روایت، باعث شده است که زوایا و ژرفای نظریة باختین به‌درستی نمایانده نشود و تحلیل روایت در بیش‌تر موارد، به نقدی توصیفی یا برجسته‌کردن موارد صوری فروکاسته شود. در این نوشتار، نگارنده ...

با مرگ کریم‌خان زند و در فقدان جانشینی نیرومند، تعداد بی‌شماری از بستگان وی به‌ویژه برادران و عموزادگانش برای دستیابی به حکومت به نبردهای ویران گری مشغول شدند که شرح آن رویدادها حجم وسیعی از منابع تاریخی اواخر سده دوازده هجری را به خود اختصاص داده است. در این میان، با غور و بررسی دقیق متون تاریخی می‌توان نقش فعال قشرهای مختلف جامعه شهری را برای صیانت از جان و مال شهرنشینان و یا به‌منظور دستیابی...

اماکن مقدسی مانند قدمگاه­ها، در ادیان مختلف و مذاهب اسلامی، همواره مورد احترام بوده‌اند. نمونة قدمگاه‌ها در ایران، قدمگاه‌های امام‌رضا(ع)، خواهران و برادران ایشان است. «بیت­النور»، قدمگاه حضرت معصومه(س) در قم، از مهم‌ترین این قدمگاه‌ها به‌شمار می‌آید. در این نوشتار، قدمگاه یادشده با رویکرد انسان‌شناختی، مورد بررسی قرار گرفته و بدین منظور با معرفی جامع نشانگاهِ تحقیق، هویت ت...

خدمت خواهران و برادران عزیز، اعضای محترم هیات علمی دانشکده روابط بین‌الملل سلام عرض می‌کنم. روز معلم را خدمت همه دوستان عزیز تبریک می‌گویم و یاد و خاطره مرحوم استاد شهید مطهری را که این روز به برکت خدمات و تلاش‌های ایشان نام گذاری شده است گرامی می‌داریم. همه ما به عنوان افرادی که عمر خود را در این شغل شریف صرف کرده‌ایم، شما بیشتر و من کمتر، افتخار می‌کنیم که در چنین روزی با چنین افرادی همردیف و...

شاهان قاجار بیش از شاهان دیگر سلسله‌های حاکم بر ایران به قم و عمران این شهر مذهبی اشتیاق نشان دادند. در دوران ناصرالدین‌شاه و به‌همت صدراعظمش میرزا ‌علی‌اصغر‌خان امین‌السلطان، راه جدیدی بین تهران و قم با تعداد زیادی کاروان‌سرا، حمام، و مهمان‌خانه ساخته شد و بعدها کمپانی برادران لینچ (Lynch) این راه را کامل‌تر کرد. با وجود این‌که شهر قم در دوران قاجاریه از لحاظ اقتصادی شهر مهمی به‌شمار نمی‌رفت؛...

متون مقدس ادیان مختلف تا حدودی تصویری گوناگون از ماهیت واقعی انسان ارائه می‌دهند. با توجه به گستردگی موضوع، این مقاله به بررسی مفهوم و ماهیت انسان از دیدگاه امام علی (ع) پرداخته است. در انجام این کار، مهم‌ترین منبع، یعنی نهج‌البلاغه مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج بررسی بیانگر آن است که به نظر امام، انسان برترین مخلوق و محور و خلاصه آفرینش الهی است. او غایت و میوه خلقت است. در میان تمام مخلوق...

نوعثمانی‌گری و نوسلفی و تعابیر مختلف درخصوص آن، ‌یکی از مسائل مهم امروزین اندیشمندان جهان اسلام محسوب‌می‌شود. ازجمله متفکرانی که در این قلمرو دارای دیدگاه‌هایی قابل‌مطالعه هستند، می‌توان به دیدگاه فتح‌الله گولن، مبدع اسلام اجتماعی و یوسف القرضاوی از اندیشمندان شاخص نوسلفی اهل سنت اشاره‌کرد که بازتاب‌های اجتماعی و سیاسی در میان گروه‌ها و جریان‌های فکری - سیاسی برادران اهل سنت داشته‌است. این تحقی...

پاتریک مودیانو یکی از بهترین و خلاق ترین نویستدگان زنده فرانسه است و کتاب خیابان بوتیک های خاموش را که بلافاصله بعد از اولین چاپش جایزه ادبی گنکور را ازان خود کرد به عنوان ششمین اثر خود ثبت کرد. این اثر روایت از جست و جوی هویت نویسنده می کند که در ورای یک داستان کارگاهی حافظه باخته که همانند همه شخصیت های ضد قهرمان داستان های مودیانو سهمی از گذشته دارد و به بویی از امروز آغشته است. این داستان خ...