باغ، فارغ از شکل معمارانۀ آن، یکی از مفاهیم کلیدی در تاریخ هنر ایران از دوران باستان تا عصر اسلامی به شمار می آید؛ به گونه ای که در شکل دهی به فرم، مضمون، موضوع و محتوای بسیاری از آثار هنری در هنرهای مختلف، از جمله معماری این سرزمین، نقشی محوری و تعیین کننده داشته است. هدف پژوهش حاضر بررسی این مفهوم و جنبه های تعیین کنندۀ آن در هنر و فرهنگ دورۀ صفوی است. مسئله این است که باغ در جایگاه مفهوم فکر...

خصوصیات جغرافیایی، نمونه­های باقی­مانده، و اثری همچون سرو کهن سال همگی نشانه­هایی از این موضوع­ هستند که منطقۀ ابرکوه دربردارندۀ باغ ها و میراث­دار سنتی کهن در باغ­سازی بوده است. بخش وسیعی از این باغ ها مرهون ساخت زمین و برنامه­ریزی برای استفادۀ بهینه از زمین های «سنگی» و «قابل کشت» با دو کاربرد متفاوت بوده است. به جز باغ های مجزا، گونه­ای از باغ ها در ابرکوه و حومۀ آن قابل مشاهده است که بر اسا...

زمینه و هدف: تغییرات اقلیمی که یکی از ابعاد آن کمبود آب ناشی از کاهش بارندگی، افت سطح آب­های زیرزمینی و خشک شدن قنات­ها می باشد، موجب نابودی پوشش گیاهی برخی از باغ­های تاریخی ایران در نواحی گرم و خشک شده است. در این پژوهش تلاش شده تا با ادغام اصول خشک منظرسازی و باغ ایرانی، الگویی برای باززنده سازی پوشش گیاهی در این باغ­ها، با حفظ اصالت استخراج گردد تا به دنبال اجرای این الگو، این باغ­های تاریخ...

پارک ها به عنوان عمده ترین فضای سبز شهری نقش بسیار مهمی در زندگی اجتماعی و مراودات فرهنگی شهرنشینان دارند. این نوشتار در پی چگونگی راه یابی این فضا در ساختار شهرهای کشور و نسبت آن با باغ، که مفهومی شناخته شده و عمیق در فرهنگ ایرانی است، می باشد. بدین منظور تحولاتی که از ورود واژه پارک و اطلاق آن به برخی از باغ های دوره ناصری آغاز، و به پیدایش اولین نمود های امروزی آن منتهی گشته، مورد بررسی قرار...

باغ های ایرانی به عنوان یکی از قدیمی ترین تجربه های منظرسازی؛ نیازمند نگرشی مجدد در شناسایی سرچشمه های الهام و الگوهای شکل یابی است. درباره عوامل شکل گیری باغ ایرانی نقطه نظرهای متفاوتی وجود دارد، شناخت بیشتر این عوامل نیاز به مطالعه بر روی شیوه های سرزمینی این اثر دارد. در نوشته حاضر با غهای سمرقند به عنوان یکی از شیوه های سرزمینی که تأثیر به سزایی در شکل با غهای ایرانی پس از خود داشته است، مو...

گره چینی همواره یکی از عرصه های هنرنمایی معماران وهنرمندان بوده است. گره چینی بر چوب در دوران صفوی بر روی درها و پنجره های کاخ ها، مساجد، امامزاده ها... بسیار استفاده شد. در این نوشتار به توصیف و بررسی سیر تاریخی شکل گیری، رشد و تحول این هنر پرداخته شده است.در این راستا کاربرد گره چینی در انواع هنرها، عوامل تأثیر گذار بر این هنرو کهن ترین آثار به جا مانده از آن مورد مطالعه واقع شد. یکی از شاخه ...

مکتب نگارگری بغداد در دوره آل جلایر تمامی تجاربی را که پیشتر مکتب تبریز ایلخانان و مکتب بغداد سده ششم هجری بدست آورده بودند به ارث برد و با بهره گیری از این تجارب نگارگری به نوآوری ها و دستاوردهای درخوری دست یافت. در این مکتب نگارگری بود که خط نستعلیق از برای بهره گیری هرچه زیباتر از خوشنویسی برای کتب ادبی غنایی یا تغزلی بوسیه میرعلی تبریزی اختراع شد. در این مکتب نگارگری بود که تحولی چشمگیر در ...

باغ در فرهنگ و هنر ایرانی، بخشی جدایی‌ناپذیر از هویت و شیوه تعامل ایرانیان با طبیعت است. طرح کاشت و پوشش گیاهی، بخش مهمی از موجودیت یک باغ است؛ اما از آنجایی که پوشش گیاهی باغ عنصری است زوال‌پذیر و جایگزینی و مرمت آن به مانند آثار معماری، به سهولت امکان‌پذیر نیست، لزوم بررسی گذشته گیاهی باغ به عنوان عنصر تاریخی زنده باغ، در کنار بررسی اولیه الگو آن، اهمیت ویژه‌ای دارد. لذا هدف کلی این پژوهش، بر...

باغ عباس آباد نطنز از باغ های به جامانده از قرن یازدهم هجری )مقارن با دورۀ صفوی( است. این باغ اثری است که در پیوند با محیط پیرامون و موقعیت ساختاری اش، نمودِ متفاوتی در میان باغ های شاهی دارد، تا آنجا که قرارگیری آن در منطقۀ ییلاقی نطنز و دامنۀ کوه کرکس از وجوه برجستۀ آن به لحاظ منظری به شمار می آید. پژوهش پیشِ رو تلاشی در جهت بازنمایی ساختار اولیۀ این باغ با استناد به گزارش های علمی، متون و اسنا...

چکیده | شکل و طرح باغ بخش مهمی از خصوصیات آن را بازنمایی می‌کند. باوجود این، معمولاً گوناگونی طرح باغ دست‌کم به اندازۀ اهمیتی که دارد مورد توجه قرار نمی‌گیرد. مطالعۀ باغ‌های موجود و یا اسناد و مدارک باغ‌هایی که زمانی وجود داشته‌اند، ازجمله راه‌های اصلی برای شناخت گونه‌های مختلف باغ است. اما با توجه به اینکه بسیاری از باغ‌ها تخریب شده‌اند، فهم باغ‌سازی برخی دوره‌ها به‌راحتی میسر نیست. در نبود نمو...