برپایۀ نظریۀ «منطق گفت وگویی» میخائیل باختین، رمان بیش از هر چیز، یک پدیدۀ زبانی است که اصالت آن با ویژگی «چندزبانی»­اش پیوند دارد. زبان در چارچوب علم فرازبان­شناسی، از رویکردهای اجتماعی و ایدئولوژیکی مختلف سخنگویان حکایت دارد. رمان­نویس دنیای متکثر از لحن ها، صداها و جهان­بینی­های متنوع را در ساختار زبان رمان، در سخن شخصیت ها، سخن راوی و زبان انواع ادبی و غیر­ادبی به کار می­گیرد و نظام می­بخشد...

هدف اصلی این مقاله تحلیل بازنمایی گفتمان های دینی موجود در  فیلم «کتاب قانون» است. بدین منظور از نظریه رمان چند آوای میخائیل باختین استفاده شده است که در آن باختین معتقد است رمان های چندآوا دیدگاه یگانه ای ندارند و دیدگاه اقشار گوناگون اجتماعی را بازتاب می دهند. برای تحلیل فیلم از روش شناسی «لاکلاو و موفه» استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که فیلم کتاب قانون نیز به نوعی دارای گفتمان چند ...

در این پایان نامه با بهره گیری از نظریه مکالمه گرایی باختین ماهیت مکالمه ای رمان "حریم" اثر ویلیام فاکنر مورد بررسی قرار گرفته است. در یک اثر مکالمه ای هریک از شخصیتها دارای دیدگاه و ایدئولوژی مستقل از نویسنده و راوی اثر هستند و ایدئولوژی شخصیتها تحت تاثیر دیدگاه نویسنده نیست و قادرند آزادانه و رها از محدودیت به ابراز دیدگاه خود در اثر بپردازند. در نظر باختین رمان چندآوایی که مورد نظر او بود، ...

در قرن های دوم و سوم هجری قمری، در جوامع اسلامی شخصیت هایی ظهور کردند که به سبب آمیختگی عقل و جنون در گفتار و کردارشان، بعدها «عقلاءالمجانین» یا «دیوانگان دانا» لقب گرفتند. دیوانگیِ عرفیِ عقلای مجانین سبب شده بود تا ایشان از آزادیِ منحصربه-فردی برخوردار باشند؛ نوعی آزادیِ درونی و بیرونی که اجازه می داد از مفاهیم مسلط یا مقدّس روزگار خود عبور کنند و دیدگاهی تازه و انتقادی درمورد شیوۀ معمولِ ارتباط «ان...

إنّ البناء الدلالی للروایه فی نسقه اللغوی یحتوی علی الأنساق السردیه والخطابیه إلی جانب الأنساق الفکریه. فالنقد السوسیونصی یدرس البناء الدلالی للنص من المنظور السوسیولوجی اکتفاء بالنص دون الرجوع إلی خارجه. وتتجلی العلاقات الحواریه القائمه فی البناء الاجتماعی للروایه من الناحیه الجمالیه فی إطار هذا الاتجاه النقدی، إمّا بدیموقراطیه الأصوات فی الروایه البولیفونیه، وإمّا بهیمنه إیدیولوجیه واحده فی الرو...

این نوشتار کوشیده است ویژگی‌های «دگرمفهومی» از دیدگاه «باختین» را در داستان کوتاهِ «کبابِ غاز» سیدمحمدعلی جمال‌زاده بررسی کند. بررسی ویژگی‌هایی همچون سبک‌خنده‌دار، زبان، واقعیت معاصر، قلمرو شخصیت، گفتمان، انکسار و انحراف نویسنده در داستان، دیدگاه تازه‌ای به مخاطب می‌دهد تا لایه‌های دیده نشده یا سطحی نگریسته‌شده برای او آشکار شود. همچنین بتواند زبان و گفتار نویسنده و شخصیت‌های داستانی را بشناسد؛ ح...

متن های گوناگون از دیرباز، با یکدیگر ارتباطی بینابینی داشته و از نظر زبانی، وزنی و معنایی بر یکدیگر اثر گذاشته و از هم اثر پذیرفته اند.اگرچه این ارتباط از گذشته مطرح بوده است و تبادل کلام هنری را در بسیاری از آثار گذشتگان می بینیم، در دوره معاصر، میخائیل باختین، اندیشمند روسی، باردیگر، مقوله بینامتنی را از دیدگاهی نو بررسی کرده و کسانی همچون ژولیا کریستوا، رولان بارت و هارولد بلوم، تحت تاثیر با...

. بر اساس نظریّات لوران ژنی، بینامتنیّتیکه در سطح لایه‌های سطحی متن باقی می‌ماند، چندان قابل اعتنا نیست و برخلاف آن، نوعی دیگر از بینامتنیّت وجود دارد که به ژرفنای ساختاری و مضمونی متن نفوذ می‌کند. علاوه بر این، میخائیل باختین در مقام دفاع از ادبیّات داستانی، به عنوان یک نوع ادبی فاخر، این نوع ادبی را با حماسه مقایسه می‌کند. به عقیدة او، حماسه بازتاب واقعیّتی مربوط به گذشته مطلق بوده که فارغ از هر گ...

رمان به عنوان یک اثر ادبی، تقلیدی از زندگی واقعی است و به همان میزان که گفت­وگو در زندگی عادّی کاربرد دارد، از برجسته­ترین شاخصه­ها و از مهم‌ترین اجزای رمان نیز به شمار می­آید؛ امّا چنانکه می­دانیم، مکالمه از دیدگاه باختین مسئله­ای فراتر از گفـت­وگوهای صرف داستـانی است. از نظـر او هر اثر ادبی از دیدگاه مکالـمه­گرایی در دو سطح قابل مطالعه است. از یک سو هر اثر ادبی پاسخی است به آثار پیش از خود و ان...