رساله در پنج فصل تنظیم شده است. فصل اول به مقدمه اختصاص دارد. فصل دوم به پیشینه ی پژوهش مربوط می شود و همچنین چارچوب نظری تحقیق که از پساساختارگرایی وام گرفته شده است. فصل سوم به بحث دلالت موسیقایی پرداخته شده است و اجزای آن از قبیل دال و مدلول موسیقایی یا همان متن و تفسیر (معنا) و همچنین مولف، نوازنده و رهبر و مخاطب مورد بررسی قرار گرفته است. در بُعد مخاطب، به تمایز شنیداری ناب و شنیداری فنی...

این پژوهش برای دستیابی به الگوهای مصرف موسیقی بین دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد و عوامل اجتماعی موثر بر سلیقه موسیقایی آنان صورت گرفت. سلیقه، طبق نظر بوردیو ظرفیت یا توانایی به کارگیری گروهی از اشیا یا اعمال، به صورت مادی و نمادین و به معنای مجموعه ای از ترجیحات متمایز کننده تعریف شد. در بخش میانی نظری، سه دیدگاه طبقاتی بوردیو، دیدگاه مصرف فرهنگی ریچارد پیترسون و دیگاه انگیزش شناختی مورد بحث قر...

یکی از موارد برجسته­سازی در شعر، هنجارگریزی معنایی است. در این نوع هنجارگریزی، شاعر براساس قواعد معنایی حاکم بر زبان هنجار، از دو روش همنشینی و جانشینی کمک می­گیرد. با توجّه به اینکه حوزۀ معنا بیش از دیگر سطوح زبان در برجسته­سازی مورد نظر است، هر شاعری که بتواند بر حسب توانایی­های ذوقی و علمی خود در این زمینه موفّق باشد، از اشعار ناب­تری برخوردار خواهد بود. در این پژوهش گونه­های مختلف هنجارگریزی ...

مجموعه نامه­های "التوسل الی الترسل" اثر بهاءالدین محمّد بغدادی از قرن ششم هجری تا کنون همواره به‌عنوان یکی از نمونه­های ممتاز فنّ ترسّل مورد توجّه بوده است. این مسأله ناشی از شاخصه‌های ادبی و زیبایی‌شناختیِ خاصِّ این اثر است. در این نوشتار با تکیه بر اصل خوانشِ سبک‌شناختی و  نقّادانه، عناصر مؤثر در شکل‌گیری بافت ادبی و زیبایی‌شناختیِ التوسل الی الترسل در دو سطح "گزینش و چینش واژگان" و "بافت موسیقایی کلام...

در این پژوهش، تلاش شده تا با بیان مشترکاتی در موسیقی بیرونی و درونی غزل های حافظ و حزین، اثبات شود که حزین در سرودن غزل هایش، از خواجه شیراز الهام گرفته و از او تبعیت کرده است. بدین منظور، مشابهت های ظاهری غزل های هر دو شاعر بررسی شده است. البتّه در این قسمت، غزل هایی انتخاب گردیده است که حزین در آنها به استقبال غزل های حافظ رفته و آنها را بر وزن و قافیه و ردیف غزل های او سروده است. در ادامه، تض...

ردیف را می‌‌‌توان ابزار ایجاد موسیقی و تکمیل یا تأکید معنا دانست و آن را در دو حوزه معنایی و موسیقایی بررسی کرد. در حوزه نخست، از آنجا که معنای ردیف پیوندی پنهانی با روحیه شاعر دارد، می‌تواند نشان دهنده روحیات و دغدغه‌های درونی او باشد. از سوی دیگر ردیف عنصر مکرر شعری است و معنای آن در رعایت سنتهای ادبی و محتوایی غزل نقش مهمی دارد. هنگامی که کلمه یا کلماتی در جایگاه ردیف قرار می‌گیرند، نقش موسی...

در شعر کودک، کم‌تر شعری را سراغ داریم که در آن‌ از موسیقی کناری یا اَشکالِ مختلف قافیه، نهایت استفاده نشده‌باشد. شاعران شعر کودک به‌دلیل تأثیر غیرقابل انکار عناصر موسیقایی بیرونی، کناری و درونی، همواره کوشیده‌اند این عناصر موسیقایی را به بهترین شکل، به‌کار ببرند. محمود کیانوش یکی از شعرای تأثیرگذار و صاحب‌نظر در عرصه شعر کودک است. این پژوهش که با روش توصیفی – تحلیلی و مبتنی بر نظریات صورتگرایی نو...

سبک طنزپردازی حافظ، برخاسته از محیط اجتماعی حاکم بر قرن هشتم است. حافظ، شاعر مصلحی است که به قصد مبارزه با کژی ها و نابسامانی ها، تیغ طنز خود را بر غدّۀ ریا فرود آورده است. از لحاظ سطح فکری، طنز انتقادی او درون گراست و به طنز اجتماعی، مذهبی، فلسفی و سیاسی تقسیم می شود؛ زبان انتقادی او عفیف، غیرمستقیم و آراسته به انواع صناعت و بلاغت ادبی است. سطح ادبی اشعار طنزآمیز او همچون محتوا، متعالی است. مهم...

دیوان به نسبت پرحجم کمال الدّین مسعود خنجدی، به جز چهار قصیده و ابیاتی با عنوان های: قطعات، دوبیتی، رباعی، مثنوی و یک نمونه مستنزاد که همۀ آنها به اندازۀ یک دهم دیوان نمی شود، بقیه از 982 غزل عرفانی فراهم آمده است. محتوا و بار هنری همۀ این غزلها در قیاس با غزلهای سعدی، مولانا و حافظ که کمال در جای جای اشعار خود از این شاعر نامدار و غزلهایشان یاد کرده است؛ چندان نغز و گرانبار نمی نماید. گرچه کم ن...

قطعات موسیقی از نت‌هایی با فواصل موسیقایی گوناگون تشکیل می‌شوند. فاصله‌ی موسیقایی[i] بین دو نغمه[ii] چیزی نیست مگر اختلاف در زیرایی[iii] آنها. پس زیرایی مشخصه‌ای است که باید آن را اندازه گرفت. کمیتی که برای سنجش زیرایی معرفی شده است نواک[iv] نام دارد. متخصصان اکوستیک روانی[v]، نواک را با یکای مل[vi] می‌سنجند اما این یکا برای موسیقی‌دانان کاربرد ندارد. موسیقی‌دانان نت‌ها را برحسب یکای هرتز، که ی...