مسئله اصلی نوشتار حاضر، پرسش از نسبت اخلاق و سیاست است. در جستجوی پاسخ مناسب، پس از مطالعه روابط چهارگانه (جدایی اخلاق و سیاست، تبعیت اخلاق از سیاست، دوگانگی اخلاق و سیاست و یگانگی اخلاق و سیاست) نشان داده می شود که چگونه در طول تاریخ تحول در معنا و مناسبات قدرت و سیاست از یک سو و اخلاق و قانون از سوی دیگر و سیر طولانی یگانگی در سال های متمادی، در مرحله ای که سخن از جدایی بوده است، سیاست با «قا...

این مقاله به منظور بررسی موضوع «غلو» در قرآن نگاشته شده است. نگارنده در آغاز به بیان مفهوم لغوی «غلو» می پردازد. آن گاه بر اساس مفهوم «غلو» مصادیق ونمونه های آن را در قرآن بررسی می کند. غلو شیطان، غلو فرعون، غلو یهود ونصاری، غلو بت پرستان، غلو نسبت به رهبران دینی و آسمانی موضوعات مورد توجه این مقاله است.

داستان سیاوش و سودابه، از شاهکارهای فردوسی است که در آن، شاهد رویارویی دو ابرقهرمانیم. تأمّل ژرف در این داستان ما را متقاعد می کند که بنیان آن بر تقابل عقل و عشق، عصمت و عصیان و در تحلیل نهایی غریزه و فرهنگ استوار است. براساس آیین زرتشت، خیر و شر، در روزگاران نُه هزار سالة گمیزشن، همواره با هم درگیرند، امّا با لحاظ نگرة مذهب مهر (میتراییسم) آن دو، در عین حال که در نمود با یکدیگر می ستیزند، بودی یگ...

امام رضا (ع) به عنوان امام هشتم شیعیان در ادامه راه پیامبر اکرم (ص) در تبیین قرآن، روشی منحصر به فرد ارائه داده اند که با تفاسیر معتبر تفاوتی اساسی دارد. ایشان با استفاده از شیوه های قرآن به قرآن، روش مأثور، روش عقلی و کلامی و بعضاً علمی، به تفسیر قرآن پرداخته اند. امام رضا (ع) در تفسیر قرآن، برخلاف تفاسیری چون کشاف و مجمع البیان طبرسی به سراغ ظاهر سخن مانند: لفظ، لغت، بلاغت، صرف، نحو و ... نرفت...

بحث درباره تاریخ ادبیّات، ضرورت و چگونگی تدوین آن از مباحثی است که به ویژه در دو دهه اخیر مورد توجه محققان و منتقدان ادبی واقع شده است و هر کدام از دریچه ای به تاریخ ادبیات نگریسته، اشکالاتی را بر کتب تاریخ ادبی منتشر شده وارد نموده، پیشنهادهایی را برای رفع نواقص و فراهم آوردن زمینه های لازم برای تدوین تاریخ ادبیات ارائه نموده اند که وجه غالب مشترک منتقدان است. در لابه لای اظهارنظرها چنین استنبا...

فلسفة تحلیلی از زبان آغاز می‌کند و به‌سبب خصلت همگانی و عامّ زبان و‌ یا ویژگی بین‌الاذهانی‌اش، پاسخگوی مسائلی چون سولیپسیزم، فرد دیگر، اگوی محض و تجربی و غیره نیست و نیازی به توضیح و تبیین آن‌ها ندارد، لکن پدیدارشناسی با چنین پرسش‌هایی روبرو است و باید برای آن‌ها توجیهی مناسب ارائه کند. برای نمونه، پدیدارشناسی هوسرل همیشه به سولیپسیزم متّهم شده است؛ و به‌طور خاص، ویتگنشتاین تلاش می‌کند که سولیپسی...

در این مقاله، نگارنده بر آن است که احوال، آثار و افکار مسعودبک را به عنوان حلّاجی دیگر در تصوّف اسلامی مورد بحث و نظر قرار دهد. بدین سبب به معرّفی چهار طریقه از مهمترین طرایق صوفیه در شبه قاره پرداخته و مسعودبک را در میان طایفه ی چهارم (چشتیه) در مطالعه آورده، نتیجه می گیرد که معماران کاخ بلند تصوّف، ایرانیانی بودند که به قصد گسترش دین مبین اسلام به آن سرزمین مهاجرت نموده و درفش اسلام را در لباس زب...

بخشهای گوناگون قرآن کریم در فاصله های زمانی نامرتّب و بر طبق مصلحتها و گاه بعد از پرسشها یا رخ دادن برخی حادثه ها، بر پیامبر (ص) نازل می گردید. یعنی در دوران رسالت، جبرئیل پیوسته بر پیامبر(ص) نازل نشده و «اتّصال وحی» در حیات تاریخی صدر اسلام، واقعیت نداشته است. با این همه، بیشتر منابع تاریخی و تفسیری، از وقوع حادثة مهمّی پس از نزول نخستین آیات و حیانی، تحت عنوان «انقطاع وحی» یاد کرده و عوامل و شؤو...