در گذشته دانش طب از متفرّعات علم حکمت به شمار می رفت و کسانی که به تحصیل علم حکمت می پرداختند از آموختن علم طب گریزی نداشتند، بر همه ی طالبان علم لازم بود به صورت کلّی با آن آشنایی پیدا کنند و شاعران هم به نحوی از انحا از این علم بهره می گرفتند و از آن به گونه ی تمثیل، تشبیه، استعاره و کنایه جهت پربارتر کردن کلام استفاده می کردند. گاهی انعکاس این معلومات در شعر جهت فخرفروشی و نشان دادن توانایی ها...

با همه نامهربانی که توسط حکومت و عوامل آنها بر علیه تصوف صورت می گرفت روز به روز برپیروان تصوف افزوده می شد.در دوره غزنویان نیز مانند هر دوره دیگر تاریخی تصوف دارای پیروان و دشمنانی بود. دشمنان تصوف در این دوره بیشترفقها و علمای سایر مذاهب دوره غزنویان،بودند که به دلیل رشد وگسترش روز افزون تصوف در این دوره جایگاه خود را در خطر می دیدند به همین دلیل بر ضد تصوف توطئه می کردند و سعی داشتند حکو...

در این کار ابتدا به توضیح شکل کلی قصیده و اجزاء تشکیل دهنده ی آن پرداخته می شود. سپس سیر تحول آن در دو دوره ی سامانی و غزنوی و تفاوت هایی که در طی زمان پیدا کرده بیان می شود. از جمله قالب هایی که بعنوان محملی برای وصف بهار قرار گرفته قصیده است. که قصیده به دلیل وسعت میدان سخن مجال کافی برای شرح و بسط این موضوع به سراینده می دهد و در آن سراینده از وصف بهار تنها به عنوان مقدمه استفاده کرده که به ...

چکیده تاریخ بیهقی اثر ابوالفضل بیهقی است که موضوع بخش هایی از آن تاریخ پادشاهی سلطان مسعود غزنوی است. این کتاب علاوه بر تاریخ غزنویان، اطلاعاتی درباره تاریخ صفاریان، سامانیان و دوره پیش از پادشاهی سلطان محمود غزنوی را نیز به دست می دهد. حکومت های ایرانی از قرن چهارم هجری به بعد به تقلید از حکومت بغداد به تشکیل نظام های اداری پیچیده روی آوردند. این تشکیلات اداری پیچیده در دستگاه حکومتی غزنویا...

یکی از مهم ترین اجزای تشکیل دهند? فرهنگ و تمدن در هر یک از جوامع بشری میراث مکتوبی است که از گذشتگان به یادگار مانده است. بی شک تا زمانی که تمامی این میراث مکتوب به صورت علمی و دقیق تصحیح و منتشر نشود چهر? فرهنگی هیچ ملتی به شکل تمام عیار آشکار نخواهد شد.بنابراین تصحیح و احیای نسخه های خطی که همانند زنجیره های مستحکمی فرهنگ دیروز را به امروز پیوند خواهند زد از اولویتهای ادب پژوهان و دانشجویان ا...

امیر ابومحمّد عمادی غزنوی از شاعران سرشناس قرن ششم هجری قمری است که در زمان حیات از شهرت بسزایی برخوردار بوده است. با این حال از زندگی او آگاهی زیادی نداریم و دیوان اشعارش نیز تاکنون به دست ما نرسیده است. در این مقاله، نویسنده کوشیده است با شناسایی منابع متعدّد و گاه جدید و با اتّکا بر اشعار چاپ شده و چاپ نشدة عمادی، پرتو تازه ای بر زندگی این شاعر بزرگ عهد سلجوقی بیفکند. در پایان، از خلال کتاب های...

کتاب های علمی فارسی علاوه بر اهمّیتی که از منظر دانش کهن دارد، به سبب در بر گرفتن ویژگی های لغوی و زبانی زمان تألیف، و نیز احتمال وجود اشعار و اقوال ادیبان پیشین، اشاره به حوادث تاریخی یا زندگی دانشمندانی که شناخت اندکی از آنان داریم و همچنین تأثیری که در متون پس از خود دارد، در حوز? زبان و ادبیّات نیز متونی پر ارزش به شمار می آید. یکی از علومی که پیوندی ناگسستنی با ادبیّات دارد، علم نجوم است. حلّ ...

در قسمت ورودی شرقی مسجد جامع کبیر یزد دهلیزی با پلان مربع به مساحت تقریبی 50 متر مربع وجود دارد که در حاشیه مستطیل شکل دور زیر سقف آن کتیبه ی شعری عربی به رنگ آبی و خط ثلث بر روی گچ در یازده بیت، مورخ به سال 777 هجری نقاشی شده است. این کتیبه به علت گذشت زمان ساییده شده و قسمت هایی از متن آن از بین رفته است. ایرج افشار، با استناد به کتاب های تاریخ جدید یزد و جامع مفیدی، از کتب تاریخی قرن نهم هجر...

معاد و چگونگی زندگی پس از مرگ از مسائل پیچیده و شگرفی است که ادیان مختلف و مکاتب گوناگون کلامی، فلسفی و عرفانی -هریک به­گونه­ای- به آن پرداخته، و کوشیده‏اند تا پرسش‏های بشر دربارۀ آن را پاسخ گویند. در این میان، عرفا جایگاهی ویژه و مهم دارند، زیرا معاد را با بیان تجارب خویش توصیف ‏می‏کنند. ازجمله عارفانی که به این مسئله توجه بسیار داشته، ابوالمجد مجدودبن­آدم سنایی غزنوی، شاعر و عارف نامی سدۀ پنج...