اهمیت جادۀ قم ـ قصرشیرین به دوره‎های قبل از قاجار برمی‎گردد، اما در زمان قاجاریه و بهبود روابط ایران و عثمانی اهمیتی دوچندان به خود گرفت. این جاده زمینۀ مبادلات محصولات کشاورزی را به اروپا فراهم‎می‎کرد. نوشتار حاضر، به تأثیرات سیاسی، اقتصادی، راه قم ـ قصرشیرین می‎پردازد. برای پاسخ به این پرسش، با استفاده از شیوۀ تحلیلی ـ توصیفی و بهره‎گیری از منابع این دوره، به بررسی این موضوع پرداخته‎ایم و به ...

چکیده از جمله حوادث مهم تاریخ ایران انتقال قدرت از سلسله ی زندیه به قاجاریه می باشدکه دراین میان حاجی ابراهیم خان کلانتر،به عنوان یکی از شخصیت های مهم ومتنفذ سیاسی که منصب کلانتری فارس را برعهده داشت،دراواخر دوره ی زندیه باروی گردانی از لطفعلی خان زند،نقش مهم وموثری را درانتقال قدرت از زندیه به قاجاریه ایفا نمود.او به واسطه ی این خدمت به منصب صدارت اعظمی آقامحمدخان قاجار دست یافت و با لقب اعتم...

از رئیس الوزرایی تا تاجگذاری رضاخان یکی از دوران مهم و تأثیرگذار در تاریخ معاصر ایران بوده است. این دوره مقارن با سالهای پایانی سلسله قاجاریه بوده و حوادث آن روند صعود رضاخان به اوج قدرت را نمایانگر است. در این پژوهش سعی شده اوضاع سیاسی شهر مشهد -مرکز ایالت مهم خراسان ـ در این برهه زمانی و همچنین عکس العمل مردم مشهد نسبت به حوادث دوره مذکور بررسی گردد. این موضوع که مشهد از اوضاع سیاسی مرکز کامل...

دراین کتاب، نخست اوضاع سیاسی، تاریخی عراق مورد بررسی قرار گرفته و در باره حکومتها و دولتهایی که دراین سرزمین به حکومت رسیده اند، بحث شده و مطالبی در باره جامعه عراق که متشکل از سه طبقه اشراف ، متوسط و فقیر بود، آورده شده و همچنین مسائل زیر مورد بررسی قرار گرفته : گسترش مذهب شیعه دوازده امامی ، زهد و تصوف ، جنبش های علمی و ایجاد دانشگاه نظامیه و مستنصریه در بغداد، وفور مدارس، توجه حاکمان و وزرا ...

    پیروزی علمای اصولی بر اخباری‌ها از مهمترین تحولات درونی تشیع در عهد قاجاریه بود که همواره با پیامدهای سیاسی و فکری همراه بود. بدون شناخت از مواضع این دو جریان امکان شناخت دقیق از تحولات قرون نوزده و بیست ایران امکان پذیر نیست. بنابراین مسأله اصلی این تحقیق، پاسخگویی به این سؤال است که منازعه مکتب اصولی و اخباری چه پیامدهای فکری و سیاسی برای جامعه امامیه داشته است. چارچوب نظری این تحقیق مبتن...

پژوهش حاضر به مطالعه و بررسی جامعه ایران در دوران نخست حکومت قاجار اختصاص دارد. مهم‏ترین ویژگی دوره مذکور این است که هنوز زیر ساخت‏های سیاسی و اجتماعی سنتی، تا حد زیادی دست نخورده مانده و فرهنگ جامعه تحت تأثیر فرهنگ و تمدن غرب قرار نگرفته است. طبعا رفتار سیاسی برآمده از آن از هماهنگی و سنخیّت بالایی با پیشینه تاریخی ایران برخوردار بوده است. در این برهه تاریخی، مبانی اقتدار در فرهنگ سیاسی ایران ب...

مسئله ای که در این پژوهش به آن پرداخته شده تبیین جامعه شناختی بیگانه هراسی و بیگانه پذیری ایرانیان در طول چهار دوره تاریخی صفویه ، افشاریه ، زندیه و قاجاریه است . جامعه ایران در دوره های مورد بررسی در حوزه ارتباط با بیگانگان بنا به دلائلی چند ؛ از جمله حضور امپراطوری عثمانی در غرب کشور ، برآمدن دولت – ملت های جدید در عرصه سیاسی اروپا و پدیده استعمار ، فراز و نشیب های زیادی را تجربه کرده است ؛ ب...

محمد علی فروغی پسر محمد حسین فروغی (ذکاءالملک)، از سیاستمداران و اهل فکر و فرهنگ در اواخر دوره قاجاریه و ابتدای دورۀ پهلوی بود. وی به دلیل آثار فرهنگی و اعمال سیاسی خود به عنوان یک شخصیت چند وجهی در تاریخ معاصر ایران مشهور می‌باشد. دربارۀ رفتار سیاسی وی نظرات و مستندات بسیار و گاه نیز گوناگون است. موضوع مقالۀ حاضر، به بازشناسی این چهره معروف به استناد نامه‌ای که وی به دوستی [؟] نگاشته است، می‌پ...

فرایند قبض و بسط سرزمینی یکی از موضوعات مهم در جغرافیای سیاسی است که در بررسی تاریخ ایران کمتر به آن پرداخته شده است . نگرش تاریخی صرف در بررسی حکومت های ایران و تحولات سیاسی – اجتماعی آنها مانع توجه به این امر شده است . در این مقاله ضمن بررسی تاریخ پنج سلسله صفویه – افشاریه – زندیه – قاجاریه و پهلوی – الگوی حاکم بر فرایند پیوستگی و گسستگی سرزمین طی دوره های تاریخی مزبور مورد بررسی قرار گرفته ا...

خوابنامه­ها، یکی از انواع متون ادبی هستند که گاه در قالب تعبیر خواب و زمانی به صورت شرح یک خواب نگاشته شده­اند. یکی از دوره­های تاریخی در­خورتوجه از بعد خوابنامه­نویسی، عصر قاجاریه است. خوابنامه­های عصر قاجار، مضامین انتقادی، سیاسی و اجتماعی را در خود جای داده­اند. در میان این خوابنامه­ها می­توان به آثاری چون خلسه اعتماد السطنه، رؤیای صادقه­ سید جمال الدین واعظ اصفهانی، رؤیای صادقه محمد حسن تاج...