در این مقاله، از مفهوم «ژئوپلیتیک پُرخطر» برای تبیین خطرات امنیتی محیط خارجی جمهوری اسلامی ایران و پیامدهای ناشی از آن استفاده شده است. استدلال مقاله این است که امنیتی‌شدن فضای پیرامونی ایران بعد از وقوع انقلاب اسلامی، ناشی از تحولات محیط ژئوپلیتیک این کشور است. در راستای استدلال فوق به مواردی از جمله فرارسیدن نقطۀ اوج تولید نفت، ظهور ژئوپلیتیک شیعه، گسترش تروریسم در خاورمیانه، تداوم مناقشه اعرا...

پس از تحولات 2003 عراق، اقلیت ها و گروه های درون سرزمینی به بازیگران مطرح در صحنه ی سیاسی این کشور و منطقه تبدیل شدند. تغییرات ژئوپلیتیکی به وجود آمده باعث قدرت گیری کردها، شیعیان و به حاشیه رفتن سنیان شد که شطرنج سیاسی عراق را به کلی با گذشته ی آن متغییر نمود. فاز اول سیاست خارجی آمریکا در قبال عراق ایجاد یک دولت متحد مرکزی و سکولار خود بود. ولی اوضاع پیچیده عراق تغییر این رویکرد و اجرای فاز د...

مهمترین پیش نیاز برخورداری از یک سیاست خارجی موفق، آگاهی و شناخت عمیق از صحنه است. ژئوپلیتیک با بررسی عوامل تشکیل دهنده قدرت ملی کشورها، لائق گوناگون بازیگران، ریشه یابی بحران های منطقه ای و تحلیل جایگاه منطقه در ئواستراتژی قدرتها، درک لازم برای تدوین سیاست خارجی آگاهانه و سنجیده را فراهم می نماید. منطقه قفقاز با بافت قومی و مذهبی متنوع، سابقه حضور قدرت های مختلف، دارا بودن ارزش راهبردی و جاذب...

به د­نبالشکل­گیریمناظره­چهارمدرعرصه­نظریاتروابطبین­الملل،فرهنگازاهمیتیبرابربا مولفه­هایمادیدرشکل­دهیبهرفتارکشورهابرخوردارگردید.دربسترو  چارچوبایننظریات، فرهنگبه­طوراعموفرهنگاستراتژیکبه­طوراخصازجملهعواملداخلیشکل­دهندهبهمبانی هویتیهربازیگردرعرصه­روابطبین­المللمطرحمی شودکهباتأثیرگذاریبرنگرشنخبگانو دولتمردانوهمچنینجامعه­یککشور،قابلیتاثرگذاریبرنحوه­عملکردیککشورعرصه سیاست خارجی و محیطبین­المللیرادارا...

چکیده آسیای باختری دربرگیرنده منطقه ژئوپلیتیک اوراسیا است. این منطقه در دیدگاه کلی در برگیرنده مفهومی جغرافیایی است که ایالات متحده آمریکا تلاش کرده است اصطلاح ساختگی و بی پایه خاورمیانه بزرگ را جانشین آن سازد. این مفهوم جغرافیایی شامل مجموعه ای از دو منطقه خلیج فارس و خزر- آسیای مرکزی است به اضافه آن بخش از جهان که خاور میانه عربی شناخته می شود. عربان و ایرانیان در سال های اخیر انبوهی از تبلی...

در عصر حاضر انرژی کالایی راهبردی محسوب می شود که تامین و حفظ امنیت آن یکی از اولویت ها در عرصه امنیت داخلی و بین المللی و همچنین اقتصاد جهانی می باشد. انرژی از سویی کارکردی سیاسی و بهتبع آن جنبه کسب، حفظ و تداوم قدرت و امنیت دارد و از سوی دیگر یکی از مولفه های تاثیرگذار و مهم در روابط کشور ها به حساب می آید. با توجه به رویدادهای اخیر سیاسی و اقتصادی در جهان، ژئوپلیتیک انرژی نقشی راهبردی تر از ه...

فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی تحول بسیار مهمی را در محیط امنیتی مناطق جداشده از آن از جمله قفقازجنوبی به جا گذاشت. پدیداری سه کشور آذربایجان، ارمنستان و گرجستان در منطقه قفقازجنوبی موجب گردید تا معادلات امنیتی و الگوی تعاملات منطقه ای، تحت تأثیر حضور و تعدد بازیگران و پیچیدگی و تنوع موضوعات منطقه ای از جمله مسائل قومی، اختلافات سیاسی و سرزمینی و مشکلات اقتصادی متحول گردد. حضور بازیگران خارجی و متع...

شکل­گیری سلفی­گری، یکی از مهم­ترین رویدادهای ایدئولوژیکی و فکری تاریخ مسلمانان به شمار می­آید که توانسته است به پشتوانه ادبیات فقهی و کلامی، نیاز به گرایش­ها و جریان­های سیاسی سلفی را مجسّم و آنها را در اشکال روز، بازتولید کند. در این میان، عراق با موقعیت حساس و وابستگی­های عمیق ژئوپلیتیکی متقابل با جمهوری اسلامی ایران، یکی از معدود کشورهایی است که همواره از بدو شکل­گیری ایده سلفی­گری درگیر آن ب...

این مقاله به بررسی انعقاد پیمان دفاعی مشترک بین کشورهای حوزه خلیج فارس با تاکید بر الزامات ژئوپلیتیک ، به منظور برقراری امنیت در منطقه خلیج فارس توسط کشورهای این حوزه اختصاص دارد. بر اساس نتایج مطالعات منابع مختلف، یکی از عوامل اصلی ناامنی در منطقۀ خلیج فارس، ایالات متحده آمریکا و حامیان منطقه ای آن می باشد. با توجه به مزیتهای طبیعی و موقعیت ژئواستراتژیک ایران در ترتیبات امنیتی، اقتصادی، سیاسی،...

ژئوپلیتیک جدید خاورمیانه و رقابت قدرت ها دکتر عنایت الله یزدانی تاریخ دریافت: 09/11/86 مرتضی شجاع تاریخ پذیرش: 25/02/87 چکیده بررسی طرح های راهبردی برای نظم جهانی حکایت از محوریت جایگاه خاورمیانه در تمامی این طرح ها دارد. تحلیل چرایی این موضوع به میزان زیادی با ژئوپلیتیک خاورمیانه مرتبط است که از دیرباز مد نظر محققان و دولتمران سیاسی بوده و امروزه ابعاد نوینی یافته است. در مق...