چکیده به­رغم محدودیت­های زنان عصر قاجار از جهت حضور در عرصه­های اجتماعی و اقتصادی، برخی از روایات تاریخی متضمن اشاراتی در باب مشارکت­های اقتصادی زنان در جامعه آن روز است. از میان منابع موجود، سفرنامه­ها به ویژه گزارش سیاحان خارجی بیشتر از سایر آثار به این مسأله پرداخته­اند. نتایج حاصل از بررسی­ها نشان می­دهد که زنان عصر قاجار اعم از زنان شهری، روستایی و عشایری براساس موقعیت، تجربیات و توانمندی­...

دوران قاجار از نظر تأثیر شرایط اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و علمی و صنعتی بر زمان حاضر حائز اهمیت و از دیدگاههای مختلف قابل بررسی است. بنیان گذاری آموزش نوین از طریق تأسیس دبستان ها، دبیرستانها، مؤسسات آموزش عالی، اعزام محصل به خارج و دعوت از استادان خارجی نیز یکی از ویژگیهای دوران قاجار است که تأثیر آن تا دوران حاضر را پوشش داده است. در این مقاله پس از یک بررسی اجمالی در ویژگی های دوران قاجار تمام...

اهمیت جادۀ قم ـ قصرشیرین به دوره‎های قبل از قاجار برمی‎گردد، اما در زمان قاجاریه و بهبود روابط ایران و عثمانی اهمیتی دوچندان به خود گرفت. این جاده زمینۀ مبادلات محصولات کشاورزی را به اروپا فراهم‎می‎کرد. نوشتار حاضر، به تأثیرات سیاسی، اقتصادی، راه قم ـ قصرشیرین می‎پردازد. برای پاسخ به این پرسش، با استفاده از شیوۀ تحلیلی ـ توصیفی و بهره‎گیری از منابع این دوره، به بررسی این موضوع پرداخته‎ایم و به ...

چهار سال پس از کودتای سوم اسفند 1299، رضاشاه پهلوی روابط خارجی ایران را در جهت پیشگیری از مداخلۀ قدرت های بزرگ تغییر داد. لازم به ذکر است که در سراسر عصر قاجار ایران در معرض نفوذ سیاسی، اقدامات نظامی و بهره برداری اقتصادی دو قدرت بزرگ روسیۀ تزاری (و متعاقب آن شوروی) و بریتانیا بود. رضاشاه جهت مقابله با مداخلات خارجی اصلاحاتی را در زمینه های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی به منظور بنیان گذاشتن دولت مُد...

در این پژوهش، با روش توصیفی به مطالعة میزان و نوع واردات محصولات شیشه‌‌ای در دورة قاجار‍‍ پرداخته شده است. این‌ بررسی نشان می‌‌دهد که بیش‌ترین میزان واردات محصولات شیشه‌ای‌‌ از کشور روسیه انجام شده است. راه‌‌های مناسب و حمل و نقل سریع و آسان در سرعت بخشیدن به این امر بسیار مؤثر بوده است. این واردات شیشه‌های مصرفی و کاربردی را در بر ‌‌می‌‌گرفت. محصولات شیشه‌‌ای وارد‌شده از کشورهای اروپایی، که از...

ماده‌تاریخ[1]، تبدیل اعداد و ارقامِ تاریخ به حروف و واژه‌ها و عبارت‌های معنادار است. این فن به‌تدریج و بر اثر تحولات و رشدی که داشت، به‌ویژه در دورة صفویّه و قاجار تبدیل به شکل‌های پیچیده‌ای شد و کم‌کم توجّه اهل سیاست را جلب کرد که از آن مستقیماً در تحولّات تاریخی و اثبات حقانیّت خود و نیز انکار مخالفان سود جستند. استفاده از ماده‌تاریخ و کوشش برای متقارن کردن آن با ظهور صفویّه، ج...

دربررسی و شناخت سلسله های حاکم در هر دوره، یکی از مهم ترین ابزارهایی که می تواند محقق را در این امر یاری رساند سکه ها و مسکوکات مربوط به آن دوره می باشد چرا که سکه ها علاوه بر این که نشانگر اوضاع اقتصادی جامعه می باشند، می توانند محقّق را در شناخت اوضاع سیاسی، اجتماعی و حتی فرهنگی جامعه یاری رسانند و از آنجایی که اکثر موضوعات تاریخی مربوط به گذشته می باشد و اکنون در دست مورّخ نیستند تا با تکیه بر...

ایران در شهریور ۱۳۲۰ به اشغال نیروهای متفقین درآمد. در این زمان هیچ‌گونه مقاومت مردمی‌ای علیه نیروهای بیگانه صورت نگرفت. این در حالی است که ایرانیان در دورة قاجار یا سال‌های پس از جنگ جهانی اول، مقاومت‌های جدی‌ای در مقابل بیگانگان از خود نشان داده بودند. این مقاله با  استفاده از روش‌شناسی تطبیقی ـ تاریخی میل به همین مسئله می‌پردازد و به‌طور خاص مقاومت‌های مردمی را در برابر بیگانگان بررسی می‌کند...

چکیده : نیروهای تولیدی ،‌ابزارتولید و شیوة تولید ومناسبات ارضی ونوع مالکیت و قشر بندی اجتماعی ایران تقریباً از قرن سوم هجری تا قرن سیزدهم یکسان و شبیه به هم بوده است ودر واقع بافت وساخت وترکیب بندی اجتماعی و اقتصادی ایران در اوایل عصر قاجار تفاوت خاصی با ادوار پیشین نداشت . زیرا جامعه صرف نظر از قشر بندی عادی حرفه ای ،‌مرکب از دو گروه مشخص بود : قشر ممتاز وحاکم در صدر و قشر فرودست و غیر حاکم . ‌...

ارامنه از اقلیت‌های تأثیرگذار در حیات اقتصادی و تجاری ایران در دوره‌های مختلف به شمار می‌آیند. در این میان، بنادر خلیج‌فارس و به‌ویژه بندر بوشهر و گمرگ آن ازجمله عرصه‌هایی بود که ارامنه در دورﮤ قاجار نقش فعالی در آن داشته‌اند. در دورﮤ قاجار بوشهر قطب اقتصادی ایالت فارس محسوب می‌شـد و همچنین یکی از دروازه‌های مهم ورود و خروج کالا و ارتباط ایران با دیگر کشورهای جهــان بود. از این رو گمرگ بوشهر یک...