محمد شهیر (1948-2015 م.)، معمار منظر هندی، مرمت و بازسازی باغ‌های تاریخی مختلف در هند و افغانستان را بر عهده داشته است. این مقاله به رویکردها و روش‌های‌ وی در سه پروژۀ بازسازی منظر می‌پردازد : باغ مقبرۀ همایون و محور مرکزی ساندر نرسری* در دهلی، و باغ بابر در کابل. شهیر درک عمیقی از باغ ایرانی داشت و اندیشۀ نهفته در باغسازی گورکانی را به‌خوبی می‌شناخت. حفظ اصالت باغ‌های تاریخی نتیجۀ ا...

باغ های کرمان همچون بخش عمده ای از میراث گرانبهای آن ، مهجور و مغفول مانده و بسیاری از آنها به غارتِ جهل و طمع وبی توجهی رفته اند. باغ فتح آباد و بیرم آباد متعلق به دو دوره تاریخی که در دو ناحیه از شهر کرمان قرارگرفته اند ، به لحاظ ساختار ، وجوه تشابه فراوانی با یکدیگر دارند . این باغ ها از معدود و شاید تنها باغ های ایرانیِ موجود هستند که در آنها دو عمارت وجود دارد و این سبب شده تا تفاوت هایی با ...

در ده ههای اخیر توسعۀ عمودی شهرها ناشی از محدودیت زمین شهری و به تبع آن کمبود فضاهای باز و سبز کافی در شهرها در کنار تغییرات حاصل شده در ساختار اجتماعی کشور سبب توجه برنامه ریزان و طراحان شهری به تأمین فضای سبز و فضای عمومی مورد نیاز شهرها گردید. به عنوان را هحلی شتاب زده، الگوی پار کهای غربی با تصور پاسخگویی به هر سه نیاز، به عنوان الگوی غالب طراحی فضاهای سبز عمومی شهری مورد استفاده قرار گرفت....

این مقاله قصد دارد مسألۀ «حسرتِ باغ» یا همان «تمنای مینو» را به عنوان محرکی (رانه ای) بنیادین در هنر انتزاعی ایران، با محوریت عَلَم های عاشورایی، مورد بررسی قرار دهد. برای رسیدن به این منظور، در ابتدا به بازتاب این تمنّا در هنرهای مختلف ایرانی ـ اسلامی، اعم از تشعیر و تذهیب و نگارگری و غیره، اشاره ای گذرا نموده ایم؛ سپس به مقایسه ای تطبیقی و تحلیلی میان «عَلَم های عاشورایی» و «معماری منظر ایرانی» (با...

 کتاب «مفاتیح‌الارزاق» دایره‌المعارف مصور کشاورزی و علم زراعت و اصول باغ‌سازیِ عصر قاجار است که در سال ۱۲۷۰ ه.ق، توسط یکی از مستوفیان ایالت فارس به نام «محمد‌یوسف نوری»، به رشتۀ تحریر درآمده است. موضوع کتاب صرفاً به جنبه‌های باغبانی و اصول طراحی باغ محدود نمی‌شود و بخش قابل‌توجهی از کتاب به فرهنگ ‌عامه و باورهای عامیانه و خرافه‌ها در باب گیاهان و درختان اختصاص دارد. یوسف نوری در این کتاب به ارائه...

چشمه عمارت یا کوشک های داخل دریاچه، یکی از ابداعات باغ سازی ایرانی، دارای عملکردها و مزیت های بیشماری بوده و جهت بهره برداری های گوناگون ساخته شده است. در دهه های گذشته، ارزش های بنیادی این نوع آثار، چندان به صورت جامع مورد توجه قرار نگرفته و در حد شایسته تبیین نشده است، در کنار تعبیرهای ناقص، در مواردی غیر واقعی، از نامگذاری های سلیقه ای متعدد نیز رنج می برد. ساختار و عملکردها، محل پیدایش چشمه...

چکیده افزایشِ تعدد و گوناگونی مطالعاتِ باغ‌ ایرانی علیرغم فواید بسیار، به علت کم‌توجهی به چارچوب نظری حاکم بر آنها منجر به بروز جدال‌هایی شده که پیش از اعتبار بیرونی هر یک، مربوط به اعتبار درونی آنهاست. در این زمینه یکی از مسایل مهم، معنایِ «مقدس» بودنِ باغ به‌مثابه بهشت است. از این رو مسئله قدسی بودن به عنوان «دست آوردی آسمانی» که الگویی ثابت با توانایی ایجادِ گسترده تغییرات است یا انکار قدسی...

با غهای ایرانی گاه با ساختار چهاربخشی شکل گرفته اند و رمزهایی از حکمت و عرفان ایرانی و اسلامی در خود نهفته دارند. در بازگفت این اندیشه کوشید هایم رمزهای با غهای چهارگانه بر پایۀ باور مقدس را بگشا ییم. درک این رمزها با آگاهی از دانش حکمت در حوزۀ دریافت هایی از معانی چهار گوهر بنیادین ماده )خاک، آب، باد و آتش( و صناعاتی است که از این چهار گوهر در باغ سازی ایرانی 1پدید آمده و با جهان بینی مشارکت د...

نقطة اوج تصویری که از بهشت در قرآن توصیف شده است، "جَناتٌ تجَری مِن تحَتهاِ الاَنهار " می‌باشد و به معنی بوستان‌هایی است که از زیر {درختان و قصرهای} آن جوی های آب جاری است. کلمه شجره در این عبارت به ظاهر وجود ندارد، اما در معنی حس می شود. درمجمع البیان ابوعلی امین الاسلام طبرسی آمده است که کلمة روضه به معنای زمین سبز و خرمی است که گیاهان به خوبی در آن می‌رویند و کلمة جنت زمینی است که اطرافش درخت‌کاری ...

هدف این پژوهش کنکاش ابعاد و ظرایف منظر مثمر و جایگاه آن در باغ‌های ایرانی است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و جمع‌آوری اطلاعات به شیوه کتابخانه‌ای و مصاحبه، به همراه مطالعات میدانی در شش باغ ایرانی (باغ اکبریه، رحیم‌آباد، امیرآباد و بهلگرد در بیرجند، باغ پهلوان‌پور مهریز، شاهزاده ماهان) است. نتایج نشان می‌دهد لزوم تأمین خدمات تفرجی برای مالکان، مهمانان، و در مواردی مردم موجب شده که حتی در باغ‌های ح...