ثمار القلوب کتابی در لغت عربی و شامل مضاف و مضاف الیه ها و اسم های منسوبی است که تا عهد ثعالبی نیشابوری، یعنی اوایل قرن پنجم هجری، در زبان عربی رواج داشته است. با توجه به پیشینه دادوستدهای فرهنگی و زبانی که بین زبان فارسی و عربی وجود داشته، جلوه هایی از فرهنگ، عناصری از زبان و برخی اشارات تاریخی مربوط به ایران و زبان فارسی در این اثر بازتاب یافته است. در پژوهش حاضر، به بررسی انعکاس زبان فارسی و...

سمرقند از ابتدا با شهرهایی همچون بخارا، شیراز، بلخ، هرات، اصفهان، مرو، خجند و... همسری می کرد و از مراکز مهم سیاسی، علمی، ادبی، تاریخی و فرهنگی اقوام ایرانی نژاد به شمار می رفت. در این مقاله، ذیل پنج مورد به نقش سمرقند در رشد ادبیات فارسی تاجیکی پرداخته شده است: 1. شرکت بلاواسطه اهل سمرقند در آفرینش ادبیات فارسی تاجیکی، مثل ابولینبغی، ابوحفص، رودکی و دیگران؛ 2. آماده کردن زمینه های نظری و عملی ...

تأمل دراندیشه­های شاعران از پژوهش­های مهم ادبی به شمار می آید .یکی از این اندیشه­ها یا مضامین، عرفان است.عرفان با ادبیات بویژه ادبیات فارسی پیوندی ناگسستنی دارد.از زمانی که عرفان راه خود را درشعر فارسی باز­کرد و مضامین عرفانی برپایۀ عشق به ذات پروردگار به رشتۀ نظم کشیده شد ، ادبیات فارسی شکوفا شد وتکامل یافت .یکی از شاعرانی که می­توان اشارات عرفانی را در اشعارش به خصوص غزلیاتش دید، فخرالدین عرا...

متون نثر روزگار صفوی نسبت به دوره‌های پیش از آن چندان که باید از ارزش‌های ادبی و هنری بهره‌مند نیست و به همین دلیل توجه چندانی به آن نشده است. ولی در میان آن متون، گاه کتاب‌هایی یافت می‌شود که به جهات گوناگون درخور اعتناست. از این جمله است کتابی که به «جهانگشای خاقان» موسوم است و با وجود ارزش‌های ادبی و تاریخی آن تاکنون چنان که باید، به چشم عنایت و توجه محققان ادب روزگار صفوی نیامده است. این مت...

درسنامه‌های متن‌محور بخش مهمی از کتابهای آموزشی رشتة زبان و ادبیات فارسی را تشکیل می‌دهند و با توجه به این که پیوندهای اولیه دانشجویان با متون بر مبنای این درس‌نامه‌ها که عمدتاً گزیده‌هایی از متون مفصل‌تر هستند صورت می­گیرد، مسائلی مانند چگونگی تنظیم سرفصل‌های پیشنهادی مصوب، نحوة تألیف، کیفیت و کمیت این درسنامه‌ها در حوزة طرح مسائل نظری، گزینش متن، کم و کیف توضیحات و فهرست‌ها و ضمائم آن در امر آ...

چکیده                 دوران سلطان محمود و مسعود غزنوی(387-432ه.ق) از مهم‌ترین ادوارگسترش شعر فارسی است. شاعران این دوران، شاعران نیمه‌ی اول قرن پنجم چون عنصری، فرخی، عسجدی، منوچهری، عیوقی، ابوسعید و چند شاعر بی‌دیوان هستند که مجموعا بیش از 20600بیت از آنان برجای مانده است یکی از شگردهای اصلی  این شاعران، برای تقویت جنبه‌های مفهومی و ادبی انواع غنایی،‌ بهره‌گیری از اشارات دینی در شعر است. در این...

وزارت یکی از مهم ترین مناصب در طول تاریخ است.این منصب با توجه به شرایط و موقیت های گوناگون دچار تغییراتی شده است.      حکومت ها متناسب با ویژگی های خود هر کدام قواعدی را به این منصب افزوده اند. به عنوان مثال زمانی که مسلمانان ایران را فتح کردند قوانین و ویژگی های اسلامی را به آن افزودند که باعث شد این منصب شکلی اسلامی پیدا کند.      در این مقاله علاوه بر بررسی مفهوم واژه وزیر، در کتاب های گوناگ...

متون نثر روزگار صفوی نسبت به دوره‌های پیش از آن چندان که باید از ارزش‌های ادبی و هنری بهره‌مند نیست و به همین دلیل توجه چندانی به آن نشده است. ولی در میان آن متون، گاه کتاب‌هایی یافت می‌شود که به جهات گوناگون درخور اعتناست. از این جمله است کتابی که به «جهانگشای خاقان» موسوم است و با وجود ارزش‌های ادبی و تاریخی آن تاکنون چنان که باید، به چشم عنایت و توجه محققان ادب روزگار صفوی نیامده است. این مت...

مسئله مقاله، جست وجوی اطلاعات تاریخ ادبیاتی در منابع تاریخی است. نویسندگان کتاب های تاریخ ادبیات غالباً تذکره ها را به عنوان منبع اصلی خود قرار می دهند، حال آنکه کتاب های تاریخی، به اعتبار موضوع شان و نیز ارتباط مستقیم نویسندگان شان با نهاد قدرت باید به عنوان یکی از منابع درنظرگرفته شوند. مقاله نشان می دهد که برخی چهره های ادبی که در منابع تذکره ای از قلم افتاده اند، در منابع تاریخی به عنوان شاع...