تحاول هذه الدراسه أن توضح أن ظاهره التناوب اللغوی التی وردت فی النصوص اللغویه، من شعر ونثر وقرآن کریم، تشیع فی العربیه، إذ قد تأخذ صیغه صرفیه ما  الأحکام النحویه والدلالیه لصیغه أخری  وتتبادل معها مبنی ومعنی.     ونظراً لشیوع هذه الظاهره وغزاره أمثلتها، فقد رکّز البحث علی ظاهره التناوب بین المشتقات الداله علی الفاعلیه والمفعولیه والمصدر، وأورد کثیراً من الشواهد التی وضحت التالی: أ ـ مجیء اسم الفاع...

ساخت های اضافه ای براساس معیارهای مختلف، ازجمله امکان جابه­جایی وابستة اسمی و وصفی آنها، به دو نوع مضاف الیه وصفی (که بی هیچ اشکالی هم پیش از صفت می آیند و هم پس از آن) و مضاف الیه اسمی (که جز با تغییر معنا و یا غیردستوری شدن گروه اسمی، پیش از صفت واقع نمی شوند) قابل تقسیم است. در این مقاله ابتدا از این منظر به بررسی و طبقه بندی ساخت های اضافه ای پرداخته ایم، سپس آنها را به دو گروه کلی ساخت های...

ساختهای مصدری در زبان فارسی شامل حاصل مصدر، اسم مصدر و مصدر است. حاصل مصدر از الحاق وند به ستاک های غیر فعلی و اسم مصدر و مصدر از الحاق وند به ستاک های فعلی ساخته می شوند. حاصل مصدر ساختی است که از تنوع ساختاری زیادی برخوردار است و فرآیند ساخت آن دارای ویژگی های منحصربفردی است که نمی توان آنها را به دقت پیش بینی کرد. اسم مصدر نیز در زبان فارسی دارای بسامد و کاربرد زیادی است و حاصل یک نوع وند اف...

چکیده : تحقیق و پژوهش در باره ی دستور توصیفی آثار ارزشمند زبان فارسی در قرون متمادی به منظور ثبت دقیق ویژگی های دستوری هر اثر و دگرگونی های آن و نهایتاً تدوین دستور تاریخی دقیق زبان فارسی در هر دوره امری ضروری به شمار می رود. نگارنده به منظور رسیدن به این هدف ، توصیف دستوری بهارستان را دراین تحقیق مدّ نظر خود قرار داده است. خصوصیات کلی زبان فارسی در قرن نهم از جمله حذف و جابجایی ارکان جمله ، تک...

در این مقاله، پدیدۀ بینامتنی قرآنی و مفاهیم آن را در نمونه‏هایی از شعر ابو‏تمام بررسی می‏کنیم، روابط و کنش دوسویه بین قرآن و متن شعر این شاعر را نشان می‏دهیم و تأثیر آن را در تولید معنا بیان می‏کنیم. پدیدۀ بینامتنی قرآنی دارای جنبه‏های هنری و شیوه‏های سبک‏شناسی گوناگونی است. در این پژوهش، نوع ارتباط شاعر را با قرآن نشان می‏دهیم و بر‏مبنای نوع کارکرد، شکل‏های متفاوتی از بینامتنی قرآنی را تحلیل م...

در این مقاله فصل اول الکتاب، اثر سیبویه، در مطالعة دانش زبان بررسی می شود. در این بررسی، نخست ترجمة فارسی این فصل ارائه می شود. پس از آن، برخی از مطالب این فصل، با تمرکز بر اصطلاح های به کار رفته در متن اثر و با بهره گیری از ابزارهای نظری زبان شناسی معاصر، به روش تجزیه و تحلیل مفهومی شرح داده می شود. در این پژوهش، مقایسه ای میان مفاهیم این فصل از الکتاب و مفاهیم دستور نقش گرای نظام مند هلیدی ان...

چکیده ندارد.

عنوان پایان نامه حاضر «ساخت ترکیب های زبانی در خسرو و شیرین و مخزن الاسرار نظامی و تحلیل آن ها» است. در این تحقیق اسم ها، صفت ها و قید های مرکب و مشتق مرکب (با مبنا قراردادن ساختار و ذکر نمونه هایی از آن) در دو اثر نامبرده بررسی خواهند شد. فصل اول شامل مبانی نظری از جمله واژه، تکواژ و انواع آن، کلمه بسیط، مشتق، مرکب و مشتق مرکب است. فصل دوم به تعاریفی از ترکیب و مباحثی درباره واژه سازی اختصاص ...

اصل آن است که سخن مطابق مقتضای ظاهر آورده شود یعنی، مثلأ در مقام خبر، جملا خبری و در مقام طلب، جملة انشائی بکار رود، ولی کاهی اسبابی بلاغی، گوینده بلیغ را وادار میکندکه از این قاعده خارج شده و بر خلاف مقتضای ظاهر سخن بگوید، این را اصطلاحأ خروج کلام از مقتضای ظاهر می نامند. نگارنده در این مقاله به سبب اهمیت موضوع، کوشیده است موارد خروج کلام از مقتضای ظاهر را به طور مفصل مورد بحث و بررسی قرار داد...

فرایند انضمام اسم، یکی از زایاترین شیوه‌های واژه‌سازی در زبان‌ها، به‌ویژه در زبان فارسی است. این فرایند بر مبنای انضمام (پیوند) یک هستة اسمی (عمدتاً موضوع درونی فعل) به هستة فعل واژگانی شکل می‌گیرد و  برون‌داد آن یک فعل انضمامی عمدتاً لازم (و بعضاً متعدی) است که ساختار موضوعی‌اش در درون فعل مرکب ارضا شده است. این برون‌داد، خود می‌تواند پایه‌ای برای اشتقاق‌های دیگر باشد. معمولاً فرایند انضمام اسم را...