مباحث عرفان و شریعت از مباحث مهم، ضروری و زنده در مطالعات عرفانی است. دیرینة این مباحث مقایسه ای و تطبیقی در دو حوزة عرفان اسلامی و الهیات اسلامی دست کم به زمان بروز نحله ای عرفانی در قرن دوم هجری می رسد. مسئله این نوشتار که از مقوله مباحث عرفان و شریعت است بررسی تطبیقی اسم مستأثر در نصوص شریعت و تعین اول در متون عرفانی است. بحث چینش نظام هستی و نحوة تعین و تنزل و صدور ماسوی الله، به ویژه در ت...

شناخت و تحلیل اسماء حسنای خداوند در قرآن کریم از دیر باز مطمح نظر قرآن پژوهان بوده است. در این میان به رویکرد تربیتی اسماء حسنای الهی در پایان آیات کمتر پرداخته شده است. در این پژوهش که در آن از روش مطالعه کتابخانه ای استفاده شده، این رویکرد مورد توجه ویژه قرار گرفته است. نگارنده کوشیده است تا اسماء حسنای الهی در پایان آیات را از دو جنبه مورد بررسی قرار دهد؛ اول آنکه نشان دهد بین اسماء الهی د...

انسان جلوه گر جامع و کامل تمامی اسماء و صفات خداوند در عوالم چهارگانه لاهوت،جبروت،ملکوت و ناسوت  است چه زن باشد چه مرد، اما خداوند زن را مظهر جمال علی الاطلاق و تجلّی «یا من اظهر الجمیل» و مرد را مظهر صفات جلال علی الاطلاق خویش قرار داده است.  اسلام برخلاف مکاتب بشری برای حفظ شأن و جایگاه زن ضمن معرفی انسان به عنوان مظهر تامّ اسماء الهی و جامع تمام مراتب عالم هستی، مجموعه احکام و قوانینی ارائه نم...

ظاهر کلام اشعریان و عارفان دربارة فاعلیت حق تعالی و اینکه در هستی مؤثری جز او نیست، بسیار به هم نزدیک است، اما اشعریان به وجود مستقل برای اشیا باور دارند، گرچه تأثیر آنها را نفی می‌کنند، در حالی که عارفان برای اشیا وجودی قائل نیستند، چه رسد به اینکه آنها را تأثیرگذار بدانند. از نظر مولوی، کمال انسان، فانی شدن در حق است، یعنی اینکه انسان با تمام وجود درک کند که همه هستی‌اش و هر آنچه دارد، به تما...

چکیده قرآن کریم در آیات متعدّدی به صراحت بیان داشته که همه ی اسماء الحسنی تنها مخصوص ذات حق است از آن جهت که غیر او هیچ موجودی از موجودات نمی تواند دارای کمالی مطلق باشد. خداوند از طریق ذکر این اسماء نیکو، شناخت ذات وصف ناپذیرش را برای انسان ها میسّر می سازد. عرفا و حکما، آدم را به اعتبار آنکه همه ی اسماء را از خداوند آموخت، آیینه ی وجود حق و تجلّی اسماء و صفات او می شمارند. بنابراین وجود آدم،...

در این مقاله از جمال شناسی آثار سعدی سخن رفته است. با مطالعه ی آثار سعدی در می یابیم که او هم مثل افلاطون به ملازمه ی خیر و زیبایی باور دارد و زیبایی را اسباب اصلاح نفوس آدمیان می داند. او به اخلاق و فضایل اخلاقی در آثار خویش عنایت داشته و دستورالعمل های خردمندانه ای برای سعادت انسان ارائه می دهد. نگاه عارفانه اش به اجزای هستی سبب می شود که «زیبایی» را آیتی از جمال حق بداند و بگوید خدا زیباست و...

از نگاه عارفان همه­ی موجودات در عالم هستی مظاهر اسماء الهی اند؛ بنابراین زن نیز ظرف وجودی اسمی از اسماء و صفات خداوند می باشد؛ عرفا نیز زن را مظهر اسم جمال، خالق و اسم ربّ می­دانند؛ به ویژه ابن عربی درباره­ی زنان، از آن جهت که آینه­ی جمال حق هستند نظری خاص دارد؛ وی پس از بیان حدیث نبوی: «حُبَبَّ الیَّ من دُنیاکم ثَلاث: النِساء وَ الطَیّب و جُعلت قُرَّه عینی فی الصلاه»، استدلال می­کند که تأویل این سخن به نوعی بی...