هدف مقالۀ حاضر، ارائۀ الگوی اسلامی استقلال اخلاقی بر پایۀ قرآن و احادیث معصومان (ع) به  روش نظریه‌پردازی دادۀ بنیاد متنی است. استقلال اخلاقی به معنای خود قانونگذاری، اقتدار فردی در اصول اخلاقی، توانایی استدلال، تصمیم‌گیری آزادانه و مسئولانه برای عمل و پیامدهای آن است. بررسی منابع اسلامی و تحلیل کدگذاری‌ها نشان می‌دهد که موجبات اصلی و عوامل مؤثر بر استقلال اخلاقی عبارت‌اند از: داشتن قوۀ عقل و ام...

در دهه‌های اخیر، نظام برنامه‌ریزی در سطح جهانی به علت پویایی ذاتی جوامع انسانی و ناکارآمدی نظریه‌ها در حل چالش‌ها، شاهد تغییر مفهوم اندیشه توسعه بوده است. بازاندیشی فکری توسعه، ارزیابی چارچوب مفهومی نظریه‌های برنامه‌ریزی در عرصه توسعه روستایی را اجتناب‌ناپذیر می‌نماید. بنابراین در این مقاله سعی شد سیاست‌های توسعه روستایی برنامه ششم (توسعه) مبتنی بر اندیشه فرانوگرایی مورد ارزیابی قرار گیرد. روش ...

هدف اصلی این پژوهش شناخت فرایندهای معنایی و استدلالی افراد در هنگام داوری اخلاقی و کشف جهت گیری های جنسیتی در آن است. در این تحقیق که از روش کیفی بهره برده است, تمرکز مطالعه بر فرایندی است که قضاوت افراد را هنگام مواجهه با تعارضات و دو راهی های اخلاقی شکل می دهد. این پژوهش از طریق ارائه هشت داستان با محتوای تعارض اخلاقی که با ابعاد مختلف زندگی انسانها در ارتباط بود و مصاحبه عمیق از طریق قرار دا...

هدف این پژوهش بررسی عقلانیت سیاستگذاری عمومی در ایران است. چراکه سیاستگذاری در ایران، ضمن موفقیت در برخی عرصه ها، برخی دیگر از عرصه های جامعه را با بحران مواجه ساخته است؛ یعنی شهروندان باسیاست های روبه رو هستند که برخلاف آنچه در مرحله تقنین وعده داده شده است؛ عملیاتی و کاربست پیداکرده است. پژوهش حاضر با در نظر گرفتن محذورات سیاست ها در مرحله اجرا در پی پاسخ به این سؤال اصلی است؛ چگونه می توان ب...

هدف این مقاله تحلیل و بررسی عقلانیت دینی و سکولار در اندیشه متفکران اسلام است. به منظور دست یابی به این هدف ابتدا به مفهوم و کالبد شکافی عقلانیت و سپس به ویژگی های عقلانیت دینی و سکولار پرداخته شده است. پس از بررسی الگوهای عقلانیت سکولار به تحلیل و بررسی عقلانیت مطرح در اندیشه متفکران مسلمان می پردازیم که به دو سرمشق تجزیه شده است. الگوی نخست، عقلانیت فلسفی است که با عقلانیت دینی پیوند دارد و ا...

چکیده: فلسفه ی معاصر آکنده از مباحثات و نظریات گوناگون درباره ی عقلانیت است، اما چیستی و مفهوم کلی عقلانیت، هم چنان مبهم است. بدون مشخصه سازیِ عمومیِ عقلانیت، دستیابی به معیاری کلی برای داوری بین تبیین های متعدد دشوار است. مقاله ی "مفاهیم مختلف عقلانیت" در چارچوبی فرامعرفت شناسانه، با هدف ابهام زدایی از مفهوم مرکزی دعاوی عقلانیت که تمایل به ایجاز دارند، نگاشته شده است. ریچارد فولی، نویسنده ی مقا...

سرمایه در اشکال مختلف خود منابعی را برای فرد در ساختار اجتماعی فراهم می‌کند که با استفاده از آن کنش اجتماعی تسهیل می‌شود. هدف در این پژوهش مقایسۀ بین نسلی سرمایه‌های در دسترس زنان است. نمونه از بین زنان 25ـ40 سال شیراز و مادرانشان انتخاب شده است. پرسشنامۀ محقق‌ساخته در بین 386 زن شیرازی و مادران آن‌ها (جمعاً 772 پرسشنامه) تکمیل شده است. نتایج نشان‌دهندة آن است که سرمایۀ فرهنگی نسل حاضر در مقایسه...

اجتماع محلی آخرین لایه اصالت فرهنگی و هویت دست‌نخورده و یکدست‌ تلقی می‌شود. مطالعات انجام‌شده در این حوزه با قوت‌های خاص خود و البته کاستی‌های روش‌شناختی همراه بوده‌اند. وجه غالب پژوهش‌های این حوزه با تأثیرپذیری از جامعه‌شناسی پوزیتیویستی، بیش‌ازپیش به‌سوی تحقیقات پیمایشی و پرسش‌نامه‌گرایی کشانده شده است و منطق غالب بر آنها فرضیه‌سازی بوده است؛ به‌گونه‌ای که تناسب بین مسائل و روش‌های تحقیق با ب...

دموکراسی گفتگویی، برخلاف دموکراسی های رایج، بر سه پایه ی اساسی متکی است: الف. حوزه ی زیست- جهان بازسازی شده؛ ب. زبان یا نیروی زبانی که دارای بنیانی عقلانی است و به عنوان تنها وسیله ی رسیدن به اجماع عقلانی تعریف می شود؛ و ج) مشارکت کنندگانی که همه در یک سطح مشابه «زبان» را به کار می گیرند که بطرف «اجماع» جهت گیری شده است. در حقیقت هابرماس چارچوب اثبات عقلانیت ارتباطی و امکان دستیابی به اصول عام ...

«استقراء» به عنوان روشی برای به دست آوردن فرضیه های علمی و هم چنین شیوه­ای در استدلال، ریشه­هایی تاریخی حتی در آثار فیلسوفان یونان باستان دارد. در مواجهه با مسأله ی استقراء که هیوم مطرح کرد، برخی فیلسوفان به  شک گرایی روی آوردند و برخی دیگر با ابتناء بر دیدگاه های معرفتی موجه­ سازانه درصدد دفاع از استقراء به عنوان روشی علمی برای کسب معرفت برآمدند. دیوید میلر، به پیروی از پوپر همه اشکال پروژه مو...