رابطه میان مفاهیم انسان و مفاهیم مذهبی ریشه ای عمیق به قدمت پیدایش اولین اجتماعات انسانی و شاید آغاز سخن گفتن و جدل کردن داشته باشد و مسئله مورد بحث و قابل توجه اغلب دانشمندان ومکاتب مختلف بوده است .در این میان هدف غایی انسان که در سالهای 1126-1196 میلادی توسط ابن رشد و ابن میمون ‘ آن هم جهت ارتباط دادن به ایمان و خرد مطرح می شود‘ تقریبأ همان است که هشتصد سال بعد یعنی در فاصله سالهای 1902-1987 ...

کیفیت ارتباط اراده انسان با مشیت الهی از مسائل پیچیده‌ای است که همواره ذهن بشر را به خود مشغول داشته است. آیات بسیاری از قرآن کریم بر حاکمیت اراده خداوند بر عالم- حتی بر اعمال اختیاری انسان- تأکید نموده است. این آیات گروهی از مفسران را به این باور رسانیده که انسان در اعمال - و حتی در کفر و ایمان- خود نقشی نداشته و ارادۀ وی مقهور اراده خداوند است. در مقابل گروهی دیگر از مفسران از اختیار انسان جا...

نوشته‌ی حاضر تلاش می‌کند تا کلیدواژه‌های اجتماعی قرآن کریم را که به واژه «ألْمجتمع»، یعنی«جامعه» نزدیک است و ارتباط تنگاتنگی با آن دارد، مفهوم‌شناسی نماید و دلالت آن واژگان را بر حیات اجتماعی انسان و ارتباط‌های اجتماعی میان فردی و جمعی تبیین نموده و آیات شریفه مرتبط با آن واژه‌ها را مطرح نماید و اقوال مختلف دانشمندان علم لغت را در این‌باره ارائه کند.

بخش عمده ای از آیات قرآن به مباحث فقهی اختصاص دارد که در این آیات احکام و قوانین متعددی در موضوعات مختلف عبادی، سیاسی، اقتصادی، قضایی و. . . به صورت خاص یا تحت عناوینی عام بیان شده است؛ لیکن مبنای این پژوهش، آن است که آیا قرآن کریم در بیان احکام و مباحث فقهی از همان زبان عرف عام و زبان رایج میان متخصصان این فن استفاده کرده است و یا این که قرآن در این موضوع دارای زبان خاص خود می باشد؟ برای یافتن...

دیدگاههای متفاوت و گاه متناقض مفسران، بیانگر اختلاف نظری عجیب درباره مفهوم آیه «یخرج من بین الصلب و الترائب» است. این اختلاف نظرها را با توجه به ارتباط آیات و تعیین هدف این سوره می توان از بین برد؛ زیرا تنها در این صورت، بین مفهوم آیات پنجم تا هفتم این سوره، با مفهوم آیه هشتم، ارتباط معنایی مطلوبی برقرارمی شود.

مفسرین، عرفا و علمای علم کلام هر کدام به نوعی از دیر باز، توجه ویژه ای به بحث اسماء و صفات خدای متعال داشته و بعضا در تفاسیر و مکتوبات خود بدان پرداخته اند. با نگاهی به آیات کریمه ی قرآن در می یابیم که تعداد قابل توجهی از این آیات، در بر دارنده ی دو صفت-یا بیشتر- از صفات خدای متعال در کنار هم هستند که ارتباطات ممکن میان آنها از جمله مسائل مهمیست که ما را در جهت فهم هر چه بهتر آیات نورانی قرآن ی...

جایگاهی که قرآن در ادعیه دارد بیانگر جدا ناپذیری قرآن از عترت است، مطابقت سخنان معصوم و دعای ایشان با قرآن و ارتباط تنگاتنگی که میان کلام معصوم و قرآن برقرار است، نشان دهنده ی این است که سخنان معصوم و ادعیه ی ایشان همان منبع و منشأ وحیانی را دارد؛ استفاده ی بجا و مناسب از آیات و شیوه ی به کارگیری آن هنگام مناجات و دعا آن هم با فصاحت و بلاغت کامل کلام، مخاطب را جز به آیات قرآنی و هدایت الهی رهنم...

سوره های قرآن از مجموعه ی آیات به هم پیوسته تشکیل شده است که بین آن ها انواع ارتباط های لغوی، دستوری و منطقی برقرار است. هر چند که در سوره های قرآن موضوعات مختلفی مطرح شده است اما همه این مباحث از طریق عناصر پیوستگی با یکدیگر مرتبطند. پیوستگی متنی که یکی از شاخه های تحلیل متن و گفتار است، با بررسی عناصر پیوستگی متنی، نحوه پیوستگی درون متنی یک متن را نشان می دهد. با توجه به اینکه تلاش علمای علوم...

در میان مفسرانی که به وجود غرض واحد در هر سوره اعتقاد دارند، دو رویکرد توصیفی و استدلالی برای شناسایی غرض سوره وجود دارد. در رویکرد استدلالی، مفسر تلاش می‌کند با تکیه بر شواهد درون‌متنی و برون‌متنی، غرض سوره را کشف نموده، کیفیت راهیابی خود را به غرض سوره به‌طور مستدل و ضابطه‌مند بیان نماید. مفسرانی که برای کشف استدلالی غرض سوره‌ها تلاش کرده‌اند، از شش رهیافت مختلف در این مسیر استفاده کرده‌‌اند....

قرآن کریم، برترین و آخرین پیام خدا و ارزشمندترین گوهر گرانبهایی است که با بلیغ‌ترین آداب سخن، مفاهیم و معارف الهی را در اختیار ما قرار می‌دهد. در آیات قرآن، آن چنان ارتباط و تناسبی وجود دارد که تألیف کلام همچون ساختمان محکمی درآمده و زیبایی یک پیکره و یک تابلوی بسیار ممتاز و بی‌نظیری را به خود گرفته استکه در تناسب آیات، ضروری است. باید پذیرفت که در بین یک مجموعه‌ آیات که در موضوع واحدی وارد شده...