چِل‌سُرو به معنى چهل‌سرود یا چهل تک‌بیت به زبان لَکی است؛ که به صورت فال و براى پى‌بردن به سرانجامِ نیتى که شخص گیرندۀ فال در دل دارد، گرفته مى‌شود. این رسم دلنشین که یکی از مظاهرِ ادبی مناطق لرستان، ایلام و کرمانشاه است؛ از قدمت زیادی در میان مردمان این نواحی برخوردار است. معشوق در ابیات این فال جایگاه ویژه‌ای دارد.از این روی در مقالۀ حاضر به بررسی سیمای معشوق در ابیاتِ این فال پرداخته شده‌است تا در...

ردیفها در شاهنامه جز چند مورد- که بیش از یک کلمه تشکیل شده- همه ساده و عاری از تکلف است، در سراسر شاهنامه یک ردیف جمله ای تمام ارکان یا شبه جمله ای دیده نمی شود؛ بیشتر ردیفها فعلی است و پس از فعل، ردیف های ضمیری از پرکاربردترین آنهاست. از 48601 شعر (بیت) تعداد 7652 بیت مردف است که از مقایسه ابیات مرف به کل اشعار (ابیات) درصد 74/15% حاصل می گردد.

چکیده ندارد.

یکی از جنبه‌های مغفول در متون نثرِ فارسی و خصوصاً متنی نظیر مقامات حمیدی، بی‌توجّهی منتقدان و پژوهشگران، به ابیات و اشعار فارسی و عربیِ آن‌ها است. این بی‌توجّهی به یک دلیلِ مهم و آن این که تقریباً 99% اشعار این کتاب، سرودۀ خود قاضی حمیدالدّین بلخی است، نگارنده را واداشت تا به جای تکیه بر اظهار نظرهایِ تقریبی و نسبی، دربارۀ جایگاه شعری او، ابیات و اشعار فارسی این کتاب را بر اساس آمار و ارقام به دست آمده ...

شرح و تفسیر مثنوی جلال‌الدّین محمد مولوی سابقه‌ای دیرین دارد، اما نکته حائز اهمیّت در شیوه‌ شرح این تفاسیر، گرایش عرفانی آنها در توضیح محتوایی ابیات است. در شیوه‌ تفسیری که برای تحلیل یکی از مشکلات مثنوی در این مقاله به کار گرفته شده است، کوشیده‌ایم تا حوزه معانی ابیات را از میان مباحث برون‌متنی نظیر مباحث و مسائل عرفانی، به الفاظ آن محدود و مدلّل سازیم. در این شیوه، مبنای معنایابی در شعر توجّه به ...

یکی از جنبه‌های مغفول در متون نثرِ فارسی و خصوصاً متنی نظیر مقامات حمیدی، بی‌توجّهی منتقدان و پژوهشگران، به ابیات و اشعار فارسی و عربیِ آن‌ها است. این بی‌توجّهی به یک دلیلِ مهم و آن این که تقریباً 99% اشعار این کتاب، سرودۀ خود قاضی حمیدالدّین بلخی است، نگارنده را واداشت تا به جای تکیه بر اظهار نظرهایِ تقریبی و نسبی، دربارۀ جایگاه شعری او، ابیات و اشعار فارسی این کتاب را بر اساس آمار و ارقام به دست آمده ...

شرح و تفسیر مثنوی جلال‌الدین محمد مولوی سابقه‌ای دیرین دارد، اما نکتۀ حائز اهمیت در شیوۀ شرح این تفاسیر، گرایش عرفانی آن­‌ها در توضیح محتوایی ابیات است. در شیوۀ تفسیری که برای تحلیل مثنوی در این مقاله ارائه نموده‌ام، کوشیده‌ام تا حوزۀ معانی ابیات را در الفاظ آن محدود و مدلل سازم. در این شیوه، مبنای معنایابی شعر توجه به صنایع ادبی و آرایه‌‏های زبانی آن است. این شیوه را جهت به چ...

تحلیل  قصاید عربی سعدی و تبیین ساختار زبانی شاعر در تصاویر قرآنی موجود در این قصاید، محور اصلی مقاله حاضر است که با توجه به جایگاه رفیع سعدی در عرصه ادبیات ایران و جهان، تبیین شاخصه های اصلی زبان تصویری او در راستای اثبات تسلط شاعر بر زبان قرآن و شعر عربی ضرورت می یابد. از آن جایی که رویکرد زبان و تصویر در اشعار سعدی با زیر ساخت تاثیرات شاعر از قرآن، کار نشده است لذا در این مقاله در صدد پاسخگوی...

راحة الصّدور یکی از آثار برجستة تاریخی - ادبی زبان فارسی است که از شاهنامه بسیار اقتباس کرده است. نقل پانصد و نود و چهار بیت از شاهنامه در موضوعات حکمی و اخلاقی در این کتاب، از یک طرف نشان دهندة عظمت شاهکار فردوسی و از طرف دیگر نشان دهندة علاقه و دلبستگی راوندی به شاهنامه است. راوندی در سراسر کتاب خود از اندرزهای حکیمانة فردوسی سود برده و با این کار، به اثر خود ارزش و اعتبار بخشیده و به دلیل علا...

اشعار مدحی یکی از موارد محل نزاع در غزلیات حافظ است. برخی محققان، مدیحه گویی این شاعر را منکر شده و ابیات مدحی را افزوده ی کاتبان شمرده اند. برخی نیز برای حفظ قداست شاعر، ابیات و غزل های مدحی وی را تأویل و توجیه کرده اند. بررسی دیدگاه های محققان و تطبیق آن با غزلیات حافظ، نشان می دهد سبب اصلی دیدگاه انکاری یا تأویلی به غزل های مدحی حافظ دو چیز است: تصور عدم انسجام در ساختار غزل و بی توجهی به مع...