هدف این پژوهش آن است که نقش ادبیات تطبیقی را در خدمت به ادبیات اسلامی و انتقال این ادبیات به همه سرزمین‏های جهان نشان دهد؛ زیرا ادبیات تطبیقی از زمان بوجودآمدنش، جهانی بودن ادبیات اسلامی و تأثیر آن را بر ادبیات جهانی، به ویژه بر ادبیات اروپایی، به رسمیت شناخته است و ما نیز بر اساس همین دیدگاه، می‏توانیم خطوط اصلی این پژوهش را به شکل زیر ترسیم نماییم: عواملی که به جهانی شدن ادبیات اسلامی کمک کرد...

زنان در دو کتاب «شاهنامه فردوسی» و «هزار و یک شب»، نقش­های اجتماعی گوناگون، گاهی مثبت و گاهی منفی، به عهده دارند؛ نقش و جایگاه زن در این دو اثر تا حدودی متفاوت است. بیشتر حکایت­های هزار و یک شب، خلاف شاهنامه، با بیزاری از زنان آغاز می­شود. در آغاز حکایت­ها، چنین به نظر می­رسد که زن مغلوب است، ولی این گونه نیست؛ او در پایان ماجرا با زیرکی زنانه­ای که به خرج می­دهد، برنده می­شود. این مقاله با روش...

هزارویک شب با نثری آمیخته به نظم، اثری روایی در حوزۀ ادبیّات داستانی است. با وجود آن که بار عمدۀ روایت گری در این اثر برعهدۀ نثر است، تلفیق نظم و نثر در ساختار روایی این اثر، به نقش و جایگاه شعر در حکایت های این مجموعه اهمیّتی ویژه می بخشد. تأمّل در کارکردهای لفظی و معنوی شعر در روایت منثور هزارویک شب، راهگشای فهم ساختار کلّی روایت و شیوه های روایت گری در این اثر و آثار مشابه آن است. برخلاف تصوّر عم...

چکیده گستره مقاله حاضر، بررسیِ تفسیر خاصّ استیو بارون از کتاب هزار و یک شب در شکل بازآفرینی آن در فیلم هزار و یک شب است. مسئله تحقیق این است که فیلم هزار و یک شب، چقدر به متن هزار و یک شب نزدیک و چقدر از آن فاصله گرفته و آیا امکان افزودن تفاسیر جدید به متن هزار و یک شب را دارد؟ هدف از این مقاله، اثبات این نکته است که بازآفرینی، اخذ است ولی گرته برداری نیست، بلکه یک اثر فرهمند فرهنگی تازه است که د...

نوشتۀ حاضر روایت های هزار و یک شب را بر پایۀ نظریۀ روایت تودوروف دربارۀ اجزای روایت، شامل اسم، صفت و فعل (شخص، ویژگی و کنش) بررسی می کند. به این منظور اشخاص روایت های هزار و یک شب بر پایۀ سنّت دستوری زبان فارسی در سه ردۀ اسامی جنس، اسامی خاص و اسامی ناشناس، دسته بندی می شوند و در هر مورد، با توضیح افعال (کنش ها) و اوصاف (ویژگی های) اشخاص داستانی، چگونگی ارائۀ معنا در متن، در قالب یک دستور پایۀ ر...

در آواز ایرانی هنگام اجرای تحریرها و غلت‌ها، از واژگان و آواهایی استفاده می‌شود که کاملاً بیرون از دایره شعر هستند و ترنم نامیده می‌شوند. ترنم‌های آوایی آن دسته از ترنم‌ها هستند که با الفاظی بی‌معنا مانند «ها ها» و «هِ هِ» اجرا می‌شوند و مهم‌ترین ابزار اجرای تحریرها به‌شمار می‌آیند. هدفِ این مقاله شناسایی برخی از قانون‌مندی‌های حاکم بر ترنم‌های آوایی است که بر پایه‌ی 12 آوانگاری از اجراهای اساتید م...

پژوهش حاضر با تأکید بر هنر تصویری، به بررسی تفاوت های فرهنگی و تأثیر آن بر بازنمود آثار خلق شده توسط هنرمند پرآوازه از سرزمین ایران «صنیع الملک» (1229-1283 ه.ق) و هنرمند نامدار روسی– یهودی «مارک شاگال» از دنیای غرب، که در دوره فرهنگی و اجتماعی متفاوت از یکدیگر می زیسته اند می پردازد. آثاری که بر پایه کتاب برجسته و شرقی هزار و یک شب شکل گرفته است. کتابی که تأثیر خیال پردازی های آن بر فرهنگ و هنر...

کتاب هزار و یک شب که یکی از مهم ترین منابع مربوط به اوضاع اجتماعی مردمان خاورمیانه در سراسر قرون وسطی است که توسط نویسندگان گوناگون در طول چندین قرن نوشته شده است. این کتاب در اصل، برگرفته از کتبی به زبان پهلوی با نام هزار افسان است که در قرن چهارم هجری به عربی ترجمه شده است. سپس در قرن سیزدهم توسط عبداللطیف طسوجی تبریزی، به زبان عربی ترجمه شد. این کتاب تا اواخر قرن هفدهم در جهان ناشناخته بود ...

هزارویک شب مجموعه داستان ها و حکایاتی است که برگرفته از فرهنگ و سنت مشرق زمین بوده و به ویژه از تخیل و افسانه های شرقی و خاورمیانه الهام گرفته است. هرچند ریشه و اساس آن از داستان های فارسی سرچشمه می گیرد، اما با گذر زمان و تکمیل داستان های آن در گردشی تاریخی میان کشورهای ایران، عراق، مصر و هند، با خمیرمایه ی ادبی و هنریِ خود چنان قدرتی گرفته است که سرمنشاء و مطلعِ تخیلات و آثار هنری بزرگ غرب و شر...

"رمانس قصه خیالی منثور و یا منظومی است که به وقایع غیرعادی یا شگفت انگیز توجه کند و ماجراهای عجیب و غریب و عشقبازیهای اغراق آمیز یا اعمال سلحشورانه را به نمایش گذارد" (میر صادقی. 1390، 22) با توجه به تعریف یا تعاریفی که از رمانس ارئه می شود، هزارو یک شب را می توان یک رمانس کامل به حساب آورد حکایتهای هزارو یک شب در واقع سر شار از وقایع غیر عادی و شگفت انگیز است وعشقهای اغراق آمیز دران موج میز...