هبوط که در لغت به معنای: به زیر آمدن؛ پست شدن و از وضعی به وضعی بدتر گشتن، آمده است؛ در اصطلاح به معنای خروج از بهشت و استقرار در زمین و ورود به زندگی پرمشقت دنیا تعبیر گردیده است. در این پایان نامه پس از بررسی هبوط در ادیان ابراهیمی – یهود؛ مسیحیت؛ اسلام. در آثار دو شاعر عارف مولانا و سهراب سپهری که در حقیقت مفسر عرفان مولاناست بررسی و تحلیل گردیده است. در این پژوهش به ذکر اصطلاحات عرفانی قدیم...

چکیده دو منظومه ی شرفنامه و اقبالنامه ی حکیم نظامی گنجوی که به اسکندرنامه مشهور است شرح وقایع زندگی، مبارزات و فتوحات اسکندر مقدونی است؛ اما دخل و تصرف های خیالپردازانه ی استاد گنجه، از این روایت، داستانی قهرمانی و اسطوره ای آفریده است. در این پایان نامه به شیوه ای تحلیلی- توصیفی، شرح زندگی و روایت سفرهای اسکندر مورد بررسی قرار گرفته و مطالعه روانشناسانه روایت در این اثر، بر اساس روند فرایند ...

«فرایند تفرد»، عاملی روانی است که رشد ذهنی و انکشاف درونی و ناخودآگاهانه‌ی بشر را در طول حیات او به تصویر می‌کشد و حتی هنگام رسیدن فرد به نقطه‌ی کمال و باروری، بر نحوه ی اتخاذ تصمیمات ارادی او تأثیر می گذارد. این فرآیند روانکاوانه به‌عنوان محور مرکزی شخصیت فردی، راهنمای درونی و حتی مرشد ناخودآگاه ذهن محسوب می‌شود و با گذر زمان، تفکر وی را به تکامل می‌رساند. باید در نظر داشت که غزلیات سنایی باز...

نظامی‌گنجوی از شاعران مطرح عرصه جهانی است. داستان‌پردازی‌های او که بر اساس واقعیت است به همراه تخیل وصف‌ناپذیرش، وی را به عنوان شاعری توانا در حوزه انسان‌شناختی و روان‌کاوی معرفی نموده است. به نظر می‌رسد اوج هنر نظامی‌ در هفت‌پیکر او باشد. در این اثر ارزشمند ـ به‌خصوص در هفت افسانه آن ـ که از لایه‌های درونی و عناصر برونی داستانی برخوردار است، می‌توان از مسیر روساخت به ژرف‌ساخت راه یافت و ابعاد ...

یکی از اصطلاحات معروف در روانشناسی یونگ مفهوم کهن‎‌‎الگوها است. کهن‎‌‎الگو‎‌‎ها ‏همان تجربیات باستانی موجود در ناخودآگاه جمعی انسان‎‌‎ها هستند که به وسیله‎‌‎‏ الگو‎‌‎های تکرار شونده جلوه‎‌‎گر می‎‌‎شوند. قهرمان، سایه، آنیما، نقاب، نوزایی‎ ‎و... نمونه‎‌‎ای از ‏این کهن‎‌‎الگوها می‎‌‎باشند. رمان"البحث عن ولید مسعود" اثر جبرا‎‌‎‏ ابراهیم‎‌‎‏ جبرا، از جمله ‏رمان‎‌‎های مدرنی است که نویسنده با به کارگی...

قوة خیال و داستان‌پردازی یکی از ابزارهای بیان معمّاهای تاریخی و زیستیِ بشر است. ارتباط ادبیات و اسطوره از بدو خیال‌پردازیِ انسان بی‌وقفه خود را از لحظه آفرینش‌های ادبی نشان داده است. نوشته‌های مستند و داستانی، پدیده‌های تاریخی و اسطوره‌ای را بازسازی می‌کنند و بررسی مفاهیم روان‌شناختی را در خود به تحلیل می‌طلبند. بسترهای تخیلی و واقع‌گرای نویسندگان قرن بیستم از جمله گوستاو لوکلزیو حامل اَشکال ادراکی...

کهن نمونه ها، با تصویرهای کهن نمونه ای مانند کوه و اعداد و درون مایه های کهن نمونه ای چونان آفرینش و مرگ همسان نیست و به گمان نهان پژوه سوئیسی، کارل گوستاو یونگ، کهن نمونه ها، سازنده نمایه ها و درون مایه های کهن نمونه ای است. پنج کهن نمونه «خود»، «سایه»، «نرینه روان (= آنیموس)»، «مادینه روان (= آنیما)» و «نقاب» از کهن نمونه های برجسته و بُنیادین یونگ است که کارکرد آنها در دبستان نقد اسطوره شناخت...

کهن الگو تجربیات مشترک همة انسان ها است که از گذشته ها ی دور در ناخودآگاه جمعی آن ها باقی مانده است. به دلیل فراوان بودن تجربیات انسانی نمی توان تعداد کهن الگوها را مشخص کرد؛ اما شاخص ترین کهن الگوها عبارت اند از آنیما، آنیموس، خود، پرسونا، سایه، پیر فرزانه و مادر. ایثار یکی از مهم ترین کهن الگوها است که در ناخودآگاه جمعی بیشتر انسان ها نهادینه شده است. از دیدگاه روان کاوان، ایثار یکی از مکانیز...

با توجه به طبیب، عارف و شاعر بودنِ عطار نیشابوری این فرض چندان بعید نیست که او در منظومه رمزی- تمثیلی اش، منطق الطیر، توانسته باشد بر پایه تجارب بیرونی و سلوکِ درونی، دیدگاهی شرقی در باب رشد شخصیت و سلامت روانیِ انسان عرضه کرده باشد. هدف از پژوهش حاضر، واکاوی پرداخت های ادبی- عرفانیِ عطار از روی گونه های شخصیتِ درون گرا و برون گرا بنا بر نظام تحلیلیِ یونگ و پیروانش است. بنا بر نتایج این پژوهش، عطّار ب...

منظومۀ ویس و رامین، سرودۀ مشهور فخرالدّین اسعد گرگانی، که در حدود سال446 به نظم درآمده است، داستانی است با اصل کهن –عهد اشکانی– و به دلیل همین قدمت، می‌توان نمودهایی‌ از‌ کهن‌الگوهای یونگ را در آن به نظّاره نشست. در پژوهش پیش رو، با نگاهی متفاوت به این منظومه، داستان بر اساس نظریۀ لیبیدوی فروید یا سائقه جنسی1 او و فرایند فردیّت یونگ مورد تحقیق قرار گرفت که نتیجۀ حاصل آن، از تبدیل شدن یک عشق ابتدای...