در میان عروض‌دانان قدیم و جدید فارسی، هیچ‌کس به اندازۀ ابوالحسن نجفی دغدغۀ طبقه‌بندی وزن‌های شعر فارسی نداشته است. نجفی همچنین کوشیده است تا معیاری برای تشخیص وزن مطبوع از وزن نامطبوع بیابد. او وزن‌های مطبوع را دو دسته می‌داند: وزن‌های متفق‌الارکان (xx) و وزن‌های متناوب‌الارکان (xy). نجفی برای دستۀ نخست کوشیده است رکن‌های عروضی را سامان دهد که تکرار هرکدام از آن‌ها به استخراج یک خانوادۀ وزنی من...

هدفِ این مقاله طرح یک مسئله در عروض شعرِ سلطان ولد، پسر بزرگ جلال‌الدین محمد مولوی است. در شعر وی یک ویژگی عروضی به چشم می‌خورد که به کلّی با تمام دیوان‌های شعر کلاسیک فارسی متفاوت است. این تفاوت چندان چشم‌گیر است که نمی‌توان آن را از جنس خطای کاتب یا حروف‌‌چین و ناشر به حساب آورد. نویسنده پس از نشان‌دادن این ویژگی، دو عامل احتمالی را سبب این تفاوت می‌داند: یکی احتمال تفاوت در نظام آوایی کلمات فار...

اقتضای قاعدۀ «مقابله‌به‌مثل» بر مماثلت و همانندی در مقابله با متجاوز است؛ ولی این اقتضا با موانعی روبه‌روست که صاحب حق را دچار محدودیت‌هایی می‌کند. یکی از این موانع، مقابله‌به‌مثل از طریق حرام است. محرماتی که خارج از فضای مقابله‌به‌مثل، فی‌نفسه و به‌عنوان اولی حرام‌اند (مانند قذف و لواط) و همچنین، محرماتی که براثر عروض عناوین ثانویه حرام شده‌اند (مانند سبّ جایزی که به‌موجب وهن دین، غیرجایز می‌شو...

شاعران فارسی در دوره‌های مختلف از حوزه‌های متنوعی جهت ساخت تصویر و مضمون بهره جسته‌اند. یکی از این موارد خلق مضمون و تصویر برپایة اصطلاحات شعری است. هدف این مقاله نشان دادن وجوه مختلف به‌کارگیری اصطلاحات شعری با تاکید بر اصطلاحات عروض و قافیه است که با روش توصیفی تحلیلی با توجه به اشعار سی شاعر سنتی از دوره‌های مختلف تا دوره بازگشت ادبی، در دو محور مضمون‌سازی از اصطلاحات عروض و قافیه و ساخت توج...

مقاله «بررسی اصالت وجود صدرایی در تفکر سینوی» مندرج در مجله حکمت صدرایی، شماره بهار و تابستان 95، اصالت وجود مطرح در حکمت متعالیه را در تفکر سینوی بررسی نموده است. هر چند نگارنده‌گان با رویکرد نویسنده موافق بوده و ابن‌سینا را اصالت وجودی دانسته، ولی مواضعی چند از مقاله مذکور را قابل تامل می‌دانند. نقد و بررسی آن مقاله در دو محور روش‌شناختی و محتوایی انجام شده است؛ در خصوص مواضع محتوایی، علاوه ب...

شناخت واجب‌الوجود، جزو مسائل اساسی در الهیات باالمعنی الاخص است، به طوری که در زمرة مهم‌ترین اهداف فلسفه است و سعادت بزرگ فلسفه به‌شمار آمده است. این مطلب تحت عنوان «الحق ماهیته انیته» بیان می‌کند که حق‌تعالی، واجب‌الوجود، انیت محض و محقق محض است (انیت یعنی وجود و تحقق). یعنی ذات او حتی در ذهن هم قابل تحلیل به تحقیق موجودِ وجود نیست بلکه او تحقق وجود محض است. دربارة این مسئله دو دیدگاه عمده وجود...

معقولهای ثانی فلسفی ابزارهای نگرش فلسفیند و فیلسوف با به کار گرفتن آنها می خواهد اسرار و حقایق جهان هستی را کشف و تبین کند. بنابرانی اعتبار فلسفه در گرو ارزش و اعتبار این دسته از مفاهیم است . از این رو یکی ا مباحث بنیادین درباره حقیقت فلسفه پژوهش پیرامون اعتبار معقوهای ثانی فلسفی است. این نوشتار نظریه صدرالمتالهین را مبتنی بر اثبات وجود رابط برای معقولهای ثانی فلسفی از چند حیث مورد نقد قرار می ...

بدون تردید هاتف اصفهانی یکی از مشهورترین شاعران دوره بازگشت ادبی در عصرهای افشاریه و زندیه است. متأسفانه مقام شعر و شاعری او چنان که باید و شاید شناخته نشده است. عقاید و افکار متنوّع او، توجّه به صورخیال، مزیّن ساختن اشعارش به آرایه های گوناگون لفظی و معنوی بویژه بهره گیری او از آیات قرآن و احادیث، اسطوره های مذهبی و ملّی، استعمال اوزان متناسب با افکار عاشقانه و عارفانه و توجّه بیش از اندازه به عشق ...

پایان نامه حاضر تحقیقی است تحت عنوان تحلیل زیبایی شناختی غزلیات حسین منزوی ، که جهت بررسی جنبه های گوناگون عناصر زیبایی شناختی در غزلیات این شاعر معاصر که در سال های اخیر آثارش مقبول طبع عام و خاص واقع شده است، تهیه و تنظیم گردیده است. روش کار این پایان نامه کتابخانه ای است بدین ترتیب که ابتدا ابیات مطالعه و شماره گذاری می شود تا در ارجاع دادن مشکلی ایجاد نشود، سپس مطالب در سه بخش مجزا فیش بردا...

چکیده ندارد.