اندیشه سیاسی، آن نوع نظرورزی است که در رشته‌های متعددی صورت‌بندی می‌شود. فلسفه سیاسی، ایدئولوژی سیاسی، الهیات سیاسی، و ادبیات سیاسی شاخص‌ترین انواع اندیشه سیاسی هستند. اگر چه در یک سیر تاریخی «علم سیاست» به «علم قدرت» تبدیل شد، ولی اکنون بار دیگر برای دست‌یافتن به «زندگی خوب»، «سیاست اندیشی» به سرآغازهای خود باز گشته است. با توجه به چرخش معرفتی «علم سیاست» به اخلاق، از یک‌سو، و چرخشی که در مطال...

صحیفۀ سجادیه، متنی منسوب به امام زین العابدین (ع)، و از کهن‌ترین آثار بازمانده از نخستین سده‌های تمدن اسلامی است. عموم شیعیان صحیفه را دربردارندۀ تعالیم اخلاقی گسترده‌ای ریشه‌دار در وحی الاهی و معارف اهل بیت (ع) می‌دانند. بااینحال، کمتر کوششی برای بازشناسی اندیشۀ اخلاقی بازتابیده در آن، یا صورت‌بندی مبانی فلسفی این اندیشه صورت گرفته است؛ کوششی که می‌تواند برخی مجهولات تاریخ اندیشۀ اخلاقی در جها...

یکی از مسائل و معماهای پیچیده در حوزه سیاست و امر سیاسی نسبت میان اخلاق و سیاست است. جامعه بشری بدون سیاست و حکمرانی به ورطه هرج و مرج و ناامنی سقوط می کند و سیاست و حکمرانی و اقتضاهای قدرت سیاسی، اخلاق و منش اخلاقی و انسانی را به بهانه حفظ قدرت و مصالح عمومی به محاق می برد. در این نوشتار تلاش شده است با استناد به آموزه های دینی به ویژه توجه به کلام و سیره رضوی و اجداد طاهرین آن حضرت، نسبت میان...

وجهة عرفانی امام خمینی، تحت الشعاع وجهة سیاسی ممتاز و جایگاه فقهی برجستة ایشان، از نگاه اغلب مردم و گاه خواص و اهل معرفت مغفول مانده است. گرچه عرفان عملی و بعد معنوی، در سیرة سراسر پرماجرای آن حضرت بر آحاد دلدادگانش نمایان بود، به عرفان نظری و علمی او، و مبانی و اصول آن کم تر پرداخته شده است و البته این به معنای انکار تلاش های درخور و نکته بینی های اندیشه ورانی چند در این حوزة خطیر نیست. از آن ...

خداوند تعالی، نوعِ انسان را ـ فارغ از هر نژاد و مذهب ـ گرامی داشت و فرشتگان مأمور شدند در مقابل کرامت انسانی به سجده درآیند و از اینجا بود که ماهیت واحد انسانی شکل گرفت. این برابری ماهیت انسان در نظام خلقت، برابری او را در نظام سیاسی رقم زد و درنتیجه «برابری‌های سیاسی ـ اجتماعی» را برای او به دنبال آورد. این برابری‌ها عمدتاً در پنج مورد خلاصه می‌شوند که عبارتند از: 1) برابری مردم در نگرش حاکمان؛ ...

عصر امام صادق (ع) از پر فراز و نشیب ترین دوران تاریخ اسلام و عصر تحولات سرنوشت ساز سیاسی ـ مذهبی است. اوج تبه کاری کارگزارانی چون حجاج، شکل گیری نهضت‏ها و قیام های شیعی به وسیله زید و فرزندان او و نوادگان امام حسن (ع)، شورشهای پی در پی خوارج، تنازعات درون حزبی امویان و تقابل با عباسیان و انتقال قدرت به ایشان، فعالیت فرقه‏ های شیعی غلات، کیسانیه، زیدیه و پیدایش مذاهب فقهی و کلامی اهل سنت از مهم‏...

پس از واقعه عاشورا در سال شصت و یک هجری ، جریان تشیع وارد مرحله ی تازه ای از حیات خود شد. که منجر به رویکردی متفاوت از گذشته گردید. در مواردی همچون کاهش تکاپوهای سیاسی آشکار و تمایل به فعالیتهای اجتماعی و فرهنگی با بهره گیری از عنصر تقیه دیده می شود. در این میان امام سجاد (ع) چهارمین امام شیعیان با در پیش گرفتن رفتاری ظاهراً متمایز نسبت به سایر ائمه پیش از خود ، پرسش های بسیاری را درباره سیره عم...

حکومت دینی در اداره اجتماع، از قواعد ویژه خویش مدد می گیرد. که از جمله آن، مصلحت است. آیا حرکت نظام اسلامی بر مدار مصلحت، آن را به سوی عرفی شدن سوق خواهد داد؟ حامیان عرفی شدن، مصلحت را گذرگاهی به سوی عرفی شدن دانسته اند. این پژوهش بر آن است تا با بررسی توصیفی-تحلیلی مصلحت در اندیشه حضرت امام از یک سو، و بررسی عناصر و مولفه های عرفی شدن، ارتباط این دو را تبیین کند. از دیدگاه ما مصلحت نه تنها گام...

موضوع پایان نامه، بررسی تطبیقی تعامل حاکم و مردم از دیدگاه امام محمد غزالی و امام خمینی با فرضیه ای تحت عنوان زیر مورد آزمون قرار گرفته است: ؛در حالی که اندیشه سیاسی غزالی در پارادایم اندیشه سیاسی سنتی قابل تحلیل است، اما اندیشه امام خمینی از شاخصه های اندیشه سیاسی سنتی فراتر می رود.؛ برای آزمون دقیق مدعا، مفهوم کلیدی فرضیه، یعنی واژه سنتی مردم تعریف عملیاتی قرار گرفته است. شاخص های این متغیر ع...