در سده نهم هجری جنبش صوفیان به صورت یک قدرت سیاسی نیرومند در ایران  ظهور کرد و حکومت جدیدی به نام پادشاهی صفویه تأسیس نمود. در این مقطع صوفیان با سیاسی ساختن مذهب تشیع، از آن به عنوان دال برتر گفتمان ملی­گرایی بهره بردند. تلاقی مذهب و ملیت در گفتمان صفوی باعث شد تا بعد از حدود نهصد سال –پس از ساسانیان-  وحدت دینی مبنای وحدت سیاسی قرار گرفته و هویت ملی در ایران سربرآورد. در این شرایط گفتمان تشیع...

در جامعۀ ایران قبل از انقلاب اسلامی مباحثی شکل گرفت که این مباحث به شکل دو گفتمان رقیب با محوریت عبدالکریم سروش و رضا داوری به بعد از انقلاب کشیده شد. گفتمان سروش با علایق دینی و متأثر از تجربیات و اندیشه‌های اسلامی، فلسفۀ علم پوپر، دقت‌های منطقی و معرفت‌شناختی فلسفۀ تحلیلی و لیبرالیسم آگاهانه در پی سازگاری با مدرنیته بود. گفتمان داوری با علایق دینی و هویتی به تأثیر از هایدگر و فلسفۀ قاره‌ای به...

عده ای از پژوهشگران و صاحب نظران سیاسی، فدرالیسم را مؤثرترین شیوه برای حل معضل تأسیس دولت – ملت در جوامعی می دانند که با چند گونگی های ساختاری از قبیل قومی، نژادی و مذهبی مواجه هستند. کشور عراق نیز از آن جا که کشوری چند قومی و چند مذهبی است، هم براساس ماده چهار قانون اساسی موقت و هم براساس ماده اول قانون اساسی دائم، فدرالیسم را به عنوان شکل حکومتی خود برای دوران پس از سقوط صدام انتخاب کرده است ...

جریان های سیاسی پس از انقلاب اسلامی ایران تاکنون انشعاب های متعددی به خود دیده است. به گونه ای که هر جریانی، حتی تازه تأسیس بعد از مدت نه چندان طولانی به انشعاب و چندگانگی دچار می شود. انشعاب ها در جریان های سیاسی در بسیاری موارد به انحلال جریان و یا تقابل و نزاع های سیاسی منجر می شود. علت کاوی این انشعاب ها گام اولی است که می توان برای ایجاد ثبات در جریان ها و احزاب سیاسی داخل برداشت، زیرا سیر...

ارزش ها، مبانی مهمی هستند که پایه بینش و کنش انسان را تشکیل می دهند. در جامعه ما با توجه به وقوع انقلاب اسلامی و تغییرات ارزشی پدید آمده در سال های جنگ، سازندگی و اصلاحات و همچنین گسترش رسانه های جمعی در سال های اخیر که موجب آشنایی بیشتر افراد جامعه، به ویژه نوجوانان با ارزشها و هنجارهای جوامع دیگر شده است، بررسی، شناخت و مقایسه چگونگی اولویت های ارزشی نوجوانان با والدین آنها ضروری به نظر می رس...

چکیده این پژوهش بر آن است تا با استفاده از نظریه تحلیل گفتمان لاکلائو و موفه توصیف جامعی از اصول تفکر سیاسی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم را در دهه اول انقلاب ترسیم کند و با واکاوی در بیانیه های این تشکل، مؤلفه های دال مرکزی و دال های شناور گفتمان جامعه مدرسین، به ویژه دیدگاه های فقهی ـ سیاسی در این چهارچوب تبیین شود تا رابطه آن ها با یک دیگر و نحوه ارجاع این دال ها به مدلول مشخص شود. بر این اساس،...

محمد تقی بهار (ملک الشعرا) روزنامه نگار، محقق، ادیب و سیاست ورز، یکی از چهره های برجسته تاریخ معاصر ایران است، که با انتشار روزنامه نوبهار توانست بر جریان های سیاسی-اجتماعی عصر خود تأثیر بسزایی بگذارد. در این پژوهش، به روش تحلیل گفتمان، سرمقاله های او در مقاطع سه گانه انتشار نوبهار (مشروطه، دوره رضاشاه، و دوره پس از شهریور 1320) مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس یافته های این پژوهش «ناسیونالیس...

هدف اصلی این پژوهش توصیف گفتمان سیاسی جامعه مدرسین حوزه علمیه و نسبت سنجی آن با گفتمان سیاسی امام خمینی بر اساس نظریه تحلیل گفتمان می باشد. بدین منظور سئوال اصلی این رساله چیستی گفتمان سیاسی جامعه مدرسین در دهه شصت و چگونگی نسبت آن با گفتمان سیاسی امام خمینی است. برای پاسخ به سئوال فوق ابتدا به گونه شناسی گفتمانهای موجود در سپهر سیاسی دهه شصت ایران و تعیین جایگاه گفتمان جامعه مدرسین در میان آن...

این مقاله با بررسی گفتمان، قدرت و زبان در داستان های «الدوز و کلاغ ها» و «الدوز و عروسک سخنگو»ی بهرنگی از دیدگاه تاریخ گرایی نوین ِفوکو، نشان می دهد گفتمان های چندگانه در این آثار متأثر از گفتمان های انقلابی، سیاسی، ادبی و فرهنگی عصر بهرنگی است؛ همچنین تبیین می کند چگونه بهرنگی با قصه های کودکانه، از زبان بی زبان ها، کلاغ ها و عروسک ها رابطة متقابل زبان و قدرت را به تصویر کشیده است. چرا که هرجا ...

رمانِ دکتر نون زنش را بیشتر از مصدق دوست داشت، نوشتة شهرام رحیمیان، از رمان های سیاسی قابل تأمل است که به بازنگری متفاوتی از کودتای 28 مرداد، با تأکید بر مسائل روانی شخصیت های سیاسی می پردازد. واکاوی علمی رویکرد نویسنده در بازنمایی واقعه، فوایدی چندوجهی دارد: نخست، بازگوکنندۀ رویکرد بخشی از جریان های فکری جامعه دربارة آن حادثه است؛ دوم، ما را با قسمتی از تحولات فکری طبقة روشنفکر جامعه، به ویژه پ...