رمان سیاسی یکی از اقسام ادبیات داستانی فارسی با مولفه هایی خاص است که از سایر جریان های داستان نویسی معاصر متمایز است. این نوع از داستان ها به نسبت سایر اقسام (اجتماعی، دینی، فیمینیستی و...)، به دلیل ویژگی و ماهیت منحصر به فرد و پیوندهای نزدیک با جامعه و وقایع اجتماعی و سیاسی، از میان مجموعه روش های تحلیل رمان؛ با روش تحلیل انتقادی گفتمان سنخیت بیشتری دارد. این نوع خاص از تحلیل رمان؛ یکی از روش...

رابطۀ ادبیات و اجتماع، پیوندی دو سویه است، به گواهی سرشت و سرنوشت ژانر ادبی رمان در بیان ژانرها و قالب‌های ادبی، رمان بیش از دیگر پدیده‌های ادبی با اجتماع گره‌خورده است، از میان عناصر داستانی، درون‌مایه و شخصیت پردازی ظرفیتی بیشتر برای انعکاس وضعیت اجتماع در اثر دارند، برهمین اساس، در این جستار کوشش شده است دو رمان مشهور فارسی و عربی از حیث انعکاس درون‌مایه متأثر از جنگ جهانی دوم و شیوۀ شخصیت‌پ...

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، ادبیات داستانی رشد و پیشرفت چشمگیری یافت، به گونه ای که دهۀ شصت را در ایران، دهۀ ورود به رمان می دانند. اغلب رمان های این دهه، درونمایه ای اجتماعی دارند. برخی از این داستان ها به مناسبات کلان اجتماعی و سیاسی پرداخته و بحران های اجتماعی را زمینۀ کار خود قرار داده اند و برخی دیگر مناسبات و روابط میان فردی در درون خانواده را مورد نظر قرار داده اند. مسئلة اصلی این پژوهش،...

هدف اصلی این مقاله تحلیل بازنمایی گفتمان‌های دینی موجود در  فیلم «کتاب قانون» است. بدین منظور از نظریه رمان چند آوای میخائیل باختین استفاده شده است که در آن باختین معتقد است رمان‌های چندآوا دیدگاه یگانه‌ای ندارند و دیدگاه اقشار گوناگون اجتماعی را بازتاب می‌دهند. برای تحلیل فیلم از روش‌شناسی «لاکلاو و موفه» استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که فیلم کتاب قانون نیز به نوعی دارای گفتمان چند ...

رمان «جای خای سلوچ»، نوشتة محمود دولت‌آبادی از مهمترین رمان‌های اجتماعی در حوزة ادبیّات اقلیمی- روستایی است که از جهات گوناگون جای بحث و بررسی دارد. یکی از دیدگاه‌هایی که در بررسی این رمان می‌توان از آن بهره برد، نظریة چندآوایی باختین، منتقد روسی، است، ازاینرو مقالة حاضر، به بررسی «جای خالی سلوچ» از نظر چندآوایی و میزان مطابقت آن با این نظریة باختین می‌پردازد. این بررسی به روش کتابخانه‌ای و به‌ص...

در این مقاله به یکی از انواع و اقسام شگردها و تمهیداتی پرداخته می شود که در داستان های کوتاه و رمان های پسامدرنیستی متجلی می شود؛ یعنی آمیختگیِ بین داستان و گفتمان یا سخن روایی. بنا بر تعریف روایت شناسانِ ساختارگرا، «داستان» عبارت است توالی و پی آیندیِ رخ دادها در نظمی زمانی که شخصیت ها یا موجوداتی متحملِ آن رخ داها می شوند. گفتمان یا سخن روایی نیز عبارت است از واسطه یا رسانه ای بیانی که برای نقل و...

مقالة حاضر به بررسی مقولة چندفرهنگ‌گراییدر امضاجمع‌کن (2002)، اثر برجستة زیدی اسمیت، می‌پردازد. نویسندگان در پیپاسخ به این پرسش بنیادی‌اند که آیا اثر زیدی اسمیت بازتابانندة گفتمان «چندفرهنگ‌گرایی»است یا آن را به‌نقد می‌گذارد؟ بدین منظور، دو مفهوم «هویت» و «فضا» در رمان امضاجمع‌کنبررسی شده است. چنین استدلال می‌شود که اثر اسمیت بر آن است تا «ضد- روایتی» باشدکه با نمایش درهم‌آمیختگی مرزهای نژادی، ...

دو رمان مشهور جورج الیوت ( 1819-1880) میدل مارچ و آسیاب رود فلاس از زمان انتشار خود موضوع مطالعه ها و نقدهای گوناگونی بوده اند. اما آنچه بسیار حایز اهمیت است فقدان نقد این رمانها از دریچه نقد نوین تاریخی است که یک رویکرد نو و در حال شکوفایی در عرصه نقد ادبی می باشد. نظریه پردازان عمده این شیوه نقد مانند اچ آرم ویزرو استفان گرین بلت بر روی فرهنگ و بافتهای سیاسی ? اقتصادی? مذهبی و اجتماعی تمرکز م...

این مقاله به بررسی رمان خون گلها (1386) نوشته¬¬ی آنیتا امیررضوانی می¬پردازد. اگرچه این رمان از جهت پرداختن به گذشته¬ای نسبتاً دور (قرن دهم)، و نه بازنمایی ایران معاصر، از رویکرد متداول در روایت¬های زنان مهاجر ایرانی در دوره¬ی بعد از 11 سپتامبر فاصله می-گیرد، می¬توان آن را از جهت تأثیرپذیری از گفتمان نئوشرق¬شناسی با بسیاری از این روایت¬ها مقایسه کرد. رمان امیررضوانی، به مثابه روایتی در باب اسلام ...

رساله ی حاضر تلاشی است برای بررسی مبحث ایدئولوژی در ترجمه ادبی و تاثیرات آن بر کار مترجم، اعم از گزینش واژگان و ساختارهای دستوری؛ با تمرکز بر تحلیل انتقادی گفتمان در متن مبدأ و متن مقصد، که در این رساله متن مبدأ رمان داغ ننگ اثر ناتانیل هاوثورن و ترجمه فارسی سیمین دانشور به عنوان متن مقصد مورد بررسی قرار گرفته است. تجزیه و تحلیل رمان های مورد نظر به طور عمده بر اساس مدل پیشنهادی فرحزاد(2007) بر...