هدف نهایی این مقاله تحلیل مفاهیم پیشرفت و گسست در انقلاب های علمی و نشان دادن تناقض موجود در تحلیل تامس کوهن در این زمینه است. ما نخست نشان داده ایم که برخی از متفکران چه در زمینه فلسفه تاریخ، چه منطق پژوهش تاریخی، و چه در زمینه تاریخ نگاری، پیشرفت بشری را فرض گرفته اند. در قسمت بعدی با توضیح مؤلفه های اندیشه کوهن، آشکار ساخته ایم که کوهن، در این پیشرفت مفروض، شک می کند و تاریخ علم بشری را به ص...

این نوشتار، آسیب های ماهوی فرهنگ دینی را به بررسی نشسته است. وجه تمایز جوامع انسانی و حیوانی، شاخصه فرهنگی جوامع انسانی و نیز برشماری رویکردهای کلی در چیستی فرهنگ و تقسیم گونه های فرهنگ به مادی و معنوی و تأثیر و پیشین هریک از انواع دوگانه فرهنگ مادی و معنوی بر دیگری، موضوعات درآمدی بحث را صورت داده است. مفهوم آسیب و آسیب فرهنگی و تقسیم آن به دو شاخه آسیب های بیرونی و درونی، و تبیین شرایط و پیش ...

مقالۀ حاضر به بررسی جامعه شناختی اهتمام روشنفکران در ساخت نخستین دولت مدرن در ایران پرداخته است. به گونه ای که امکان تحلیل تاریخی مقولۀ روشنفکری را در دوران مشروطه از سال 1285 تا 1305 به دست می دهد. ارتباط گفتمان های سیاسی روشنفکران با مناسبات قدرت به شیوه ای فوکویی تحت تحلیل تبار تاریخی قرار گرفته است. نتیجۀ بررسی ها در این مقاله نشان می دهد که معرفت های متفاوت شکل گرفته در هر گفتمان و کردارها...

از آن‌جایی که مطالعات مربوط به­مدرنیته ایرانی، و جامعه­شناسی تاریخی،  تاثیراتی مهم بر مطالعه سایر حوزه­های مرتبط با مدرنیته از جمله وضعیت جامعه­شناسی در ایران دارند شایسته توجه­اند. دکتر ابراهیم توفیق یکی از جامعه­شناسان ایران است که مطالعات جامعه­شناسی و مدرنیتة ایرانی را با رویکردی به­جامعه­شناسی تاریخی،  بر تبارشناسی لحظه حال متمرکز نموده است. این مقاله در صدد تحلیل مطالعات ایشان به‌منظور فه...

خوانش نیچه از واسازی مفهوم سوبژکتیویسم، بر گسستِ معرفت­شناختی از فهم­های سنتی و مدرن در باب معرفت، حقیقت، زبان و آگاهی استوار است. او چهارچوبی جدید برای بازتفسیر موجود انسانی به عنوان موجودی دائماً متغیر در شبکة فرایندهای تن­کردشناسانه ارایه می­دهد و پدیده‌هایی چون معرفت، حقیقت، زبان و اندیشه را از نو تفسیر و ارزشیابی می­کند. هدف نیچه کنارگذاشتن معرفت و خواست حقیقت مطلق به عنوان رانة اصلی آن، و  ...

انسی حاج شاعر لبنانی، از پرچمداران مدرنیسم ادبی و از بنیانگذاران شعر منثور در جهان عرب است. شعر او به نگارش خودکار، غلبة فضای گسست و رؤیا و چیرگی ساحت ذهن، ممتاز  است. انسی حاج خصوصاً در مراحل نخست شعری خود در فضایی سوررئالیستی سیر می‌کند، اما به دلیل تحول و التهابی که شعر منثور به پیشگامی او و شاعران هم­مشربی چون ادونیس در روند شعر عربی ایجاد کرد سبک­شناسی و زیبایی­شناسی شعر او چندان مورد توجه ...

در این رساله سعی شده است ضمن بررسی شیوه قصه پردازی مولانا، محور عمودی ابیات مثنوی مورد مطالعه قرار گیرد؛ گسست ها، گسست نماها، ابهامها، پیوند حاکم بر اثر و چگونگی انسجام آن نمایانده شود. بدین منظور در فصل دوم علاوه بر ارائه کلیاتی درباره شیوه داستان پردازی مولانا، اسلوب قصه در قصه و جریان سیال ذهن نیز به اختصار بررسی گردیده است. دقت در مصادیق اصطلاحاتی چون جریان سیّال ذهن و اسلوب قصه در قصه ما را...

از یوهانس اسکوتوس تا سوآرز که گفتمان لاهوتی حاکم بود،و بنا به اپیستمه آن، فکر در فضای شباهت حرکت می کرد، به لحاظ هستی شناسی، عالم به صورت یک نظام کلی ِمتناظر و آینه گون نظاره می شد: زمین، آسمان را بازتاب می داد و انسان و اشیاء آیت خدا تجربه می شدند و تشابهی حداکثری میان اجزاء جهان برقرار بود؛ میان نظریات معرفت شناختی ای که در این گفتمان قوام گرفتند، نظریه اشراق الهی و اتکاء به مثل ِ واقع در ذهن خ...

این مقاله تأملی است در باب تعامل میان مابعدالطبیعه و علوم که نمونهای از آن در عصر پیشمدرن، در نظام ارسطو تحقق یافت. با این حال، این تعامل به تدریج با ظهور انقلاب علمی، به ویژه علم کلاسیک، در قرن هفده و هجده، در عصر مدرن تضعیف شد. در قرن نوزده، پیدایش پوزیتیویسم موجب شد تا مابعدالطبیعه معناداری خود را از دست بدهد و بیرون از حوزه شناخت و در قلمرو امیال و عواطف قرار گیرد. در قرن بیستم، فلسفهها و ن...